Τον ανταγωνισμό μεταξύ των τραπεζών ενισχύει η κυβέρνηση για να μειώσει την ψαλίδα στα επιτόκια μεταξύ των καταθέσεων και των δανείων γνωρίζοντας, ότι θα είναι κερδισμένη προς το τέλος του έτους, καθώς οι αυξήσεις της ΕΚΤ στα επιτόκια αναμένεται να κορυφώσουν φέτος πιθανότατα μέχρι το Σεπτέμβριο. Έτσι θα λειτουργήσουν ως μοχλός, ώστε να μετακινηθούν σε καταθέσεις προθεσμίας που δίνουν καλύτερες αποδόσεις, οι διστακτικοί πελάτες των τραπεζών που δεν θέλουν να δεσμευτούν από τώρα, σε προθεσμιακές καταθέσεις.
Με μέσο επιτόκιο 1,31% για ένα χρόνο στις προθεσμιακές καταθέσεις ιδιωτών και 2,10% σε αυτές των επιχειρήσεων οι αποδόσεις έχουν αυξηθεί μεν, αλλά παραμένουν χαμηλά, ενώ οι αποδόσεις που φθάνουν σε μέσο επιτόκιο 1,70% για προθεσμίες μεγαλύτερες των 12 μηνών, δεν προσελκύουν ιδιώτες στην Ελλάδα σύμφωνα με στοιχεία των τραπεζών.
Η κυβέρνηση που επιθυμεί μικρότερα spreads, γνωρίζει ότι η άφθονη τραπεζική ρευστότητα στο σύστημα, όπως καταγράφεται σταθερά τα τελευταία χρόνια, έχει λειτουργήσει ως εμπόδιο στην αύξηση των επιτοκίων στις καταθέσεις, αλλά είναι και δείγμα υγείας του συστήματος, μετά από χρόνια προβλήματα που κορυφώθηκαν την περίοδο 2014-2018 με capital controls και μείωση των καταθέσεων και της εμπιστοσύνης. Προβλήματα που έχουν ξεπεραστεί με την εμπιστοσύνη να επανέρχεται σε κορυφαία επίπεδα.
Στο ζήτημα της μείωσης των spreads στα επιτόκια, η κυβέρνηση έδειξε τις προθέσεις της άμεσα, καθώς η κατάργηση της αυτοτελούς φορολόγησης 15% στα ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου, δημιουργεί πολύ ελκυστικές αποδόσεις που μπορούν να προσελκύουν κεφάλαια, ενώ και το ευρύ κοινό μπορεί να τοποθετηθεί έμμεσα αγοράζοντας μερίδια Αμοιβαίων Κεφαλαίων και ακόμα περισσότερο τις ειδικές εκδόσεις των τραπεζών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι καταθέσεις αυξήθηκαν συνολικά κατά 1,2 δισ. ευρώ μεταξύ Απριλίου και Μαΐου φέτος και οι καταθέσεις νοικοκυριών περίπου κατά 3 δισ. ευρώ από πέρυσι τον Οκτώβριο, παρά τη μείωση κατά 200 εκατ. ευρώ το Μάιο. Ταυτόχρονα, αυξήθηκε κατά 10% το μερίδιο των προθεσμιακών καταθέσεων από τον Μάρτιο έως τον Μάιο. Τώρα οι προθεσμιακές καταθέσεις αποτελούν το 22% του συνόλου των καταθέσεων από 20% προηγουμένως, αλλά και πάλι το μερίδιό τους παραμένει μικρό.
Η κυβέρνηση θέλει να αξιοποιήσει την εμφάνιση των πρώτων ιδρυμάτων για την παροχή μικροχρηματοδοτήσεων, ενώ θέλει να ενισχύσει το ρόλο των fintech των επενδυτικών funds και γενικά των μη παραδοσιακών τραπεζικών ιδρυμάτων.
Επίσης, κατά την πρώτη συνάντηση των διοικήσεων των τραπεζών με τον υπουργό Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη, συμφωνήθηκε η διεξαγωγή ευρείας ενημερωτικής εκστρατείας εκ μέρους των τραπεζών σε σχέση με εναλλακτικά τραπεζικά προϊόντα, τα οποία πέραν των καταθέσεων ταμιευτηρίου, προσφέρουν μεγαλύτερες αποδόσεις για τους καταθέτες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι τράπεζες πέραν των ειδικών «κλειστών» ομολογιακών Αμοιβαίων Κεφαλαίων, δίνουν την ευκαιρία στους αποταμιευτές να τοποθετούνται σε έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου. Και βέβαια υπάρχουν και τα εταιρικά ομόλογα που μπορούν οι καταθέτες να τοποθετηθούν και να πάρουν καλύτερες αποδόσεις. Την εικόνα των spreads στις καταθέσεις σε Ελλάδα και Ευρώπη, καταγράφει μικρή ανάλυση της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών:
- Στις προθεσμιακές καταθέσεις έως ένα έτος, το επιτόκιο στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 9 μονάδες βάσης και ανήλθε στο 1,31% (από 1,22% τον Απρίλιο) στους ιδιώτες και κατά 23 μονάδες βάσης στις επιχειρήσεις όταν ανήλθε στο 2,10% (από 1,87% τον Απρίλιο).
- Για διάρκειες μεγαλύτερες του έτους το επιτόκιο έφθασε στο 1,70%. Ο μέσος όρος της Ευρωζώνης για τις προθεσμιακές καταθέσεις σε ιδιώτες άνω του έτους είναι 2,46%.
- Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά έχουν ορισμένες χώρες της Νότιας Ευρώπης. Στην Ισπανία το επιτόκιο για προθεσμιακές καταθέσεις ιδιωτών, διάρκειας μέχρι ενός έτους, διαμορφώθηκε στο 1,64%, στην Πορτογαλία στο 1,18% και στην Κύπρο στο 0,79%. Για προθεσμιακές καταθέσεις διάρκειας μεγαλύτερης του έτους τα επιτόκια ανήλθαν στο 1,67%, 1,52% και 0,94% για την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Κύπρο αντίστοιχα. Οι Έλληνες καταθέτες δεν προτιμούν τις προθεσμιακές καταθέσεις διάρκειας μεγαλύτερης του έτους σύμφωνα με τα στοιχεία.
