Σαν σειρά του Netflix, η υπόθεση των δασμών Τραμπ φαίνεται πως μπαίνει σε νέο κύκλο, με άγνωστο προς το παρόν αριθμό επεισοδίων. Δεν είμαστε απόλυτα σίγουροι για το αν ο νέος κύκλος είναι ο Κ5 ή ο Κ4, προτιμάμε λοιπόν να τον πούμε «Κύκλος της 1ης Αυγούστου».
Στο πρώτο επεισόδιο, το οποίο μπορεί κάποιος να μπερδέψει με το τελευταίο του προηγούμενου, ο πρόεδρος Τραμπ έστειλε τις επιστολές με τους δασμούς που αποφάσισε τελικά να επιβάλει σε κάθε εμπορικό εταίρο, υπονοώντας ταυτόχρονα πως οι διαπραγματεύσεις παρατείνονται μέχρι την 1η Αυγούστου.
Εξαιρώντας το Ηνωμένο Βασίλειο και το Βιετνάμ που είχαν ήδη συμφωνήσει με τις ΗΠΑ για τους μεταξύ τους δασμούς, και την Κίνα που έχει κάνει μία ξεχωριστή προσωρινή συμφωνία, όλες οι άλλες χώρες έχουν ήδη λάβει ή περιμένουν να λάβουν τις σχετικές επιστολές.
Θα περίμενε κανείς πως το τρίμηνο που έχει περάσει από την ημέρα των πρώτων – σοκαριστικών τότε – ανακοινώσεων, θα είχε κάνει τις ΗΠΑ να είναι λίγο πιο ελαστικές σε σχέση με τις αρχική στάση τους απέναντι στους διάφορους εμπορικούς εταίρους.
Ρίχνοντας όμως μία σχετικά γρήγορη ματιά στις πληροφορίες του διεθνούς Τύπου και στα σχόλια των δημοσιογράφων τους και πολλών αναλυτών, βλέπουμε πως οι αλλαγές σε σχέση με τα όσα ακούστηκαν την 2α Απριλίου είναι πολύ μικρές, ειδικά για τις χώρες που έχουν σημαντικές εμπορικές συναλλαγές με τις ΗΠΑ.
Με την βοήθεια δύο σχετικών πινάκων που βρήκαμε στο Reuters και τους New York Times, βλέπουμε πως κάποια υπολογίσιμη μείωση των δασμών σε σχέση με αυτούς του Απριλίου παρατηρείται σε χώρες που έχουν πολύ χαμηλό ύψος εμπορικών συναλλαγών με τις ΗΠΑ, ενώ σε αυτές που οι εμπορικές συναλλαγές είναι υψηλές οι αλλαγές είναι ανεπαίσθητες ή έχουμε και αυξήσεις.
Οι εισαγωγικοί δασμοί για την Μυανμάρ μειώνονται από το 44% στο 40%, αυτοί της Βοσνίας Ερζεγοβίνης από το 35% στο 30%, του Λάος από το 48% στο 40%, της Σερβίας από το 37% στο 35%, της Τυνησίας από το 28% στο 25%. Μεγάλη είναι η μείωση στην περίπτωση της Καμπότζης, από 49% σε 36%, αλλά στο Καζακστάν πήγαμε από το 27% στο 25% και στο Μπανγκλαντές από 37% σε 35%.
Ποιο είναι το κοινό όλων αυτών των κρατών; Καμία από αυτές δεν έχει συμμετοχή μεγαλύτερη του 1% στις συνολικές αμερικανικές εισαγωγές, ενώ είναι εξαιρετικά αμφίβολο πως αυτές οι χώρες έχουν την δυνατότητα να προχωρήσουν σε σημαντικές αγορές αμερικανικών προϊόντων δεδομένου του χαμηλού εισοδηματικού επιπέδου των κατοίκων τους. Από την άλλη, για την Νότια Αφρική το 30% παρέμεινε, όπως και για την Ινδονησία το 32%.
Και για τις δύο αυτές χώρες ισχύει πως οι εξαγωγές τους στις ΗΠΑ δεν υπερβαίνουν το 1% των συνολικών αμερικανικών εισαγωγών, είναι όμως βέβαιο πως είναι πολύ πιο σημαντικές γεωπολιτικά από όλες τις προηγούμενες. Η Ταϊλάνδη όμως έχει μερίδιο 1,9% και οι δασμοί της παραμένουν στο 36%, ενώ η Νότια Κορέα μερίδιο 4,0% και παραμένει στο 25%, η Μαλαισία έχει μερίδιο 1,6% και οι δασμοί της ανεβαίνουν από το 24% στο 25%, όπως και της Ιαπωνίας η οποία έχει μερίδιο 4,5%.
Δεν είναι δύσκολο να συμπεράνουμε πως μέσα στο τρίμηνο που μεσολάβησε από την ημέρα που ο πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε την παράταση 90 ημερών, δίνοντας το σύνθημα της αντεπίθεσης των χρηματιστηριακών αγορών, η πρόοδος που έχει συντελεστεί στον τομέα των εισαγωγικών δασμών που επιβάλλουν οι ΗΠΑ είναι τελικά πολύ μικρή.
Την στιγμή που γράφουμε αυτές τις γραμμές δεν ξέρουμε ακόμα το περιεχόμενο της επιστολής του Ντόναλντ Τραμπ προς την Ινδία, η οποία είχε απειληθεί με δασμούς 26% ούτε γνωρίζουμε τι θα γίνει με την Ευρωπαϊκή Ένωση, την απέχθειά του προς την οποία έχει εκφράσει πολλές φορές ο Αμερικανός πρόεδρος.
Ξέρουμε όμως πως οι δασμοί στην Κίνα αναμένεται να ξεκινήσουν από το ύψος του 24% την 10η Αυγούστου και πως αυτοί που συμφωνήθηκαν μεταξύ Βιετνάμ και ΗΠΑ και Ηνωμένου Βασιλείου και ΗΠΑ δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να θεωρηθούν αμελητέοι.
Επίσης, δεν ξεχνάμε πως ήδη υπάρχουν δασμοί σε όλα τα αυτοκίνητα που εξάγονται προς τις ΗΠΑ από όλο τον κόσμο, όπως και στα προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου, ενώ ακόμα δεν έχει αποκλειστεί η επιβολή δασμών στον χαλκό, τα φαρμακευτικά προϊόντα, τα microchips, την ξυλεία, τα εμπορικά αεροσκάφη και τις μηχανές τους και τα ορυκτά διαφόρων τύπων.
Αυτό που θέλουμε να πούμε είναι πως με βάση ό,τι γνωρίζουμε αυτή την στιγμή, η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί δεν είναι πολύ καλύτερη από αυτήν που ίσχυε το πρωί της 3ης Απριλίου, λίγο μετά τις προεδρικές ανακοινώσεις του Τραμπ.
Βέβαια, κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το τι θα αποφασίσει τελικά ο Αμερικανός πρόεδρος, αλλά μετά από έξι μήνες στην εξουσία είναι δύσκολο να πιστέψουμε πως τελικά θα μας την χαρίσει τόσο εύκολα. Μπορεί με όλες αυτές τις καθυστερήσεις να μας κοιμίζει και να μας κάνει να νοιώθουμε πως η απειλή έχει απομακρυνθεί αλλά η πραγματική κατάσταση όσον αφορά στους δασμούς δεν έχει μεταβληθεί και πολύ από την αρχή του Απριλίου.
Οι χρηματιστηριακές αγορές όμως δεν φαίνεται πλέον να ανησυχούν πολύ από το ενδεχόμενο να επιβληθούν τελικά αρκετά υψηλοί εισαγωγικοί δασμοί που θα δημιουργήσουν προβλήματα στην παγκόσμια οικονομία και στις περισσότερες εισηγμένες επιχειρήσεις.
Οι επενδυτές δείχνουν να έχουν συνηθίσει πλέον την θεατρική προσέγγιση που εφαρμόζει ο πρόεδρος Τραμπ και να μην απασχολούνται ιδιαίτερα από το ζήτημα που πριν τρεις μήνες προκάλεσε νευρική κρίση στις διεθνείς αγορές. Κάθε φορά που έχουμε νέες προεδρικές ανακοινώσεις σχετικά με το θέμα, η αντίδραση των χρηματιστηριακών αγορών είναι και πιο χαλαρή, με την μεταβλητότητα των τιμών στο χρηματιστήριο να έχει υποχωρήσει σημαντικά και να δείχνει πως οι επενδυτές είναι και πάλι χαλαροί, όπως ήταν και τον Φεβρουάριο, πριν αρχίσουν να προβληματίζονται για την πολιτική του Αμερικανού προέδρου.
Αυτό ισχύει τουλάχιστον για την πλειοψηφία των μετοχών που συμμετέχουν στους βασικούς διεθνείς χρηματιστηριακούς δείκτες, οι οποίοι έχουν επιστρέψει πολύ κοντά στα υψηλά του Φεβρουαρίου ενώ κάποιοι από αυτούς, όπως οι βασικοί αμερικανικοί, έχουν πετύχει και νέες ιστορικά υψηλές επιδόσεις.
Ο χθεσινός τίτλος άρθρου του Bloomberg ανέφερε πως οι αμερικανικές αγορές κινούνταν με θετική διάθεση καθώς ο Τραμπ κερδίζει πάλι χρόνο. Προφανώς, οι επενδυτές εκτιμούν πως το γεγονός ότι ο Τραμπ τονίζει πως υπάρχει ακόμα περιθώριο για διαπραγματεύσεις είναι προάγγελος μίας τελικής καλής λύσης.
Αυτό βέβαια μας φαίνεται κάπως παράλογο, καθώς έχουμε την υποψία πως όταν ο Αμερικανός πρόεδρος αναφέρεται σε περιθώριο για διαπραγματεύσεις, στην ουσία εννοεί πως υπάρχει ακόμα χρόνος για τους εμπορικούς εταίρους του απλά να δεχθούν την συντριπτική πλειοψηφία των απαιτήσεών του.
Το τι πιστεύουμε εμείς όμως δεν έχει μεγάλη σημασία. Η εικόνα των αγορών μπροστά μας δείχνει πως συμβαίνει ένα από τα εξής δύο ενδεχόμενα. Το πρώτο είναι πως πραγματικά οι επενδυτές στα χρηματιστήρια εκτιμούν πως θα έχουμε μία καλή εξέλιξη στον τομέα των εμπορικών διαπραγματεύσεων και έτσι ανεβάζουν τις τιμές των μετοχών αφήνοντας πίσω τον πανικό του Απριλίου και τις ανησυχίες που είχαν προηγηθεί.
Το δεύτερο είναι πως οι αγορές ανεβαίνουν για κάποιον άλλο λόγο και εμείς κακώς συνδέουμε τις κινήσεις τους με τις εξελίξεις στον τομέα των δασμών, η δε μεγάλη χρηματιστηριακή πτώση των αρχών του Απριλίου ήταν απλώς μία κίνηση που έπρεπε να γίνει για να ξεφουσκώσουν λίγο οι αγορές και οι ανακοινώσεις του Τραμπ ήταν η κατάλληλη αφορμή.
Όπως λέμε πάντα, η αγορά μας δίνει την απάντηση στις απορίες μας και αυτό προφανώς θα γίνει και τώρα. Αν ισχύει το πρώτο ενδεχόμενο που μόλις αναφέραμε, η κίνηση των αγορών τις επόμενες εβδομάδες θα καθοριστεί από την τελική έκβαση των διαπραγματεύσεων με τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ.
Αν ισχύει το δεύτερο θα πρέπει να δουλέψουμε πολύ περισσότερο για να μπορέσουμε να ερμηνεύσουμε ό,τι βλέπουμε μπροστά μας στις χρηματιστηριακές οθόνες. Ό,τι και να ισχύει πάντως, είναι σίγουρο πως το σίριαλ των δασμών θα έχει αρκετά επεισόδια, ίσως και άλλους κύκλους, μέχρι να τελειώσει.
