Του Κωνσταντίνου Χαροκόπου*
Μα γιατί δεν γράψατε μια πρόβλεψη για την χρηματιστηριακή χρονιά που μας έρχεται, με ρώτησαν αναγνώστες της στήλης μέσω του messenger. Θα απαντήσω, χρησιμοποιώντας την έκφραση του χρηματιστηριακού μου μέντορα στο Λονδίνο, ο οποίος παρομοίαζε τις χρηματιστηριακές ανασκοπήσεις με κηδείες και τις προβλέψεις με παρελάσεις.
Και έτσι είναι. Γέμισαν τα emails των πελατών των επενδυτικών οίκων και των τραπεζών, τα οικονομικά ένθετα των εφημερίδων και οι οικονομικές ιστοσελίδες, με ανασκοπήσεις για την χρονιά που πέρασε και με προβλέψεις για την χρονιά που έρχεται. Αναλύσεις που έχουν περισσότερο εθιμοτυπική αξία, παρά ουσία και περιεχόμενο, καθώς κάνουν προβλέψεις της μορφής «ή θα βρέξει ή δεν θα βρέξει» και «θα κάνει κρύο ή θα κάνει ζέστη». Με την ίδια ευκολία δε, κάνουν μια αναδρομή για την προηγούμενη χρονιά, μη συγκρίνονταν την έκβαση με την αρχική πρόβλεψη. Αμφότερες βρίθουν από γενικότητες. Και οι γενικότητες στις ανασκοπήσεις μπορεί να είναι και αθώες, καθώς από τη μια δεν κάνουν σοφότερους τους επενδυτές και από την άλλη δεν μπορούν να τους βλάψουν εκ των υστέρων. Όμως οι προβλέψεις έχουν κάποιο βαθμό επικινδυνότητας, καθώς προδιαγράφουν στατικά τη ροή των γεγονότων ενός έτους.
Η πραγματικότητα είναι πολύ πιο πολύπλοκη από μια έκθεση που θα λέει, πως αναμένουμε για το 2019 γενικά, μια μείωση της πιστωτικής χαλάρωσης, μια αύξηση των επιτοκίων, τα απόνερα του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ – Κίνας και κάποιες απρόβλεπτες γεωπολιτικές εξελίξεις. Η γενική αυτή πρόβλεψη είναι ασφαλής σε βάθος χρόνου. Περικλείει όλα τα ενδεχόμενα, όμως έχει ένα σημείο που χάνει. Και αυτό το σημείο, είναι ο παράγων χρόνος.
Και ως χρόνο, εννοούμε το πότε κάποιος επενδυτής πρέπει να πάρει θέση στην αγορά; Πότε θα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα, ώστε να κινηθεί για το μικρότερο δυνατόν διάστημα και με το μικρότερο δυνατόν ρίσκο; Εκεί είναι που όλες οι προβλέψεις αρχίζουν να χάνουν την αξία τους, καθώς πίσω από κάθε πρόβλεψη υπάρχουν σημαντικά συμφέροντα. Τα συμφέροντα των αναλυτών των οίκων, τα συμφέροντα των μετόχων των οίκων, τα συμφέροντα των managers των οίκων, τα συμφέροντα των πελατών των οίκων, τα συμφέροντα των χρηματιστηριακών, των brokers, των traders, των εισηγμένων εταιριών, των θεσμικών επενδυτών.
Ένα πρώτο απτό παράδειγμα, είναι τα εκ των υστέρων ερωτηματικά που εγείρονται και η προβληματική που αναπτύσσεται, για το αν τα χρηματιστήρια θα βιώσουν ένα bear market ή αν είμαστε ακόμα σε μια διόρθωση. Προσέξτε! Γίνεται τώρα συζήτηση, για το τι θα γίνει και πως θα ονομαστεί, όταν ήδη ο S&P 500 έχει υποχωρήσει από τις 2.923 μονάδες στις 2.485 (-15%), ο Dow Jones από τις 26.828 στις 23.062 (-14%) και ο Nasdaq από τις 8.025 στις 6.584 (-18%)! Όλοι οι προαναφερθέντες δείκτες έχουν γράψει επίσης ενδιάμεσα, σημαντικά χαμηλότερες τιμές. Κατόπιν εορτής λοιπόν, τα ερωτήματα που τίθενται είναι άνευ ουσίας και περιεχομένου. Γιατί πέρασε η στιγμή που ο επενδυτής είχε το συγκριτικό πλεονέκτημα της εκμετάλλευσης της πτώσης που ξεκίνησε τον Οκτώβριο.
Τότε όμως οι αναλύσεις ανέφεραν πως όλα βαίνουν καλώς, πως μια μικρή διόρθωση έδινε ευκαιρίες τοποθέτησης και πως αυτή τη φορά όλα θα είναι διαφορετικά. Τότε οι επενδυτικοί οίκοι, οι χρηματιστηριακοί σύμβουλοι, τα ρεπορτάζ και ο εξειδικευμένος τύπος, περί άλλων τύρβαζε. Στις εκθέσεις αντιμετώπιζαν με νωχελικότητα τον εκνευρισμό των αγορών και αυξανόμενη την μεταβλητότητα, χρησιμοποιώντας την γνωστή επωδό, «πως αυτή τη φορά όλα είναι διαφορετικά, γιατί οι συνθήκες έχουν αλλάξει».
Εκείνη τη στιγμή, ναι, πήραμε θέση. Δεν κάναμε μια γενική πρόβλεψη. Αναφέραμε πως οι κίνδυνοι ήταν ορατοί, πως τα σήματα του «deathcross» των ΚΜΟ (κινητών μέσων όρων) των τιμών ήταν ante portas και αναλύσαμε τις λύσεις που περιγράφουν τα βιβλία. Αποχή από τις αγορές, ή επιλογές «ποιοτικών» μετοχών, ή σορτάρισμα μέσω κερδοσκοπικών προϊόντων. Τα αποτελέσματα αυτής της στρατηγικής μπορεί κάποιος να τα αποτιμήσει, ακολουθώντας την πορεία των προϊόντων αυτών από το Οκτώβριο μέχρι το τέλος του 2018. Και έχουμε δρόμο ακόμα.
Ένα άλλο απτό παράδειγμα, ήταν η πορεία των τραπεζικών μετοχών μετά τη συμφωνία της Eurobank με την Grivalia. Διαβάζαμε τότε, πως ξεκίνησαν οι ατμομηχανές του τραπεζικού συστήματος, πως οι σορτάκηδες θα καούν, πως άρχισαν οι θετικές εκπλήξεις των τραπεζών, πως το short squeezing διώχνει τους φοβισμένους και άλλα τέτοια γλαφυρά. Η ουσία είναι πως τίποτα δεν είχε αλλάξει και πως η short θέση στις μετοχές του τραπεζικού κλάδου από τις αρχές του 2015, με τον τραπεζικό δείκτη στις 19.592 μονάδες, δεν είχε λόγο να κλείσει ακόμα, παρ' όλο που ο δείκτης ήταν τότε στις 600 μονάδες.
Με δυο λόγια, στα χρηματιστήρια διεξάγεται ανταρτοπόλεμος και όχι μάχη ανάμεσα σε συντεταγμένες δυνάμεις αντιπάλων. Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και τα παράθυρα ευκαιρίας, είναι μικρά και βραχυχρόνια. Η στατικότητα, η έλλειψη ευελιξίας και η εμμονή, μπορεί να αποδειχτούν καταστροφικές. Ένα κλασσικό παράδειγμα ήταν το bitcoin, όπου όλοι εμείς οι παλαιότεροι που είχαμε θεωρηθεί «δεινόσαυροι», απέναντι στο θαύμα της δημιουργίας κέρδους από το πουθενά, επαληθευτήκαμε με τρόπο εκκωφαντικό, όταν κοντά στα $19,000 εκφράσαμε καθαρά την άποψη μας, πως το πανηγύρι ήταν έτοιμο να σχολάσει. Τα προϊόντα μπορεί να αλλάζουν, το ίδιο και οι επενδυτές. Όμως οι δυνάμεις των αγορών και ο τρόπος που κινούνται είναι πάντοτε οι ίδιοι.
Καλές οι ανασκοπήσεις, καλές και οι προβλέψεις ως μέρη του γενικότερου χρηματιστηριακού εθιμικού και τελετουργικού. Όχι όμως, ως μέρος της καθημερινότητας του επενδυτή.
*Ο αρθρογράφος είναι οικονομικός αναλυτής, με ειδίκευση στο σχεδιασμό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών.
Αποποίηση Ευθύνης : Το περιεχόμενο της στήλης, είναι καθαρά ενημερωτικό και πληροφοριακό και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επενδυτική συμβουλή, ούτε υποκίνηση για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Ο αρθρογράφος δεν ευθύνεται για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές.
