Του Θεόδωρου Σεμερτζίδη
Νευρικότητα προκλήθηκε στα διεθνή χρηματιστήρια αυτή την εβδομάδα, έπειτα από τις δηλώσεις των επικεφαλής της FED Νέας Υόρκης και Ατλάντα, Dudley και Lockhart, σχετικά με μια επικείμενη αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων τον επόμενο μήνα, από την ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ, οδηγώντας σε απώλειες τα χρηματιστήρια.
Το κλίμα ήρθε να βελτιώσει η ανακοίνωση των πρακτικών της FED της συνεδρίασης του Ιουλίου, όπου σύμφωνα με αυτά τόσο τα στοιχεία για την αμερικανική οικονομία, όσο και για την αγορά εργασίας δεν προκαλούν ανησυχία, με τα μέλη της ομοσπονδιακής τράπεζας όμως, να φαίνονται διχασμένα σχετικά με μία αύξηση των επιτοκίων στο προσεχές διάστημα. Πόσο πιθανή είναι όμως, μία νέα αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων, πριν το τέλος του έτους;
Στην προσπάθεια μας δώσουμε απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, θα εξετάσουμε τη συμπεριφορά ορισμένων μόνο μακροοικονομικών στοιχείων της αμερικανικής οικονομίας, σε σχέση με τα επιτόκια, αλλά και τις αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων, διετούς, πενταετούς, και δεκαετούς, διάρκειας.
Όπως είναι γνωστό, η αύξηση ή μείωση των επιτοκίων, οδηγεί σε αύξηση ή μείωση των αποδόσεων των ομολόγων, όπου ιδιαίτερα το τελευταίο έτος τα χαμηλά επιτόκια έχουν οδηγήσει σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και σε αρνητικές αποδόσεις κρατικού χρέους.
Όπως μπορούμε να διαπιστώσουμε στο παρακάτω γράφημα, μία σταδιακή αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων, μπορεί να οδηγήσει σε σταδιακή μείωση της ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας, με χαρακτηριστική περίπτωση εκείνη των αρχών της δεκαετίας του '80, όταν τα αμερικανικά επιτόκια βρέθηκαν σε ιστορικά υψηλά με το ΑΕΠ να σημειώνει σημαντική πτώση, για να βρεθεί σε υψηλότερα επίπεδα, έπειτα από τη σταδιακή μείωση των επιτοκίων.
Πηγή γραφήματος:Fred graph
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον δείχνουν οι επιτελείς της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ, όσον αφορά τον πληθωρισμό, θέτοντας το στόχο του 2%. Παρά τις ποσοτικές χαλαρώσεις, η αμερικανική οικονομία εμφανίζει μικρή βελτίωση όσον αφορά τον πληθωρισμό, διατηρώντας τους κινδύνους σχετικά με την ανάπτυξη, με τον δείκτη τιμών καταναλωτή να μην επηρεάζεται όμως σημαντικά από μία αύξηση των επιτοκίων, όπως παρατηρούμε στο παρακάτω γράφημα.
Πηγή γραφήματος:Fred graph
Σύμφωνα με προηγούμενες δηλώσεις της προέδρου της FED, η ομοσπονδιακή τράπεζα ρίχνει ιδιαίτερη βαρύτητα στις συνθήκες εργασίας, καταφέρνοντας με τη νομισματική της πολιτική να μειώσει το ποσοστό ανεργίας, σε προ κρίσης επίπεδα.
Όπως παρατηρούμε στο παρακάτω γράφημα, τα χαμηλά επιτόκια ευνοούν τη μείωση της ανεργίας, ενώ η σταδιακή αύξηση αυτών, οδηγούν σε ενίσχυσή της. Ίσως κάτι τέτοιο να είναι ήδη υπό την παρακολούθηση των ιθυνόντων της FED που, παρά τις καλές οικονομικές συνθήκες της αμερικανικής οικονομίας, αλλά και της αγοράς εργασίας, συνεχίζουν να δείχνουν διστακτικοί σχετικά με μία νέα αύξηση των επιτοκίων.
Πηγή γραφήματος:Fred graph
Όπως έχει αποδειχθεί στο παρελθόν, το φθηνό και άφθονο χρήμα των κεντρικών τραπεζών, κάνει ευτυχισμένα τα… παιδιά της Wall Street, αυξάνοντας την κεφαλαιοποίηση των χρηματιστηρίων, ενώ οι ποσοτικές χαλαρώσεις (πλην ΗΠΑ), μπορούμε να πούμε ότι είχαν περιορισμένο αντίκτυπο στην πραγματική οικονομία.
Αξίζει να παρατηρήσουμε το παρακάτω γράφημα, όπου έχουμε την κεφαλαιοποίηση του αμερικανικού χρηματιστηρίου ως προς το ΑΕΠ, καθώς και το επιτόκιο της FED και τις αποδόσεις των αμερικανικών τίτλων διετούς, τριετούς, και δεκαετούς διάρκειας. Όπως βλέπουμε, από τα μέσα της δεκαετίας του '90 έως και την κρίση του 2008, η αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων είχε περιορισμένη επίδραση στη σχέση κεφαλαιοποίησης/ΑΕΠ, με αυτή να επηρεάζεται σημαντικά στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, όπου η μείωση των αμερικανικών επιτοκίων οδήγησε σε μείωση και της παραπάνω σχέσης.
Τα πράγματα όμως, δείχνουν να διαφοροποιούνται από την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και μετά, όπου η παρατεταμένη περίοδος των χαμηλών επιτοκίων, οδήγησε σε σημαντική αύξηση την εν λόγω σχέση, ξεπερνώντας τα ιστορικά υψηλά που είχε γράψει στα τέλη της δεκαετίας του '90 με αρχές της δεκαετίας του 2000.
Πηγή γραφήματος:Fred graph
Πέραν όμως των ιστορικών παρατηρήσεων σχετικά με τα παραπάνω μακροοικονομικά στοιχεία, μία γενικότερη εικόνα σχετικά με την κατάσταση της αγοράς εργασίας και την ανάπτυξη, σε σχέση τα επιτόκια τα τελευταία έτη, μπορούμε να έχουμε στο παρακάτω πίνακα, όπου η σταδιακή μείωση των επιτοκίων έχει οδηγήσει μεν την ανεργία σε προ κρίσης επίπεδα, αλλά όσο αφορά την ανάπτυξη οι συνεχόμενες μειώσεις σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, την έχουν οδηγήσει σε σταδιακή μείωση, κάνοντας ανώφελη από το 2013 την περαιτέρω μείωση των επιτοκίων.
Πηγή γραφήματος: Bloomberg
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό από τα παραπάνω, όσο αφορά τις αποδόσεις των κρατικών αμερικανικών τίτλων, την αγορά εργασίας, αλλά και την ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας, οι συνθήκες ευνοούν μία αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων στο αμέσως προσεχές διάστημα.
Ο προβληματισμός όμως της FED, έγκειται στο γεγονός του τι θα επακολουθήσει της αύξησης, κυρίως στην αγορά εργασίας, κάνοντας τη διστακτική στο να προβεί σε μία τέτοια κίνηση άμεσα. Πιθανόν, οι ιθύνοντες της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, να περιμένουν να σταθεροποιηθεί η ανάπτυξη της οικονομίας, καθώς και η ανεργία κάτω από το επίπεδο του 5%, και να προχωρήσουν στα τέλη του έτους ή στο πρώτο τρίμηνο του επόμενου, σε μία νέα αύξηση των επιτοκίων.
Εξάλλου, δεν πρέπει να ξεχνάμε και το γεγονός των αμερικανικών προεδρικών εκλογών, καθώς από στατιστικής πλευράς, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων της περιόδου που προηγείται των αμερικανικών εκλογών, τα αμερικανικά χρηματιστήρια καταγράφουν άνοδο, κάτι το οποίο ίσως να υπάρχει στο μυαλό των ιθυνόντων της FED, μη θέλοντας να ταράξουν την προεκλογική εκστρατεία των δύο υποψηφίων για την προεδρεία των ΗΠΑ.
