Με τους Αμερικάνους ή και με άλλους; Θα έχετε ακούσει τις θεωρίες για την αναγκαιότητα μιας πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής. Ότι κακώς είμαστε μόνο με τους Αμερικάνους και δεν είμαστε και με άλλους. Το ερώτημα είναι ποιοι είναι αυτοί οι «άλλοι».
Για την Ευρώπη να μην το συζητάμε, είναι ανύπαρκτη στο γεωπολιτικό παιγνίδι. Κι έτσι μας μένουν Ρώσοι, Κινέζοι και Τούρκοι. Να μας συγχωρείτε, αλλά δεν υπάρχει καν δεύτερη σκέψη: Με τους Αμερικάνους και μόνο με τους Αμερικάνους.
Η Ελλάδα είναι μία μικρή χώρα κι όχι μόνο λόγω μεγέθους. Θα μπορούσε να είναι μία ισχυρή οικονομικά χώρα και να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει, με βασική ευθύνη εκείνων που μας πλασάρουν σήμερα τις θεωρίες περί «πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής».
Δεν το κάνουν από άγνοια. Ξέρουν ακριβώς τι θέλουν να κάνουν, αλλά φοβούνται να το ομολογήσουν δημοσίως. Θέλουν την Ελλάδα μακριά από το άρμα του αμερικανικού παράγοντα. Το πραγματικό τους πρόβλημα δεν είναι με ποιον θα είμαστε, αλλά με ποιον δεν θα είμαστε. Για λόγους που κρύβονται στα βάθη της ψυχούλας τους, υποθάλπουν έναν αντιαμερικανισμό που στο τέλος μόνο επιζήμιος μπορεί να είναι για τα εθνικά μας συμφέροντα.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι Αμερικανοί θα κοιτάξουν το συμφέρον τους, όπως κάνουν κι όλοι. Δεν υπάρχει επίσης αμφιβολία ότι η χρεοκοπία της Ελλάδας περιόρισε σημαντικά τις επιλογές της. Δεν διαδραματίζουμε σοβαρό ρόλο στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Όχι γιατί δεν θέλουμε, αλλά γιατί δεν μπορούμε. Το μόνο που μπορούμε αντικειμενικά να κάνουμε είναι να στηριχτούμε σε κάποιον πολύ ισχυρό και να κερδίσουμε έτσι χρόνο.
Για κερδισμένο χρόνο μιλάμε και όχι για κερδισμένες υποθέσεις. Ότι τα δικά μας συμφέροντα δεν θα ταυτίζονται πάντα με εκείνα των Αμερικανών και ότι οι σύμμαχοί μας θα κάνουν τότε το αυτονόητο γι αυτούς, θα πρέπει να το θεωρούμε δεδομένο. Αυτό όμως δεν αναιρεί τους λόγους για τους οποίους κάνουμε σήμερα συνειδητά την επιλογή της μεγαλύτερης πρόσδεσης στο άρμα των ΗΠΑ. Κι αυτό ανεξάρτητα από το γεγονός ότι οι παραδοσιακοί σύνδεσμοι της χώρας μας είναι με τις ΗΠΑ και όχι με την Κίνα ή τη Ρωσία…
Την ίδια ώρα εκφράζονται αμφιβολίες για την προσπάθεια προσέγγισης με την Τουρκία. Οι ίδιοι άνθρωποι που μιλούν για την ανάγκη της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής, αναιρούν τα ίδια τους τα λόγια, αποκλείοντας τον διάλογο με έναν από τους βασικούς άξονες της ομάδας των «άλλων». Εκτός κι αν εννοούν ισχυρότερες σχέσεις με την Κίνα και δεν το λένε τόσο δυνατά για να μην ξεσηκωθεί το σύμπαν…
Με την Τουρκία είμαστε υποχρεωμένοι να συζητάμε. Η άλλη επιλογή είναι ο πόλεμος. Δεν την αποκλείουμε, αλλά δεν την επιδιώκουμε. Εκείνο που σίγουρα δεν συζητάμε είναι να εγκαταλείψουμε τη Δύση και να είμαστε έτσι ευάλωτοι στις ορέξεις του Σουλτάνου.
Δεν είναι ώρα για προσωπικές πολιτικές. Και δεν είναι ώρα για φαντασιακές καταστάσεις. Εκείνο που χρειάζεται είναι ρεαλισμός. Το καλύτερο, βέβαια, θα ήταν να έχουμε τη δυνατότητα να τα κάνουμε όλα μόνοι μας. Αλλά αυτό δεν συμβαίνει και γι αυτό δεν φταίει ούτε κάποιος τρίτος, ούτε ο κακός μας ο καιρός. Η κακή μας η νοοτροπία φταίει…
Θανάσης Μαυρίδης
