Της Αντιγόνης Καρατάσου
Κανονικά διεξήχθη σήμερα το απόγευμα στον οίκο Sotheby's του Λονδίνου η δημοπρασία αντικειμένων από τη συλλογή Ιόλα, και απέφερε ικανοποιητικά ποσά. Αρκετά από τα έργα που δημοπρατήθηκαν ξεπέρασαν την τιμή εκκίνησης, αν και οι διακυμάνσεις δεν ήταν μεγάλες.
Πιο ακριβά από όλα πουλήθηκε ο πίνακας Polarisation του Victor Brauner, αναμενόμενο, καθώς ο πίνακας είχε υψηλή τιμή εκκίνησης (175-233.000 ευρώ) και κοσμούσε το εξώφυλλο του καταλόγου. Πωλήθηκε αντί 226.474 ευρώ. Δεύτερος πίνακας ως προς την τιμή πώλησης ήταν ο Μέγας Αλέξανδρος του Άντι Γουόρχολ, με τιμή εκκίνησης τις 41.000- 58.000 ευρώ. Συγκέντρωσε το ποσό των 146.112 ευρώ, τριπλάσια δηλαδή από την τιμή εκκίνησης.
Αντί 109.000 ευρώ πωλήθηκε το έργο Concetto Spaziale του Lucio Fontana, με τιμή εκκίνησης τα 70- 93 χιλιάδες ευρώ. Το έργο του Marx Ernst Constellation είχε τιμή εκκίνησης τις 70- 93.000, αλλά πωλήθηκε σε χαμηλότερη τιμή από την «οροφή» της εκτίμησης, δηλαδή αντί 87.677 ευρώ.
Το πιο ακριβό έργο έλληνα καλλιτέχνη ήταν ένα «Σινιάλο» του Τάκι, με τιμή εκκίνησης τα 35-58.000 ευρώ και τιμή πώλησης τα 78.900 ευρώ. Γενικά τα έργα του Τάκι ξεπέρασαν την τιμή εκκίνησης. Από τα 155 έργα που είχαν δοθεί για δημοπρασία, δεν πωλήθηκε ποσοστό περί το 10%.
Στη δημοπρασία του Λονδίνου είχαν δοθεί αντικείμενα της συλλογής του Αλέξανδρου Ιόλα: έργα τέχνης των σπουδαιότερων Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών (Πικάσο, Ντε Κίρικο, Γουόρχολ, De Saint-Phalle, Brauner, Ματίς, Ερνστ, Τάκις, Πανιάρας, Ακριθάκης, Καρδαμάτης, κ.ά.), προσωπικά αντικείμενα και κοσμήματα (ολόχρυσες ταμπακέρες, χρυσά ρολόγια, βαρύτιμα περιδέραια, βραχιόλια, διαμαντένια σκουλαρίκια και μανικετόκουμπα, περίτεχνα μπουκάλια, κ.α), αλλά και έπιπλα, χαλιά, ασημένια σερβίτσια, μπιμπελό και καθρέφτες.
Δεδομένου ότι στην οικία Ιόλα είχαν σημειωθεί πολλές κλοπές, η μία μάλιστα ενώ ο συλλέκτης ήταν εν ζωή, αλλά νοσηλευόταν σε κρίσιμη κατάσταση, η Ελλάδα έπρεπε να είχε προσπαθήσει να παρουσιάσει στοιχεία σύμφωνα με τα οποία τα προς δημοπράτηση αντικείμενα ήταν ανάμεσα στα κλεμμένα. Όμως, σύμφωνα με δήλωση του εκπροσώπου του οίκου δημοπρασιών, δεν υπήρχαν στοιχεία ότι κάτι δεν είχε γίνει σωστά.
«Γνωρίζουμε ότι η βίλα Ιόλα χαρακτηρίστηκε διατηρητέα το 1998, αλλά δεν πιστεύουμε ότι αυτό παίζει κάποιο ρόλο ως προς τη δημοπρασία μας», ανέφερε ο εκπρόσωπος στη δήλωσή του. «Γνωρίζουμε επίσης ότι κάποια αντικείμενα έχουν κλαπεί από τη βίλα Ιόλα στο παρελθόν, αλλά οι Sotheby''s δεν θα προσέφεραν κινητά προς πώληση εάν δεν ήμασταν απόλυτα ικανοποιημένοι με την προέλευσή της.»
Όπως έχει δικαίωμα, ο οίκος αρνήθηκε να αποκαλύψει τα στοιχεία των πωλητών χωρίς τη συγκατάθεσή τους, καθώς υπογράφονται συμβόλαια εμπιστευτικότητας με τους πελάτες. Έτσι, δεν μπορούμε να ξέρουμε αν ο πωλητής είναι μία εκ των δύο κληρονόμων του συλλέκτη ή κάποιο τρίτο πρόσωπο. Σε κάθε περίπτωση, όπως συμβαίνει και με τις αρχαιότητες, η χώρα μας πρέπει να αποδείξει ότι τα προς δημοπράτηση αντικείμενα είναι κλεμμένα, προκειμένου να μπορέσει στη συνέχεια να τα διεκδικήσει. Αυτά, πάντως, είναι μερικά μόνο από τα έργα τέχνης της συλλογής, τα οποία ήταν υπερπολλαπλάσια. Ανάμεσά τους υπήρχαν αντικείμενα πολύ μεγάλης εμπορικής αξίας, τα οποία σαφώς και δεν περιλαμβάνονται σε αυτήν την πώληση. Θα πρέπει να περιμένουμε συνέχεια; Εάν και εφόσον ο ιδιοκτήτης τους θέλησε με αυτό τον τρόπο να δοκιμάσει την αγορά, οπωσδήποτε. Ίσως όμως και να ήθελε να ξεφορτωθεί κάποια κομμάτια χωρίς ιδιαίτερη αξία και σημασία.
