Του Νίκου Φιλιππίδη
Μια βασική αρχή στην οικονομία είναι ότι το ποσοστό της ανάπτυξης θα πρέπει να συμβαδίζει με την δημογραφική ανάπτυξη μιας χώρας και την παραγωγικότητα.
Στην περίπτωση των παραδοχών για το ελληνικό χρέος το δημογραφικό δεν συμβαδίζει σε καμία περίπτωση με τους υψηλούς ρυθμούς που θα προβλέπει η συμφωνία, καθώς δεν προκύπτει από πουθενά ότι θα αυξάνει ετησίως ο πληθυσμός στην Ελλάδα και μάλιστα με ρυθμό 2 και 3% και σε κάθε περίπτωση πάνω από 1% για κάθε χρόνο έως το 2060. Εκτός και αν ξέρουν κάτι που εμείς δεν γνωρίζουμε..
Αντίστοιχα δεν προκύπτει από πουθενά ότι θα αυξηθεί τόσο θεαματικά η παραγωγικότητα στην Ελλάδα, καθώς έχει γίνει σημαντική δουλειά σε αυτόν τον τομέα με τα προηγούμενα μνημόνια. Αντίθετα υπάρχουν σημαντικά περιθώρια σε άλλους τομείς που πρέπει να καλύψουν την διαφορά, όπως οι ξένες και εγχώριες επενδύσεις, στις οποίες ωστόσο διαχρονικά δεν διακρινόμαστε ως χώρα, λόγω της πολυνομίας, των αντιδράσεων από οργανωμένα συμφέροντα και της διαφθοράς.
Κι όμως βραχυπρόθεσμα υπάρχει ένα «παράθυρο» σημαντικής ανόδου της οικονομίας λόγω των ευρύτερων ευνοϊκών συνθηκών που επικρατούν στην διεθνή οικονομία, το οποίο πρέπει να εκμεταλλευτούμε.
Η Πορτογαλία για παράδειγμα κατόρθωσε να εμφανίσει το πρώτο τρίμηνο του 2017 τον υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης της τελευταίας δεκαετίας, χάρη στις ισχυρές εξαγωγές και στην ανάκαμψη των επενδύσεων. Με πολύ λιγότερες μεταρρυθμίσεις από ότι στην Ελλάδα αλλά με έξυπνη στρατηγική από τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας, η πορτογαλική οικονομία αναπτύχθηκε με ρυθμό 2,8% σε ετήσια βάση, γεγονός που εκτιμάται ότι θα συμβάλει ακόμη περισσότερο στην οικοδόμηση θετικής εικόνας για την πορτογαλική οικονομία, έπειτα από τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 2% του ΑΕΠ το 2016.
Οι λόγοι του πορτογαλικού άλματος αποδίδονται σε παράγοντες όπως η ύπαρξη ιστορικά χαμηλών επιτοκίων δανεισμού γενικότερα στην Ευρώπη, στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων και άλλων περιουσιακών στοιχείων της ΕΚΤ, που περιορίζει το ρίσκο που ενέχουν τα πορτογαλικά ομόλογα για τους επενδυτές, και στην άνθηση του πορτογαλικού τουρισμού.
Οι καθυστερήσεις στο κλείσιμο της συμφωνίας με ευθύνη και της ελληνικής πλευράς δεν επέτρεψαν μέχρι τώρα στην ελληνική οικονομία να απολαύσει τους δύο πρώτους λόγους της Πορτογαλικής άνθησης, αλλά η μεγάλη άνοδος του τουρισμού αποτελεί κοινό χαρακτηριστικό των δύο χωρών.
Η μεγάλη διαφορά ωστόσο για τα πεπραγμένα της επίσης αριστερής κυβέρνησης και μάλιστα μειοψηφίας της Πορτογαλίας, υπό τον πρωθυπουργό Αντόνιο Κόστα ήταν η μερική άρση ορισμένων μέτρων λιτότητας που είχαν εφαρμοστεί τα προηγούμενα χρόνια, όπως οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων οι οποίοι αυξήθηκαν έστω και λίγο, σε αντίθεση με την επέκταση των μέτρων λιτότητας που συμφώνησε η κυβέρνηση Τσίπρα.
Όμως, παρά την επιτάχυνση της ανάπτυξης, εξακολουθούν να υπάρχουν «σύννεφα» στον πορτογαλικό ορίζοντα. Το παράδειγμα της Πορτογαλίας μιας χώρας με παρόμοια χαρακτηριστικά με την Ελλάδα, θα μας «πονάει» για χρόνια. Με απλές κινήσεις στο πολιτικό πεδίο (οικειοποίηση του προγράμματος) κατάφερε να ξεπεράσει με μικρότερο «πόνο», τα παρόμοια (ίσως και μεγαλύτερα) με την Ελλάδα δημοσιονομικά και διαρθρωτικά προβλήματα που αντιμετώπιζε.
Το ερώτημα που θα κληθεί η κυβέρνηση Τσίπρα να απαντήσει την επομένη του κλεισίματος μιας ακόμα συμφωνίας είναι πόσο πιστεύει στο μείγμα μέτρων που συμφώνησε και πως τα στελέχη του θα διακριθούν στην εφαρμογή τους, ώστε να πετύχει στις βασικές παραδοχές της συμφωνίας, όπως ο ρυθμός ανάπτυξης. Για τα υπόλοιπα, εάν βγαίνει δηλαδή το πρόγραμμα ή όχι με όσα συμφώνησε, θα ασχολούμαστε εμείς..
