Οι επιθετικές και απρόβλεπτες πολιτικές κινήσεις του Λευκού Οίκου – από δασμούς σε Βραζιλία, ΕΕ και Μεξικό μέχρι πίεση στη Fed και επεκτατική δημοσιονομική πολιτική – αυξάνουν τη μεταβλητότητα. Το νομοσχέδιο «One Big Beautiful Bill» που εκτιμάται ότι θα αυξήσει το έλλειμμα κατά $3,4 τρισ. την επόμενη δεκαετία, δύσκολα θα ενισχύσει ουσιαστικά την ανάπτυξη. Παρ’ όλα αυτά, οι αγορές παραμένουν αισιόδοξες: οι παγκόσμιες μετοχές έχουν ανέβει 10% από την αρχή του έτους σε όρους δολαρίου. Όμως, η εξάρτηση από μια απρόβλεπτη ηγεσία ενέχει σοβαρούς κινδύνους εφησυχασμού.
Οι επενδυτές και οι επιχειρήσεις οφείλουν να ενισχύσουν την ανθεκτικότητά τους απέναντι στην αβεβαιότητα. Αυτό σημαίνει διαφοροποίηση χαρτοφυλακίων, αντιστάθμιση νομισματικού κινδύνου, ενίσχυση εφοδιαστικών αλυσίδων και διαχείριση αποθεμάτων με προνοητικότητα. Η προβλεψιμότητα λείπει· η μεταβλητότητα είναι η νέα σταθερά.
Ορισμένοι εγκέφαλοι δεν ησυχάζουν ποτέ. Ό,τι κι αν πιστεύει κανείς για τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, όλοι συμφωνούν ότι δεν αντέχει την ηρεμία – σε τίποτα. Όπως ο Μάικλ Τζόρνταν έψαχνε προσβολές για να ανεβάσει την απόδοσή του, έτσι κι ο Πρόεδρος φαίνεται να αναζητά αφορμές για να αναμειγνύεται στα πάντα. Παύση στους εμπορικούς πολέμους; Εστίαση στη Μέση Ανατολή. Ανακωχή Ιράν–Ισραήλ; Ψήφιση του «One Big Beautiful Bill» πάση θυσία. Αυτό πέρασε; Ώρα για πίεση στη Fed και για νέες απειλές δασμών: 50% στη Βραζιλία, 30% στην ΕΕ και το Μεξικό, 50% στον χαλκό – και έπεται συνέχεια. Στον ελεύθερο χρόνο του (πως;), γιορτάζει στο βάθρο με τους παίκτες της Τσέλσι το Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων. Είναι παντού ταυτόχρονα, ασταμάτητος. Αυτό που θα ήταν ετήσια ανασκόπηση έχει μετατραπεί σε εβδομαδιαίο σχόλιο για τον –εξαντλημένο– αναλυτή.
Βάζοντας τις πολιτικές απόψεις στην άκρη, δεν μπορεί κανείς παρά να θαυμάσει την ενέργεια. Όμως αυτή ακριβώς είναι και το πρόβλημα. Η επιχειρηματικότητα απαιτεί μια δόση προβλεψιμότητας. Για να σχεδιάσει κανείς, πρέπει να έχει κάποια εικόνα του μέλλοντος. Όταν όμως ο ισχυρότερος άνθρωπος στον κόσμο αλλάζει πορεία με τέτοια συχνότητα, ο παράγοντας αβεβαιότητας γίνεται υπερβολικά μεγάλος.
Η ορθή αποτίμηση κινδύνου είναι ο πυρήνας της επενδυτικής διαδικασίας. Όταν οι κεντρικές τράπεζες προσφέρουν στήριξη, ο κίνδυνος είναι πιο διαχειρίσιμος. Αλλά όταν η πολιτική γραμμή αλλάζει συνεχώς, αυξάνεται εκθετικά ο κίνδυνος λάθους.
Το «One Big Beautiful Bill» είναι πλέον νόμος, με κόστος περίπου $3,4 τρισ. σε ορίζοντα δεκαετίας, χωρίς σημαντική ώθηση στην ανάπτυξη, αφού κυρίως επεκτείνει υπάρχουσες φοροελαφρύνσεις. Οι δασμοί μπορεί να εφαρμοστούν – ή και όχι.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, οι μετοχές προεξοφλούν επάνοδο στο εμπόριο ως συνήθως. Εξαιρώντας την επίδραση του δολαρίου, που μειώνει τις αποδόσεις για τους μη Αμερικανούς επενδυτές, οι παγκόσμιες μετοχές έχουν ενισχυθεί κατά 10% φέτος.
Οι αγορές ομολόγων έχουν επίσης αψηφήσει τους κινδύνους που προηγουμένως τις ανησυχούσαν: το χρέος των ΗΠΑ και η απειλή για την ανεξαρτησία της Fed – που θεωρητικά θα ήταν πληθωριστικοί παράγοντες.
Βρισκόμαστε ακόμη στο στάδιο των διαπραγματεύσεων: οι απειλές δεν σημαίνουν κατ’ ανάγκη πράξεις και οι προθεσμίες είναι ρευστές. Οι χρηματοοικονομικές αγορές έχουν αρχίσει να πιστεύουν ότι μπορούν να προβλέψουν την ψυχοσύνθεση του Λευκού Οίκου – αυτό που χαριτολογώντας αποκαλούν «TACO trade» (Trump Always Chickens Out – Ο Τραμπ Πάντα Υποχωρεί). Θεωρούν ότι τυχόν πτώση των μετοχών ή επιβράδυνση της οικονομίας θα είναι αρκετή για να ανακόψει τον Πρόεδρο, και ότι λίγες συμφωνίες τύπου Ηνωμένου Βασιλείου θα οδηγήσουν στο τέλος του εμπορικού πολέμου.
Ίσως. Ίσως όμως και όχι. Από επενδυτική σκοπιά, το να βασίζεις τη στρατηγική σου στις ενέργειες ενός και μόνο προσώπου που δεν έχεις συναντήσει –και που έχει αποδείξει ότι δεν ακολουθεί συμβατικές γραμμές– είναι παρακινδυνευμένο. Μπορούν, βεβαίως, να γίνουν στοιχήματα και προς τις δύο κατευθύνσεις. Αλλά είναι άλλο να ελπίζεις σε θετική έκβαση και άλλο να την έχεις ήδη ενσωματώσει πλήρως στις αποτιμήσεις. Το δεύτερο υποδηλώνει εφησυχασμό.
Η αλήθεια είναι πως δεν γνωρίζουμε την κατάληξη. Η οικονομική πολιτική των ΗΠΑ καθορίζεται από δύο ισοδύναμες δυνάμεις:
- Την απαίτηση του Αμερικανού καταναλωτή για περισσότερες κρατικές δαπάνες, φθηνότερη στέγαση, καλύτερες δουλειές και υπεροχή έναντι ξένων καταναλωτών – κυρίως της Κίνας.
- Την συνεχώς μεταβαλλόμενη αντίληψη του Προέδρου για τον κόσμο.
Η πρώτη δύναμη απαιτεί δράση. Η δεύτερη τη δίνει – αλλά όχι πάντα με προβλέψιμο τρόπο. Όσο αυτές οι δύο παραμένουν ενεργές, επιχειρήσεις και επενδυτές δεν πρέπει να έχουν σταθερές προσδοκίες. Το μόνο που πρέπει να αναμένεται είναι η εμμονή της μεταβλητότητας.
Και καθώς είμαστε στα μέσα Ιουλίου – τον πρώτο από τους «κακούς» τρεις μήνες για τις αμερικανικές μετοχές (οι άλλοι δύο είναι ο Σεπτέμβριος και ο Οκτώβριος) – οι εποχικοί παράγοντες ενισχύουν την ανάγκη για εγρήγορση.
Όταν τα πράγματα δείχνουν άσχημα, οι έμπειροι διαχειριστές ψάχνουν ευκαιρίες. Και όταν οι αγορές είναι υπεραισιόδοξες, ο ρόλος τους είναι να ρωτούν: «Πόσα κακά νέα έχουν ήδη τιμολογηθεί;»
Λόγω του εύρους των πιθανών εκβάσεων, τα χαρτοφυλάκια πρέπει να παραμείνουν διαφοροποιημένα. Οι διαχειριστές πρέπει να θυμούνται ότι το συνάλλαγμα είναι βασικός συντελεστής των συνολικών αποδόσεων – ειδικά όταν οι ΗΠΑ επιχειρούν νομισματοποίηση του χρέους τους. Αντίστοιχα, οι επιχειρήσεις πρέπει να αξιοποιήσουν τα χρονικά περιθώρια στους εμπορικούς πολέμους, να ενισχύσουν την ευρωστία των εφοδιαστικών τους αλυσίδων και να επανεξετάσουν τη στρατηγική τους ως προς τα αποθέματα.
Τα tacos είναι διασκεδαστικά στο δείπνο – ίσως μια φορά το μήνα (πριν τα 40). Αλλά η σαλάτα είναι απαραίτητη για μακροχρόνια επιβίωση.
* O Γιώργος Λαγαρίας είναι Chief Economist της Forvis Mazars Financial Planning UK
