Κατά τη διάρκεια του ετήσιου φεστιβάλ της Ηumanité, επίσημου εντύπου του γαλλικού κομμουνιστικού κόμματος, ο «ανυπότακτος» Ζαν-Λυκ Μελανσόν αναπτύσσει με λίγα λόγια πώς βλέπει το μέλλον της Γαλλίας και πώς αυτό πρέπει να διαμορφωθεί:
«Ένα σύστημα που διέπεται από τις αρχές του κολεκτιβισμού είναι περισσότερο ορθολογικό από τον καπιταλισμό. Το πρώτο βασίζει την λειτουργία του στην αλληλοβοήθεια μεταξύ των πολιτών, ενώ το δεύτερο στον άκρατο ανταγωνισμό. Είμαστε, συνεχίζει χαρακτηριστικά, κολεκτιβιστές. Αυτήν μας την επιλογή την κάνουμε δική μας και την υπερασπιζόμαστε. Πιστεύουμε στον κολεκτιβισμό και στην αλληλοβοήθεια».
Ο ανυπότακτος Γάλλος πολιτικός επιθυμεί διακαώς να δώσει ένα οριστικό τέλος στις φιλελεύθερες λογικές που εφαρμόζονται, τόσο στην Ευρώπη όσο και την Γαλλία. Ποινικοποιεί τον πλουτισμό, καθιστώντας τους πλούσιους αποδιοπομπαίους τράγους, οι οποίοι -λόγω ταξικού μίσους- πρέπει να μπουν σε δίαιτα με ακόμα υψηλότερη φορολογία. Κατηγορεί, επίσης, τις φιλελεύθερες πολιτικές που εφαρμόζονται, ως αιτία της κατάρρευσης του κοινωνικού κράτους.
Παράδοξο, γιατί η Γαλλία -με το 32% του ΑΕΠ διοχετευμένο σε κοινωνικές δαπάνες- κατατάσσεται στην δωδέκατη θέση, πάνω δηλαδή από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ.
Το πώς ο άκρατος φιλελευθερισμός της Γαλλίας συνδυάζεται με ένα τόσο υψηλό ποσοστό κοινωνικών δαπανών αποτελεί ένα ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί.
Αντίστοιχα ποσοστά για ορισμένες άλλες χώρες είναι: Ιταλία 30%, Αυστρία 29%, Φινλανδία 29%, Βέλγιο 29%, Ισπανία 28%, Γερμανία 27%, Δανία 20%, Καναδάς 25%. Ο Μελανσόν επιθυμεί μια Γαλλία χωρίς πλούσιους, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «οι πλούσιοι δεν χρειάζονται».
Σύμφωνα με αυτόν, δεν είναι οι καπιταλιστές επιχειρηματίες εκείνοι που δημιουργούν πλούτο και θέσεις εργασίας, αλλά ο κόσμος της δουλειάς. Δεν είναι ταλαντούχοι, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, αλλά βρυκόλακες.
Παλαιομαρξιστικές θέσεις και απόψεις από έναν λάτρη του κρατισμού, που οραματίζεται έναν επίγειο σοσιαλιστικό παράδεισο τον 21ο αιώνα, χωρίς πλουσίους και με πλήρη εξισωτισμό.
Το να κερδίζει κανείς σήμερα χρήματα είναι ανήθικο, γιατί τα πλούτη τα δημιουργεί κλέβοντας τους άλλους. Έτσι καθίσταται ένοχος.
Αυτό μας θυμίζει μια τραγική περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας.
Τότε που οι συνάνθρωποί μας Εβραίοι ήταν η πηγή όλων των δεινών και γι’ αυτό το ναζιστικό καθεστώς τους υποχρέωνε να φέρουν στο στήθος το αστέρι ώστε να ξεχωρίζουν από τους άλλους.
Μήπως, λοιπόν, σήμερα οι πλούσιοι θα πρέπει να φέρουν κι αυτοί ένα χαρακτηριστικό, ως ένδειξη του πλούτου τους ώστε να είναι δακτυλοδεικτούμενοι;
Τα κάθε μορφής αριστερά μορφώματα κατηγορούν τις φιλελεύθερες δημοκρατίες της Δύσης, αλλά είναι αυτά που υποστηρίζουν αυταρχικά, ολοκληρωτικά καθεστώτα π.χ. του Πούτιν και του Μαδούρο. Απεχθάνονται τις ανοικτές κοινωνίες κι επιθυμούν την εγκαθίδρυση μιας λαϊκού τύπου δημοκρατίας, όπως αυτές των πρώην ανατολικών χωρών, των δορυφόρων δηλαδή της Σοβιετικής Ένωσης. Είναι αντικαπιταλιστές, αντιφιλελεύθεροι και αντιαμερικάνοι, δηλαδή ό,τι πιο οπισθοδρομικό σε έναν κόσμο που αλλάζει με γρήγορους ρυθμούς. Τι πιο εύκολο, σε περιόδους κρίσης, από το να στοχοποιείται και να κατηγορείται ο καπιταλισμός;
Δεν είναι τυχαίο, ότι το επιχείρημα αυτό χρησιμοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα, από κάθε φύσης ολοκληρωτικά καθεστώτα.
Τόσο για τους κομμουνιστές όσο και για τους ναζί, οι καπιταλιστικού τύπου φιλελεύθερες δημοκρατίες αποτελούν τον υπ΄ αριθμόν έναν προαιώνιο εχθρό που πρέπει να ηττηθεί, γιατί βρίσκονται σε πλήρη παρακμή.
Κατά περίεργο τρόπο, τέτοιες απόψεις επανέρχονται και σήμερα στο προσκήνιο, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την περίπτωση της Γαλλίας, όπου ετερόκλιτοι πολιτικοί σχηματισμοί της άκρας αριστεράς ανταμώνουν με την άκρα δεξιά στην επιχειρηματολογία τους, με επώδυνες συνέπειες για τις φιλελεύθερες δυτικές δημοκρατίες και κοινωνίες. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο ότι ανυπότακτοι Γάλλοι χέρι -χέρι με ακραίους οικολόγους έχουν τις ίδιες θέσεις για τον Πούτιν και για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Είναι εκείνοι που στη δεκαετία του ’80 είχαν ως σύνθημά τους «καλύτερα κόκκινοι παρά νεκροί». Τελικά επέζησαν. Όχι όμως και οι κόκκινες φαντασιώσεις τους.
Οι ανυπότακτοι απεχθάνονται επίσης τις αρχές του δικαίου, που ως εποικοδόμημα του καπιταλιστικού συστήματος, σύμφωνα με τον Μάρξ, δεν είναι ποτέ ουδέτερο. Εκφράζει την τοξική πόλη και τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης. Αποτελεί, σύμφωνα με τις πεποιθήσεις τους, ένα τεχνητό κατασκεύασμα και όχι μια αυθόρμητη πρακτική που αναδύεται μέσα από την ανθρώπινη δράση. Έτσι η μάχη για το δίκαιο πρέπει να δοθεί και να κερδηθεί από τους υπερασπιστές του λαού, διότι είναι η θέλησή του που αποφασίζει για όλα και σε όλους ανεξαρτήτως τους τομείς.
Σήμερα η Γαλλία γνωρίζει μια πρωτοφανή κοινωνική κρίση, ως συνέπεια της αναγκαίας αύξησης των ορίων συνταξιοδότησης, κρίση που τροφοδοτεί κάθε είδους λαϊκισμούς και εξτρεμισμούς. Οι απανταχού σωτήρες καραδοκούν για να προσφέρουν στον γαλλικό λαό εύκολες και ανώδυνες λύσεις. Όμως η Γαλλία δεν είναι πλέον το ανυπότακτο γαλατικό χωριό του Αστερίξ. Ενταγμένη σε ένα ευρύτερο παγκόσμιο και ευρωπαϊκό περιβάλλον, πρέπει να πάψει να συμπεριφέρεται τοιουτοτρόπως και να ευθυγραμμιστεί με τις αναγκαιότητες της νέας εποχής.
Ας επικρατήσει το πνεύμα του διαφωτισμού και όχι οι πρακτικές του Ροβεσπιέρου, της τρομοκρατίας και της λαιμητόμου.
* Ο Μηνάς Αναλυτής είναι Οικονομολόγος, Phd Πανεπιστήμιο Poitiers, Γαλλία
