Για πάνω από 70 χρόνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες απολαμβάνουν μια μοναδική θέση στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές, χάρη στην ηγετική τους θέση στην απελευθέρωση του εμπορίου, τη στρατιωτική ισχύ και την τεχνολογική καινοτομία.
Εν έτη 2025 και επί προεδρίας Τραμπ, το αφήγημα αυτό υπέστη σοβαρή κρίση. Οι δασμοί, οι προστατευτικές πολιτικές και η μειωμένη εμπιστοσύνη στους θεσμούς των ΗΠΑ άρχισαν να αναδιαμορφώνουν τις αντιλήψεις για την οικονομική σταθερότητα της χώρας.
Η πιθανή απόλυση του Τζέρομ Πάουελ και η αντικατάσταση του από έναν Κεντρικό Τραπεζίτη πιο «πειθήνιο» στις απαιτήσεις του Αμερικανού Προέδρου αποτελούν άλλο ένα κρίσιμο κεφάλαιο στην αποδόμηση της εμπιστοσύνης στους θεσμούς των ΗΠΑ.
Η αποδόμηση αυτή είναι αισθητή στα αμερικανικά ομόλογα με αφοπλιστική απόδειξη το γεγονός ότι στην διόρθωση του Απριλίου, το αμερικανικό Τreasury απείχε από τον παραδοσιακό του ρόλο ως επενδυτικό καταφύγιο.
Υπενθυμίζουμε ότι ο S&P 500 βυθίστηκε κατά 15%, εξαφανίζοντας 6 τρισεκατομμύρια δολάρια από την αξία των αμερικανικών μετοχών σε μόλις τρεις ημέρες. Το μακροπρόθεσμο άκρο της αγοράς ομολόγων των ΗΠΑ κατέρρευσε επίσης, πυροδοτώντας τη μεγαλύτερη εβδομαδιαία άνοδο της απόδοσης του 30ετούς ομολόγου από το 1982. Την ίδια στιγμή το δολάριο βυθίστηκε κατά 3%.
Η πτώση των κρατικών ομολόγων και του δολαρίου ήταν ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς συνήθως ανεβαίνουν σε περιόδους χρηματοπιστωτικής, οικονομικής ή πολιτικής κρίσης. Στον αντίποδα ο χρυσός και το ελβετικό φράγκο είχαν μια από τις καλύτερες εβδομάδες τους εδώ και δεκαετίες.
Το πάγωμα των δασμών εως την 9η Ιουλίου - και εν συνεχεία εως την 1η Αυγούστου – επανέφεραν την επενδυτική αισιοδοξία αλλά κυρίως στην αγορά των μετοχών.
Βλέπετε, οι επιθέσεις του προέδρου των ΗΠΑ κατά του επικεφαλής της Fed συνεχίστηκαν, με αποτέλεσμα οι ανησυχίες σχετικά με την ανεξαρτησία της σημαντικότερης Κεντρικής Τράπεζας του πλανήτη να «σκάβουν» αργά αλλά σταθερά την επενδυτική εμπιστοσύνη στο δολάριο και τα αμερικανικά ομόλογα.
Βλέπετε, μια απομάκρυνση ή παραίτηση του Πάουελ και η αντικατάσταση του με έναν κεντρικό τραπεζίτη που ενδεχομένως να συνοδεύεται από αμφιβολίες περί της ανεξαρτησίας του, αναμένεται να πυροδοτήσουν νέο γύρο πτωτικών πιέσεων στο δολάριο και τα αμερικανικά ομόλογα.
Ο λόγος απλός. Ένας κεντρικός τραπεζίτης με κύρια προτεραιότητα την ικανοποίηση του αιτήματος του Προέδρου των ΗΠΑ για χαμηλότερα επιτόκια ανεξαρτήτως των οικονομικών συνθηκών, θα εξανεμίσει πολύ γρήγορα το επιτοκιακό πλεονέκτημα το δολαρίου, οδηγώντας σε ταχεία αποδυνάμωση του. Αν δε οι οικονομικές συνθήκες συνοδεύονται από πληθωριστικές προσδοκίες, μια μείωση των επιτοκίων θα πυροδοτήσει αυτές τις προσδοκίες περαιτέρω.
Την ίδια στιγμή, όπως θα εξηγήσουμε παρακάτω οι αμφιβολίες περί της ανεξαρτησίας του τιμονιέρη της Fed θα απομακρύνουν την επενδυτική κοινότητα ακόμα και από τις εκδόσεις των αμερικανικών ομολόγων σε άλλο νόμισμα. Δεν συζητάμε φυσικά για το μακελειό που μπορεί να πυροδοτηθεί στα αμερικανικά ομόλογα μεγαλύτερης διάρκειας.
Υπάρχουν όμως και πιο δομικές συνέπειες. Βλέπετε, η αξία του δολαρίου ως αποθεματικό νόμισμα έγκειται ουσιαστικά στην ανεξαρτησία της Fed. Αν αυτή αμφισβητηθεί, θα είναι το τέλος της εξαιρεσιμότητας των ΗΠΑ και το τέλος του χρηματοπιστωτικού συστήματος όπως το γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.(σ.σ: Σχετική ανάλυση μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
Η άλλη όψη του νομίσματος
Βέβαια όπως όλες οι τεκτονικές μετακινήσεις, έτσι και αυτή που διανύουμε τώρα θα χρειαστεί τον χρόνο της και ως εκ τούτου οι συνέπειες θα είναι σταδιακές.
Οι αγορές των μετοχών ειδικά όχι μόνο θα αργήσουν να αντιληφθούν τις συνέπειες αλλά αρχικά δεν αποκλείεται να πανηγυρίσουν από μια πιθανή αλλαγή της ηγεσίας της Fed, δεδομένου ότι οι μειώσεις επιτοκίων πάντα είναι ευπρόσδεκτες.
Στους ουσιαστικά όμως κερδισμένους από την αμφισβήτηση του δολαρίου ως ασφαλές καταφύγιο θα είναι το ελβετικό φράγκο αλλά και το ευρώ, με το τελευταίο σε ένα σενάριο επιθετικής μείωσης των επιτοκίων από τη Fed ανεξαρτήτως των εμπορικών συνθηκών και του πληθωρισμού, να μπορεί άνετα να ξεπεράσει έναντι του δολαρίου το 1,20 και να προχωρήσει στη ζώνη 1,2570 -1,27 δολαρίων.
Η κινητήριος δύναμη αυτής της ανόδου δεν θα είναι τόσο το γεγονός ότι μια επιθετική μείωση των επιτοκίων θα ροκανίσει το επιτοκιακό πλεονέκτημα του δολαρίου έναντι του ευρώ, όσο η ανάγκη των πιο συντηρητικών δυνάμεων της αγοράς, όπως τα συνταξιοδοτικά ταμεία και οι ασφαλιστικές εταιρείες ζωής, να προστατεύσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία από τη μεταβλητότητα του δολαρίου.
Το ευρώ και γενικότερα τα ευρωπαϊκά assets αποτελούν τον ιδανικό προορισμό για αυτό το τμήμα της αγοράς, καθώς την ίδια στιγμή οι αναλυτές εκτιμούν μια μεγάλη αναζωογόνηση της ευρωπαϊκής οικονομίας μέσω των αυξημένων δαπανών για την άμυνα και τις υποδομές.
Φυσικά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και τη δυναμική ενός πιθανού επαναπατρισμού των ευρωπαϊκών κεφαλαίων ή μιας δυναμικής αντιστάθμισης τους.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Μorgan Stanley, οι Ευρωπαίοι επενδυτές κατέχουν συνολικά περίπου 8 τρις δολάρια σε αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία σταθερού εισοδήματος και μετοχών.
Τα 3,6 τρις δολάρια από το παραπάνω ποσό δεν είναι καλυμμένο. Ακόμα και μια μικρή αύξηση των δεικτών αντιστάθμισης λοιπόν μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο. Για την ακρίβεια η τράπεζα εκτιμά ότι περίπου 400 δις δολάρια από ροές αντιστάθμισης σε διάστημα 12 μηνών θα ενισχύσουν το ευρώ κατά 7%.
Όσο θα μειώνει δε η Fed τα επιτόκια,θα μπούμε σε έναν αυτοτροφοδοτούμενο κύκλο, καθώς θα μειώνεται το κόστος αυτής της προστασίας, με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα κίνητρα για τους επενδυτές να αντισταθμίσουν τα αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία.
Αν «κουμπώσουμε» όλα τα παραπάνω με την εμφανή επιδίωξη των τελευταίων ετών του αναδυόμενου κόσμου να απεξαρτηθεί από το δολάριο, κατανοούμε γιατί σύμφωνα με τη Deutsche Bank η απομάκρυνση του προέδρου της Fed θα μπορούσε να προκαλέσει ακόμα και κατάρρευση στις αγορές συναλλάγματος και ομολόγων.
Η Deutsche σε πρόσφατη ανάλυση υπενθύμισε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που απειλείται η ανεξαρτησία της Fed. Tη δεκαετία του 1970, ο Πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον άσκησε πιέσεις στον πρόεδρο της Fed, Άρθουρ Μπερνς, να διατηρήσει τα επιτόκια χαμηλά, επιδεινώνοντας την κρίση στασιμοπληθωρισμού της χώρας.
Μια ανάλογη εξέλιξη όμως σήμερα θα είχε σοβαρότερες επιπτώσεις, καθώς οι ΗΠΑ έχουν πολύ υψηλότερα επίπεδα χρέους και οι κεφαλαιαγορές είναι πολύ πιο συγκεντρωμένες στις ΗΠΑ.
Συμπέρασμα
Η πίστη στην ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας είναι θεμελιώδης στο σύγχρονο χρηματοπιστωτικό σύστημα δεδομένου ότι η πολιτικά επηρεασμένη νομισματική πολιτική μπορεί να είναι δημοφιλής και ενισχυτική βραχυπρόθεσμα, μακροπρόθεσμα όμως αποδεικνύεται συνήθως εξαιρετικά επιζήμια, καθώς οδηγεί σε μια λιγότερο σταθερή οικονομία και σε υψηλότερο πληθωρισμό.
Μέσα από αυτό το πρίσμα μια πιθανή απόλυση του Τζέρομ Πάουελ ενέχει εκτεταμένους κινδύνους οι οποίοι είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν με ακρίβεια, γεγονός που σημαίνει ότι η αγορά μπορεί να προειδοποιηθεί, αλλά είναι δύσκολο να προετοιμαστεί.
Όλα αυτά συμβαίνουν μια εξαιρετικά κομβική στιγμή για τις αγορές, όπου η επενδυτική αισιοδοξία για τα οφέλη της ΑΙ και η άφθονη ρευστότητα των πολλαπλών προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης - QE -έχουν οδηγήσει σε εξαιρετικά υψηλές αποτιμήσεις. Ταυτόχρονα όμως η πίστη στο δολάριο και τα κρατικά ομόλογα, η εμπιστοσύνη στην οικονομική πολιτική των ΗΠΑ και η εμπιστοσύνη στους θεσμούς και τη διακυβέρνηση των ΗΠΑ είναι σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα.
Αυτό ασκεί ανοδική πίεση στο «premium» στην αγορά ομολόγων των ΗΠΑ, το οποίο βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο εδώ και μια δεκαετία. (σ.σ: To επίπεδο αποζημίωσης που απαιτούν οι επενδυτές για την ανάληψη του κινδύνου να δανείσουν την κυβέρνηση των ΗΠΑ μακροπρόθεσμα αντί της ανακύκλωσης βραχυπρόθεσμων δανείων).
Αυτό που κάνει την κατάσταση ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι ότι παρόλο που οι επενδυτές γνωρίζουν πολύ καλά αυτόν τον κίνδυνο, δεν μπορούν να τον εκτιμήσουν πραγματικά. Το ασφάλιστρο κινδύνου έχει αυξηθεί, αλλά όχι στο σημείο που πιθανότατα θα εκτοξευόταν αν η ανεξαρτησία της Fed αμφισβητούνταν πραγματικά. Τουτέστιν, οι αγορές υποεκτιμούν έναν εξαιρετικά σημαντικό κίνδυνο.
Αν δε υλοποιηθεί αυτός ο κίνδυνος, ο μεγαλύτερος ίσως κερδισμένος θα είναι ποιος άλλος; O χρυσός.
[email protected]
Aποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
