Η σύγκρουση του Ισραήλ με το Ιράν κοστίζει στη χώρα εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια την ημέρα, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις – ένα οικονομικό βάρος που ενδέχεται να περιορίσει τη δυνατότητα του Ισραήλ να διεξάγει έναν μακροχρόνιο πόλεμο.
Το μεγαλύτερο μεμονωμένο κόστος αφορά τους αναχαιτιστές που χρησιμοποιούνται για την καταστροφή των εισερχόμενων ιρανικών πυραύλων. Μόνο αυτοί, σύμφωνα με ειδικούς, μπορεί να κοστίζουν από δεκάδες εκατομμύρια έως και 200 εκατομμύρια δολάρια την ημέρα. Στο συνολικό κόστος του πολέμου προστίθενται επίσης τα πυρομαχικά, τα αεροσκάφη, καθώς και οι πρωτοφανείς ζημιές σε κτίρια. Κάποιες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για τουλάχιστον 400 εκατομμύρια δολάρια που θα απαιτηθούν για την ανοικοδόμηση ή επισκευή των ζημιών.
Το διαρκώς αυξανόμενο κόστος ασκεί πιέσεις στο Ισραήλ να ολοκληρώσει τον πόλεμο όσο το δυνατόν πιο σύντομα.
Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν δηλώσει ότι η νέα επίθεση θα μπορούσε να διαρκέσει δύο εβδομάδες, ενώ ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δεν έχει δείξει πρόθεση να σταματήσει πριν επιτύχει όλους τους στρατηγικούς στόχους του Ισραήλ – οι οποίοι περιλαμβάνουν την εξάλειψη του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν και της παραγωγής και αποθήκης βαλλιστικών πυραύλων.
Ωστόσο, ο πόλεμος είναι ακριβός.
«Ο βασικός παράγοντας που θα καθορίσει το τελικό κόστος του πολέμου είναι η διάρκειά του», δήλωσε η Κάρνιτ Φλουγκ, πρώην διοικήτρια της Τράπεζας του Ισραήλ και νυν ανώτερη συνεργάτης του Ινστιτούτου Δημοκρατίας του Ισραήλ, που εδρεύει στην Ιερουσαλήμ. Η Φλουγκ δήλωσε ότι η οικονομία του Ισραήλ μπορεί να αντέξει μια σύντομη στρατιωτική εκστρατεία. «Αν διαρκέσει μια εβδομάδα, είναι κάτι διαφορετικό. Αν διαρκέσει δύο εβδομάδες ή έναν μήνα, τότε είναι εντελώς άλλη ιστορία», ανέφερε.
Υψηλό κόστος για τα προηγμένα αμυντικά συστήματα
Τις τελευταίες ημέρες, το Ιράν έχει εκτοξεύσει περισσότερους από 400 πυραύλους κατά του Ισραήλ, σύμφωνα με την ισραηλινή κυβέρνηση - αριθμός που απαιτεί τη χρήση προηγμένων συστημάτων αεράμυνας για την αναχαίτισή τους. Περισσότεροι πύραυλοι σημαίνουν και περισσότερους αναχαιτιστές.
Το σύστημα David’s Sling, που έχει αναπτυχθεί από κοινού από το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες, μπορεί να καταρρίπτει πυραύλους μικρού έως μεγάλου βεληνεκούς, drones και αεροσκάφη. Κάθε ενεργοποίησή του κοστίζει περίπου 700.000 δολάρια, με την προϋπόθεση ότι χρησιμοποιούνται δύο αναχαιτιστές — αριθμός που αποτελεί το ελάχιστο σε κάθε εκτόξευση, σύμφωνα με τον Γιεχοσούα Κάλισκυ, ανώτερο ερευνητή στο Ινστιτούτο Μελετών Εθνικής Ασφάλειας του Τελ Αβίβ.
Το σύστημα Arrow 3, το οποίο επίσης χρησιμοποιείται, προσφέρει προστασία από βαλλιστικούς πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς που εξέρχονται της ατμόσφαιρας. Κάθε αναχαίτιση με Arrow 3 κοστίζει περίπου 4 εκατομμύρια δολάρια, ενώ η παλαιότερη έκδοσή του, το Arrow 2, κοστίζει περίπου 3 εκατομμύρια ανά πύραυλο.
Στο κόστος προστίθενται και άλλες στρατιωτικές δαπάνες, όπως η διατήρηση δεκάδων πολεμικών αεροσκαφών, μεταξύ αυτών και τα μαχητικά F-35, σε πτήση επί ώρες σε αποστάσεις που φτάνουν τα 1.000 μίλια μακριά από το ισραηλινό έδαφος. Κάθε ώρα πτήσης κοστίζει περίπου 10.000 δολάρια, σύμφωνα με τον Κάλισκυ. Επιπλέον, πρέπει να ληφθεί υπόψη το κόστος ανεφοδιασμού των αεροσκαφών καθώς και των πυρομαχικών, όπως βόμβες τύπου JDAM και MK84.
«Καθημερινά, ο πόλεμος με το Ιράν είναι πολύ πιο δαπανηρός από αυτόν στη Γάζα ή με τη Χεζμπολάχ. Και αυτό οφείλεται κυρίως στα πυρομαχικά. Αυτή είναι η μεγαλύτερη δαπάνη», δήλωσε ο Ζβί Έκσταϊν, επικεφαλής του Ινστιτούτου Οικονομικής Πολιτικής Aaron στο Πανεπιστήμιο Ράιχμαν του Ισραήλ, αναφερόμενος τόσο στα αμυντικά όσο και στα επιθετικά οπλικά συστήματα.
Σύμφωνα με εκτίμηση του εν λόγω ινστιτούτου, ένας πόλεμος με το Ιράν διάρκειας ενός μήνα θα μπορούσε να κοστίσει περίπου 12 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η οικονομία του Ισραήλ σε δοκιμασία αλλά χωρίς σημάδια ύφεσης
Οι στρατιωτικές δαπάνες του Ισραήλ έχουν αυξηθεί από την έναρξη του πολέμου, ωστόσο οι οικονομολόγοι δεν προβλέπουν ύφεση προς το παρόν, δήλωσε ο Ζβί Έκσταϊν. Ένα μεγάλο μέρος της ισραηλινής οικονομίας έχει παραλύσει τις τελευταίες ημέρες λόγω των ιρανικών επιθέσεων. Μόνο οι εργαζόμενοι σε βασικούς τομείς της οικονομίας κλήθηκαν να εργαστούν, ενώ πολλές επιχειρήσεις — όπως τα εστιατόρια — παρέμειναν κλειστές. Το κύριο διεθνές αεροδρόμιο της χώρας παρέμεινε κλειστό για αρκετές ημέρες και άνοιξε ξανά για περιορισμένες πτήσεις επιστροφής για όσους Ισραηλινούς είχαν αποκλειστεί στο εξωτερικό.
Στις 16 Ιουνίου, ο οίκος αξιολόγησης S&P δημοσίευσε εκτίμηση κινδύνου για την κλιμάκωση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, χωρίς όμως να αλλάξει την πιστοληπτική του προοπτική για τη χώρα. Οι ισραηλινές αγορές σημείωσαν ρεκόρ την Τετάρτη, συνεχίζοντας να υπεραποδίδουν σε σχέση με τα αμερικανικά χρηματιστηριακά δείκτες, με τους επενδυτές να ποντάρουν στο ότι ο πόλεμος θα λήξει υπέρ του Ισραήλ. Ορισμένοι οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι οι αγορές φαίνεται να πιστεύουν πως η οικονομία του Ισραήλ θα αποδειχθεί ανθεκτική, όπως άλλωστε έχει δείξει κατά τους τελευταίους 20 μήνες πολέμου στη Γάζα.
Ωστόσο, οι ζημιές που προκάλεσαν οι ιρανικές επιθέσεις με πυραύλους είναι σοβαρές. Μηχανικοί αναφέρουν ότι η καταστροφή που προκλήθηκε από τους μεγάλους βαλλιστικούς πυραύλους είναι άνευ προηγουμένου τις τελευταίες δεκαετίες πολέμου στο Ισραήλ. Εκατοντάδες κτίρια έχουν καταστραφεί ή υποστεί σοβαρές ζημιές και, σύμφωνα με τον πολιτικό μηχανικό Εγιάλ Σαλέβ — ο οποίος έχει κληθεί να εκτιμήσει τη ζημιά στις πολιτικές υποδομές —, το κόστος αποκατάστασης ή ανοικοδόμησης ανέρχεται σε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια.
Καταστροφές, εκκενώσεις και επιπτώσεις στην καθημερινότητα των πολιτών
Ο Σαλέβ εκτιμά ότι το κόστος επισκευής ενός και μόνο πρόσφατα κατασκευασμένου ουρανοξύστη στο κέντρο του Τελ Αβίβ, που επλήγη από τις επιθέσεις, θα ανέλθει σε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια.
Περισσότερα από 5.000 άτομα έχουν απομακρυνθεί από τα σπίτια τους λόγω ζημιών από πυραύλους, και ορισμένοι φιλοξενούνται προσωρινά σε ξενοδοχεία με έξοδα του κράτους, σύμφωνα με την Εθνική Διεύθυνση Δημόσιας Διπλωματίας του Ισραήλ.
Η στοχοποίηση κρίσιμων υποδομών αποτελεί κορυφαία ανησυχία για το Ισραήλ. Δύο επιθέσεις στο μεγαλύτερο διυλιστήριο πετρελαίου της χώρας, στον βορρά, οδήγησαν στο προσωρινό κλείσιμό του και προκάλεσαν τον θάνατο τριών εργαζομένων. Κάποιοι υπάλληλοι που εργάζονται σε ευαίσθητους ή κρίσιμους τομείς υποδομής έχουν λάβει οδηγία να μην προσέλθουν στην εργασία τους, σύμφωνα με τον Δρoρ Λίτβακ, διευθύνοντα σύμβουλο της ManpowerGroup Israel, η οποία απασχολεί περισσότερους από 12.000 εργαζομένους σε διάφορους κλάδους στη χώρα.
Την Τετάρτη, η Διοίκηση Εσωτερικού Μετώπου ανακοίνωσε ότι θα άρει εν μέρει την απαγόρευση συναθροίσεων — επιτρέποντας συναθροίσεις έως και 30 ατόμων - και ότι οι επιχειρήσεις σε μεγάλο μέρος της χώρας θα μπορούν να επαναλειτουργήσουν, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει κοντινό καταφύγιο.
Ωστόσο, με τα σχολεία ακόμα κλειστά, πολλοί γονείς δυσκολεύονται να συνδυάσουν την τηλεργασία με τη φροντίδα των παιδιών τους εν μέσω ακόμη μιας στρατιωτικής σύγκρουσης.
Η Αριέλ Μαρκόζε, 38 ετών, επικεφαλής στρατηγικής σε ισραηλινή ΜΚΟ, πλέον πραγματοποιεί τις πρωινές επαγγελματικές της κλήσεις από ένα πάρκο στην Ιερουσαλήμ, όπου περνά αρκετές ώρες με τα τέσσερα μικρά παιδιά της. Επιστρέφει στο σπίτι γύρω στις 4 το απόγευμα και συνεχίζει να εργάζεται, ενώ ο σύζυγός της αναλαμβάνει τη φροντίδα των παιδιών.
«Υπάρχουν οικογένειες που καταρρέουν εντελώς κάτω από αυτές τις συνθήκες», δηλώνει.
