Ο εντεινόμενος πόλεμος μεταξύ Ιράν και Ισραήλ δεν είναι απλώς μία περιφερειακή σύγκρουση στη Μέση Ανατολή. Οι πολιτικές, οικονομικές και γεωστρατηγικές του διαστάσεις επηρεάζουν άμεσα ολόκληρη την Ευρώπη, και ειδικά χώρες όπως η Ελλάδα που βρίσκονται γεωγραφικά και πολιτικά στο σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης.
Η Ευρώπη, μετά την ενεργειακή κρίση που πυροδότησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, βρίσκεται σε μία διαρκή προσπάθεια διαφοροποίησης των πηγών ενέργειας. Η σύγκρουση Ιράν - Ισραήλ δημιουργεί επιπλέον αβεβαιότητα, ιδίως αν επεκταθεί και απειλήσει τα Στενά του Ορμούζ, από τα οποία διέρχεται περίπου το 20% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου.
Οι αυξήσεις στις τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου επηρεάζουν άμεσα την οικονομία των ευρωπαϊκών κρατών και, κατά συνέπεια, και την ελληνική οικονομία, μέσω αυξήσεων στο κόστος ενέργειας, πληθωριστικών πιέσεων και πιθανού φρεναρίσματος στην οικονομική ανάκαμψη.
Κάθε ένοπλη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή προκαλεί κύματα προσφύγων που αναζητούν καταφύγιο στην Ευρώπη. Η Ελλάδα, ως χώρα πρώτης γραμμής, καλείται και πάλι να διαχειριστεί πιθανή αύξηση των μεταναστευτικών ροών, ειδικά αν η κρίση κλιμακωθεί και επεκταθεί στο Λίβανο ή τη Συρία.
Οι κοινωνικές πιέσεις στις τοπικές κοινωνίες, η ανάγκη για επιπλέον υποδομές, αλλά και η πολιτική διαχείριση των μεταναστευτικών πολιτικών από την Ε.Ε. καθιστούν την Ελλάδα κρίσιμο κόμβο ανθρωπιστικής και γεωπολιτικής ευθύνης.
Ο πόλεμος επαναφέρει στο προσκήνιο την ανάγκη για ενίσχυση της κοινής ευρωπαϊκής άμυνας και της στενότερης συνεργασίας με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα, λόγω της στρατηγικής της θέσης στην Ανατολική Μεσόγειο, αποκτά αυξημένη σημασία στους σχεδιασμούς της Δύσης.
Ήδη παρατηρείται κινητικότητα σε βάσεις και υποδομές του ελληνικού εδάφους που χρησιμοποιούνται από τις συμμαχικές δυνάμεις. Η ισορροπία μεταξύ της εξωτερικής πολιτικής ουδετερότητας και της ενεργούς συμμετοχής σε διεθνή δίκτυα ασφάλειας καθίσταται κρίσιμη για την Αθήνα.
Η Ελλάδα διατηρεί στενές σχέσεις τόσο με το Ισραήλ όσο και με χώρες του Αραβικού Κόσμου. Η διπλωματική της στάση μπορεί να συμβάλει καταλυτικά σε πρωτοβουλίες αποκλιμάκωσης, προώθησης διαλόγου και διατήρησης γεφυρών επικοινωνίας.
Ως χώρα που πιστεύει στο Διεθνές Δίκαιο και στην ειρηνική επίλυση των διαφορών, η Ελλάδα μπορεί να αναδειχθεί σε σταθεροποιητικό παράγοντα, αναλαμβάνοντας ενεργότερο ρόλο σε φόρουμ, ειρηνευτικές πρωτοβουλίες και ευρωπαϊκούς διαλόγους.
Ο πόλεμος Ιράν – Ισραήλ δεν είναι μια μακρινή κρίση. Οι γεωπολιτικές του προεκτάσεις διαπερνούν τα σύνορα της Μέσης Ανατολής και απειλούν την ασφάλεια, την οικονομία και τη σταθερότητα της Ευρώπης. Η Ελλάδα, ως ευρωπαϊκή χώρα με στρατηγική γεωγραφική θέση και ιστορικά διπλωματικά ερείσματα, καλείται να σταθεί σε ετοιμότητα, με ξεκάθαρη στρατηγική και πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική.
Οφείλει να εγκαταλείψει τον ρόλο του απλού παρατηρητή και να σταθεί με πιο ενεργή και διεκδικητική διπλωματία, αξιοποιώντας τις στρατηγικές της συμμαχίες και τη γεωπολιτική της θέση. Μια εξωτερική πολιτική με αυτοπεποίθηση, ικανή να προτείνει λύσεις και να συμμετέχει ενεργά στους περιφερειακούς διαλόγους, ενισχύει το διεθνές της κύρος και εξασφαλίζει καλύτερη θωράκιση απέναντι σε αστάθειες.
*Ο Κωνσταντίνος Ιατρίδης είναι Αντιπτέραρχος (Ι) εα., Επίτιμος Δκτης ΔΑΥ, Επίτιμος Πρόεδρος Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας και Αμυντικός Αναλυτής.
