Δεν είμαι ειδικός επί των πραξικοπημάτων, ούτε επί των προνουντσιαμέντων (googlάρετε, να δείτε τι είναι αυτό). Όμως η αλλόκοτη είδηση για το αποτυχημένο και μάλλον παλαβό πραξικόπημα στη Νότια Κορέα, μου θύμισε το άλλο που έγινε στην Τουρκία προ δεκαετίας και με οδήγησε σ’ ένα βασικό συμπέρασμα. Μάλλον, τα πραξικοπήματα έχουν τελειώσει στον ανεπτυγμένο κόσμο. Όπου γίνουν, αποτυγχάνουν. Ακόμα και η Λατινική Αμερική που τα ‘χε για ψωμοτύρι, τα ξέχασε. Μόνο στην Αφρική τα συναντάμε πια, όπου φύλαρχοι και στρατηγοί αιματοκυλιούνται στις παραγκουπόλεις, αλλά στον υπόλοιπο κόσμο έκλεισαν τον ιστορικό τους κύκλο.
Θα πείτε, τι μας κόφτει εμάς τι γίνεται στη μακρινή Κορέα. Δεν είναι έτσι, διότι εμείς οι Έλληνες έχουμε μακρά εμπειρία από βίαιες επεμβάσεις του στρατού και από τις τραγικές συνέπειες διακυβέρνησής μας από γαλονάδες. Μόλις πριν πενήντα χρόνια ξεμπλέξαμε από το τελευταίο μας πραξικόπημα, ενώ την ίδια περίοδο είχαν επίσης απαλλαγεί από χούντες και δικτάτορες άλλες δύο χώρες της γειτονιάς μας, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Και να μην ξεχνάμε ότι την τελευταία απώλεια εθνικού εδάφους που ακόμα μας ταλανίζει, την υπεστήκαμε όταν μας κυβερνούσαν κάτι ηλίθιοι στρατηγοί και συνταγματαρχαίοι.
Απ’ ότι φαίνεται λοιπόν, ο κόσμος πλέον κινητοποιείται αμέσως και βγαίνει στους δρόμους μόλις μάθει ότι εκδηλώνεται πραξικόπημα. Αυθόρμητα, μαζικά και μαχητικά. Ενδεχομένως, τα social media με την τρομακτική τους ταχύτητα και διαδραστικότητα, συμβάλλουν καθοριστικά σ’ αυτό το φαινόμενο της λαϊκής κινητοποίησης, στο οποίο παίρνουν μέρος χιλιάδες απλοί άνθρωποι ανεξαρτήτως πολιτικών και κομματικών τοποθετήσεων. Και όταν βγαίνουν πολλοί στον δρόμο, η ζυγαριά γέρνει υπέρ τους.
Στις χώρες με στοιχειώδεις θεσμούς κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και αστικών ελευθεριών, ο στρατός έχει πλέον απονομιμοποιηθεί πλήρως ως θεσμός που δικαιούται να επεμβαίνει στη διακυβέρνηση. Τεράστια διαφορά με όλο τον 19ο και σχεδόν όλο τον 20ο αιώνα, που τα πραξικοπήματα ήταν στην ημερήσια διάταξη για τα τρία τέταρτα του πλανήτη. Η παλιά συνηθισμένη ερώτηση «πως θα αντιδράσει ο στρατός σ’ αυτό το μέτρο, σ’ αυτή την πολιτική;», δεν ακούγεται πια σε έντρομα Κοινοβούλια και σε ιδρωμένα από τον φόβο Υπουργικά Συμβούλια. Στις μέρες μας, φαντάροι και τανκς στους δρόμους, απλώς δεν γίνονται αποδεκτά.
Φαίνεται επίσης ότι έχει επέλθει αλλαγή νοοτροπίας και στο εσωτερικό των ίδιων των Ενόπλων Δυνάμεων, παντού στην υφήλιο. Αρχιστράτηγοι, μεσαίοι αξιωματικοί και απλοί στρατεύσιμοι, δεν αποτολμούν να σηκώσουν τα πολυβόλα και να θερίσουν κόσμο σε πλατείες στην περίπτωση που συναντήσουν αντίσταση. Το είδαμε στην Κορέα προχθές, στην Τουρκία το 2016, αλλά και στη Μόσχα το 1991 στο αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του Γκορμπατσόφ. Μόλις οι διμοιρίες και τα άρματα βρεθούν μπροστά σε μάζες ανθρώπων που δεν δείχνουν να φοβούνται, λακίζουν προς τους στρατώνες τους.
Καλά νέα είναι αυτά. Η εποχή των πραξικοπημάτων και των βιαιοτήτων τους, τέλειωσε. Εντάξει, οι δημοκρατίες μας δεν είναι διόλου τέλειες, αλλά τουλάχιστον έχουμε ξεμπλέξει από τον καραβανά που θεωρεί δικαίωμά του να κάνει τον δερβέναγα της κοινωνίας υψώνοντας το πιστόλι του. Άλλαξαν τα πράγματα. Ούτε και οι μυστικές υπηρεσίες των μεγάλων δυνάμεων που κάποτε, με μια βαλίτσα λεφτά και τρεις κατασκόπους, κατασκεύαζαν με το παραμικρό πραξικόπημα στην περιφέρειά τους, χρησιμοποιούν πια αυτό το μέσο.
Και εδώ που τα λέμε, υπάρχουν πλέον τόσο άλλοι τρόποι υπόγειας και αποτελεσματικότατης επιβολής και χειραγώγησης, που όποιος φαντάζεται ότι θα κάνει τη δουλειά του βγάζοντας φαντάρους με τους λοχίες τους στον δρόμο, είναι ηλίθιος.
