«Fit for 55»: Οι δώδεκα νομοθετικές πρωτοβουλίες για να πετύχουμε το στόχο της μείωσης των ρύπων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% το 2030 με έτος αναφοράς το 1990, αλλάζουν το οικονομικό μοντέλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έρχονται άμεσα να καθορίσουν την οικονομική καθημερινότητα μας.
Το Green Deal αποτελεί το μεγάλο στοίχημα της Ευρώπης και η επιτυχία του θα καθορίσει και την πορεία του πλανήτη προς τη «πράσινη» μετάβαση. Το 2030 είναι η χρονιά που θα κριθούμε στην επίτευξη των ενδιάμεσων στόχων. Εκεί θα φανεί αν μπορούμε χωρίς ορυκτά καύσιμα, με κυκλική οικονομία, κτίρια με μηδενικό ανθρακικό αποτύπωμα, πλοία και αεροπλάνα με εναλλακτικά καύσιμα και υδρογόνο. Αν τα καταφέρουμε ηγούμαστε δια του παραδείγματος. Αν αποτύχουμε δεν υπάρχει δεύτερη ευκαιρία, γιατί όπως λέει και ο Μακρόν «il n y’a pas de planète B».
Οι δώδεκα νομοθετικές προτάσεις έχουν μπροστά τους σχεδόν δυο χρόνια δρόμο για να ολοκληρωθούν και να έρθουν στα κράτη-μέλη προς ενσωμάτωση και εφαρμογή. Οι παράγοντες που θα κρίνουν την επιτυχία του μεγαλύτερου εγχειρήματος στην ιστορία της ΕΕ είναι κατά τη γνώμη μου τουλάχιστον έξι:
- Η ωριμότητα των νέων τεχνολογιών και η δυνατότητα αυτές να περάσουν σε μαζική εφαρμογή. Από τις μπαταρίες και τους έξυπνους μετρητές, μέχρι την παραγωγή πρασίνου υδρογόνου και εναλλακτικών καυσίμων, όλα εξαρτώνται από το πόσο γρήγορα θα κινηθεί η καινοτομία να γίνει προϊόν και υπηρεσία.
- Η επένδυση στην καινοτομία και την εφαρμογή της. Απαιτούνται γενναίες πολιτικές αποφάσεις ανακατεύθυνσης κονδυλίων σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο ώστε να αντιμετωπιστεί το σοβαρό έλειμμα χρηματοδότησης πολλών σπουδαίων ιδεών που δεν έγιναν ποτέ προϊόντα και υπηρεσίες στην ΕΕ. «Στο Horizon χρηματοδοτούμε τέσσερις στις δέκα άριστες προτάσεις» μας έλεγε πριν μερικά χρόνια ο τότε Επίτροπος για την Έρευνα Κάρλος Μοέδας. Υποθέτω πως οι υπόλοιπες έξι πήγαν στην Αμερική και έμειναν εκεί…
- Το κόστος των νέων τεχνολογιών και της μετάβασης σε αυτές. Για παράδειγμα, η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών σε μια πρόσφατη μελέτη της υπενθυμίζει ότι τεχνολογία αμμωνίας στις μηχανές των πλοίων (που ενσωματώνει το υδρογόνο ως εναλλακτικό καύσιμο) θα πρέπει να υιοθετηθεί από τις εταιρείες που κατασκευάζουν τα πλοία και βρίσκονται στην Άπω Ανατολή, όχι στην ΕΕ.
- Η χρηματοδότηση της μετάβασης στη νέα εποχή. Είναι προφανές ότι το νέο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα δεν μπορεί να καλύψει το κενό που θα δημιουργηθεί από την απαραίτητη στροφή της θέρμανσης των σπιτιών με εναλλακτικά καύσιμα και κυρίως ηλεκτρισμό.Η μόχλευση πόρων από τον Κοινοτικό προϋπολογισμό, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, τον εθνικό προϋπολογισμό αλλά και τον ιδιωτικό τομέα, στην κατεύθυνση της βαθιάς αναβάθμισης δημοσίων και ιδιωτικών κτιρίων είναι απαραίτητη.
- Η εφαρμογή του φόρου άνθρακα στα εισαγώμενα προϊόντα υψηλών ενεργειακών απαιτήσεων όπως είναι το τσιμέντο, ο χάλυβας και το αλουμίνιο. Μέχρι να εφαρμοστεί ο πολυδιακηρυγμένος Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) σε πλήρη συμφωνία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου δεν θα πρέπει να αποσυρθούν τα δικαιώματα εκπομπών που λαμβάνει η Ευρωπαϊκή βαριά βιομηχανία. Αλλιώς κινδυνεύουμε να αποβιομηχανοποιήσουμε την ΕΕ χωρίς να οφελήσουμε το περιβάλλον. Η βιομηχανία μας θα μετακομίσει σε άλλα μέρη με ελαστική περιβαλλοντική νομοθεσία αν δεν διασφαλίσουμε το πεδίο του παγκόσμιου ανταγωνισμού.
- Η εμπλοκή των πολιτών. Αυτή η αλλαγή μας αφορά όλους. Η απάντηση στις δουλειές που θα χαθούν μπορεί να είναι πολλές πράσινες δουλειές με προγραμματισμό, επιμόρφωση και διεύρυνση δεξιοτήτων. Μόνο αν η υπόθεση της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής γίνει στοίχημα όλων θα τα καταφέρουμε.
Το μέλλον ήρθε. Το δικό μας καθήκον είναι να αντιμετωπίσουμε τους κινδύνους. Με ανοιχτούς ορίζοντες και ισχυρή πολιτική βούληση. Το 2030 είναι αύριο. Τώρα νομοθετούμε και σε 9 χρόνια θα πρέπει να δώσουμε λογαριασμό στα παιδιά μας. Ας είμαστε έτοιμοι να τους πείσουμε ότι κάναμε ό,τι μπορούσαμε για το δικό τους βιώσιμο μέλλον.
*Η Μαρία Σπυράκη είναι ευρωβουλευτής ΝΔ-ΕΛΚ συμπρόεδρος του Intergroup για την Κλιματική Αλλαγή και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη
