Η δημοσκοπική εικόνα της αντιπολίτευσης αποτυπώνει όχι μόνο τις πολύ μικρές διάφορες ανάμεσα στο 2ο και το 5ο κόμμα, που δημιουργούν έδαφος για ανατροπές, αλλά και τις μετακινήσεις από τα Αριστερά προς τα Δεξιά.
Την κινούμενη αυτή άμμο περιγράφει στο Liberal ο διευθυντής ερευνών της Opinion Poll, Ζ. Ζούπης, μιλώντας για διαφορές μεταξύ των κομμάτων αυτών στα όρια του στατιστικού λάθους, λίγο πάνω από το 3%, για ένα ΠΑΣΟΚ που παρά τη μεγάλη του συσπείρωση, αδυνατεί να εισπράξει από τις δεξαμενές των άλλων, για την απειλή που δέχεται από το ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και για τη δυναμική της Ελληνικής Λύσης.
Στην περίπτωση της Ελληνικής Λύσης, δεν αποκλείει να τη δούμε να πλασάρεται ακόμη πιο ψηλά, αν συνεχίσει να εισπράττει όχι μόνο από ΝΔ, αλλά και από το ΠΑΣΟΚ και από τον ΣΥΡΙΖΑ, γεγονός στο οποίο παίζει ρόλο, όπως λέει και ο μόνιμα καταγγελτικός λόγος των κομμάτων της Αριστεράς.
Δηλαδή, η ομογενοποίηση του πολιτικού μας συστήματος, το γεγονός ότι οκτώ κόμματα στη Βουλή, είτε ανήκουν στην Αριστερά, είτε στη Δεξιά, βρίσκονται απέναντι σε μεταρρυθμίσεις και καταψηφίζουν τα νομοσχέδια συχνά με την ίδια επιχειρηματολογία.
Το γεγονός αυτό θολώνει το μήνυμα για κάποια ακροατήρια, βλάπτει πρωτίστως τα κόμματα της Κεντροαριστεράς και διευκολύνει τις μετακινήσεις προς τα Δεξιά.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
Στην τελευταία πανελλαδική δημοσκόπηση της Opinion Poll, η απόσταση πλέον ανάμεσα στο δεύτερο και το πέμπτο κόμμα είναι πολύ μικρή, ακόμη και στα όρια του στατιστικού λάθος. Μπορεί να δούμε ανατροπές ενόψει Ευρωεκλογών;
Η έρευνα αποτυπώνει όχι μόνο πολύ μικρές διαφορές, αλλά και μια κινούμενη άμμο, δηλαδή μετακινήσεις εντός της αντιπολίτευσης, ακόμη και από κόμματα της Αριστεράς σε κόμματα της Δεξιάς.
Η ζώνη ανάμεσα στις θέσεις 2 έως 5 έχει μέγιστη διαφορά 3,8 μονάδες. Το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται στη 2η θέση, αλλά με τάσεις μικρής μείωσης σε σχέση με προηγούμενες μετρήσεις και με απόσταση δύο μονάδων από τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος υποχωρεί διαρκώς. Ταυτόχρονα έχουμε το φαινόμενο ΚΚΕ και Ελληνική Λύση να καταγράφουν διψήφια ποσοστά (10,1% και 10,2% αντίστοιχα), με το κόμμα του κ. Βελόπουλου να βρίσκεται 3ο. Αλλά η εικόνα αυτή δεν φαίνεται να έχει παγιωθεί, τα δεδομένα δείχνουν ότι τα πάντα είναι ρευστά.
Ποια είναι αυτά τα δεδομένα;
Το ΠΑΣΟΚ έχει μεγάλη συσπείρωση, παραμένει δεύτερο κόμμα στην εκτίμηση ψήφου με 13,9%, αλλά δεν φαίνεται να εισπράττει από τις φθορές της ΝΔ, του ΣΥΡΙΖΑ ή από αλλού. Ο ΣΥΡΙΖΑ υποχωρεί στο 11,9%, αλλά τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν ότι μετά το συνέδριο, το προφίλ του Κασσελάκη έχει ενισχυθεί. Δεν ξέρουμε πως αυτό θα αποτυπωθεί στις επόμενες μετρήσεις. Την ίδια στιγμή είναι αξιοσημείωτη η άνοδος της Ελληνικής Λύσης στο 10,2%, καθώς έχει στοιχεία δυναμικής. Εισπράττει τόσο από τη ΝΔ, όσο επίσης από το ΠΑΣΟΚ και το ΣΥΡΙΖΑ.
Αν η Ελληνική Λύση συνεχίσει τη δυναμική που δείχνει δημοσκοπικά από το Δεκέμβριο και μετά, δεν μπορεί κανείς να αποκλείσει ότι δεν θα πλασαριστεί ακόμη πιο ψηλά. Τα ποσοστά της από το δεύτερο ΠΑΣΟΚ απέχουν 3,7 μονάδες, λίγο πάνω δηλαδή από τα όρια του στατιστικού λάθους, και δείχνει μια δυναμική, την οποία δεν έχει το κόμμα του κ. Ανδρουλάκη.
Πού αποδίδετε ότι η Ελληνική Λύση εισπράττει από τρία κόμματα, τα οποία ανήκουν σε διαφορετικούς πολιτικούς χώρους;
Αν επιχειρήσουμε να ορίσουμε την πολιτική σήμερα με τα παλιά υλικά και τα κριτήρια «Δεξιά» - «Αριστερά», θα κάνουμε λάθος.
Έχει δημιουργηθεί πλέον ένας κοινός χώρος, δίχως τις παραδοσιακές διαχωριστικές γραμμές «Αριστερά - Δεξιά», όπου στρώματα πολιτών, επιρρεπή στον λαϊκισμό, μετακινούνται πολύ εύκολα από κόμμα σε κόμμα. Το βασικό κριτήριο δεν είναι τόσο ο πολιτικός χώρος, όσο ποιος φωνάζει, κατά τη γνώμη τους, πιο δυνατά και αποτελεσματικά. Το βλέπουμε παντού στην Ευρώπη, το βλέπουμε τώρα και στην Ελλάδα.
Συνδέονται δηλαδή αυτές οι μετακινήσεις με τη στάση των κομμάτων, τόσο στις δημόσιες τοποθετήσεις τους, όσο και στη Βουλή, για μια σειρά από κρίσιμα ζητήματα;
Ασφαλώς και συνδέονται. Βλέπουμε επικαλύψεις όσον αφορά τη στάση των κομμάτων που ανήκουν στην Αριστερά και την Κεντροαριστερά με εκείνη που αφορά κόμματα που ανήκουν στον πέραν της ΝΔ, χώρο.
Τα τρία κόμματα της Αριστεράς, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ, καταψηφίζουν τα ίδια νομοσχέδια, με την ίδια ευκολία και συχνά παρόμοια επιχειρηματολογία, όπως ακριβώς κάνουν η Ελληνική Λύση, η Νίκη και οι Σπαρτιάτες.
Σε αυτή τη λίαν περίεργη Βουλή, βλέπουμε 8 κόμματα να είναι απέναντι σε ένα. Με κοινό καταγγελτικό λόγο και στάση που δίνει πολλές φορές την εντύπωση ενός ενιαίου χώρου.
Τα παραδείγματα πολλά, από την επιστολική ψήφο, το καθολικό όχι στην ψήφιση του νέου Ποινικού Κώδικα, τις τοποθετήσεις τους, αν και από διαφορετικές αφετηρίες, στα μη κρατικά πανεπιστήμια, κ,.ό.κ.
Την εικόνα αυτή βλέπαμε και τον καιρό των «πλατειών», όταν τα συνθήματα των μεν, ταυτίζονταν με εκείνα των δε.
Αν παλαιότερα έκλεινες τα μάτια και άκουγες κάποιον να έχει αρνητική θέση για τα μη κρατικά πανεπιστήμια, θα τον τοποθετούσες αυτομάτως στην Αριστερά. Σήμερα, αυτό δεν ισχύει. Εναντίον τους είναι και όλος ο πέραν της ΝΔ πολιτικός χώρος.
Αυτή λοιπόν η ομογενοποίηση θολώνει το μήνυμα για κάποια ακροατήρια και διευκολύνει τις μετακινήσεις. Αυτός ο κοινός «αντιμητσοτακικός» χώρος που δημιουργείται κάνει επί της ουσίας ζημιά στα κόμματα της Κεντροαριστεράς, με ωφελημένες τις δυνάμεις από τα πιο Δεξιά. Δεν είναι τυχαίο ότι τα κερδισμένα από τις μετακινήσεις κόμματα είναι η Ελληνική Λύση, το ΚΚΕ και η Νίκη.
Ποια άλλα στοιχεία ενισχύουν τις ενδείξεις κινητικότητας στο χώρο της αντιπολίτευσης;
Συγκρίνοντας τα ευρήματα της τελευταίας έρευνας με την αμέσως προηγούμενη, δέκα ημέρες πριν, διαπιστώνουμε ότι το ΠΑΣΟΚ χάνει 0,7%, ο ΣΥΡΙΖΑ 0,3%, ενώ το ΚΚΕ, όπως και η Ελληνική Λύση ενισχύονται αμφότερα με 0,7%. Από 14,6% το ΠΑΣΟΚ έχει πέσει στο 13,9% και από 12,5% ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται στο 11,9%. Αντίστοιχα το ΚΚΕ έχει ανέβει από το 9,4% στο 10,1% και η Ελληνική Λύση από το 9,5% στο 10,2%. Κερδισμένη και η Νίκη, που εισπράττει 0,4%, και από 3,8%, την βρίσκουμε πλέον στο 4,2%.
Στατιστικά, οι σημερινές δημοσκοπικές αποστάσεις των τεσσάρων κομμάτων που ακολουθούν τη ΝΔ, είναι επισφαλείς, βρίσκονται στα όρια του σφάλματος, και πολιτικά αυτές οι δυναμικές, εγείρουν ερωτήματα. Το συμπέρασμα είναι ότι ενόψει των Ευρωεκλογών του Ιουνίου θα μπορούσε να συμβεί κάθε είδους ανατροπή στις θέσεις 2 έως 5.
Συνυπολογίστε ότι η έρευνα καταγράφει και ένα πολύ υψηλό ποσοστό αναποφάσιστων, της τάξης του 18%-19% και συνολικά μια γκρίζα ζώνη που κυμαίνεται ανάμεσα στο 21% και το 25%. Αυτό θολώνει περαιτέρω το τοπίο, καθώς η αναγωγή των αναποφάσιστων έχει ένα βαθμό επισφάλειας.
Το ποσοστό αυτό των αναποφάσιστων και της γκρίζας ζώνης προέρχεται κυρίως από τη φθορά της ΝΔ;
Στη συντριπτική του πλειοψηφία, ναι. Συγκριτικά με την προηγούμενη μας μέτρηση, η ΝΔ χάνει ένα 0,4%. Και από αυτό, ένα 5%-6% των δυνάμεων ενισχύει την Ελληνική Λύση, ένα 3%-4% μετακινείται προς το ΠΑΣΟΚ, ένα 5% διασπείρεται παντού και το υπόλοιπο 85% καταλήγει στους αναποφάσιστους.
Στην πρόθεση ψήφου, ακριβώς επειδή δεν έχει γίνει κατανομή των αναποφάσιστων, οι αποστάσεις μεταξύ του 2ου, 3ου, 4ου και 5ου κόμματος είναι ακόμη μικρότερες. Η διαφορά ανάμεσα στο 2ο και το 5ο κόμμα είναι μόλις 3,1 μονάδες.
Πόσο ευκολότερες καθιστά αυτές τις μετακινήσεις το γεγονός ότι αναφερόμαστε στις ευρωεκλογές, που από τη φύση τους είναι πιο χαλαρές έναντι των εθνικών;
Ασφαλώς και επηρεάζει. Σκεφτείτε ότι στην εκτίμηση ψήφου ενόψει ευρωεκλογών, όλες οι τελευταίες μετρήσεις των εταιρειών δίνουν μεσοσταθμικά τη ΝΔ στο 35% έναντι 36,5% -37% στην αντίστοιχη ερώτηση για τις εθνικές.
Επίσης, ακριβώς επειδή οι ευρωεκλογές γίνονται πολύ μακριά από τις εθνικές, ο ψηφοφόρος ξέρει πως ό,τι και να ψηφίσει, η ΝΔ θα παραμείνει για ακόμη τρία χρόνια κυβέρνηση. Έχει πάντως ενδιαφέρον το γεγονός ότι στις ερωτήσεις για ευρωεκλογές και για εθνικές, οι απαντήσεις στην εκτίμηση ψήφου για το ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ καταγράφουν απόκλιση. Δεν συμβαίνει το ίδιο στην περίπτωση της Ελληνικής Λύσης, όπου τα ποσοστά της είναι περίπου τα ίδια. Σαν να έχει «μπετονάρει» ένα κοινό.
Το κόμμα που ανακοίνωσε χθες ο Ανδρέας Λοβέρδος, πώς θα μπορούσε να επηρεάσει τους παραπάνω συσχετισμούς;
Ο ίδιος αυτοποθετείται στο χώρο του κέντρου ως μια μεταρρυθμιστική και πατριωτική δύναμη. Απευθύνεται αφενός σε ανθρώπους από το χώρο του ΠΑΣΟΚ που αισθάνονται ότι δεν ικανοποιούνται από τις αποφάσεις της ηγεσίας του και οριακά σε ένα κεντροδεξιό τμήμα, που είναι δυσαρεστημένο με τα πεπραγμένα της κυβέρνησης. Εκεί θα εστιάσει για να δημιουργήσει το εκλογικό του ακροατήριο.
Έχει όμως ένα ζωτικό χώρο για να κινηθεί και οποιοδήποτε ποσοστό και να εισπράξει στις ευρωεκλογές, θα «πειράξει» τις ισορροπίες που συζητάγαμε νωρίτερα στο χώρο της Κεντροαριστεράς, προφανώς με ωφελημένα κόμματα στα δεξιά της ΝΔ.
Συμπερασματικά, ενόψει των ευρωεκλογών, το μόνο βέβαιο είναι ότι πρώτο κόμμα θα είναι η ΝΔ. Όλα τα άλλα τελούν υπό συζήτηση.
Κάντε μας και μια τοποθέτηση σχετικά με το προ ημερών mea culpa του Αλέξη Τσίπρα. Επηρεάζει η στάση του τις εξελίξεις;
Ο Αλέξης Τσίπρας δεν έκανε ποτέ μια συνολική αυτοκριτική ούτε μετά την ήττα του 2019, ούτε μετά τη συντριβή του 2023. Ένα mea culpa δεν αρκεί για να σβήσει όσα έγιναν, τη διακινδύνευση της χώρας να βρεθεί εκτός του ευρώ, όσα ζήσαμε στο χώρο των media ή την ενοχοποίηση των δέκα για την υπόθεση της Novartis.
Στην τοποθέτηση του στην εκδήλωση της Καθημερινής θα έλεγε κανείς ότι κατά την επίμαχη περίοδο ήταν ένας παρατηρητής των εξελίξεων και όχι ο τότε πρωθυπουργός της χώρας.
Είναι προφανές ότι έχει σκοπό να δημιουργήσει ένα νέο σχήμα, αφήνοντας πίσω του το ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο το ερώτημα είναι αν υπάρχει ένα κοινωνικό ρεύμα για κάτι τέτοιο. Στην τελευταία μας έρευνα, καταγράφεται ένα ποσοστό 60%, νυν και πρώην ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ, που χαρακτηρίζουν προβληματική την παρέμβαση του στο Συνέδριο του κόμματος.
Έχει δηλαδή πρόβλημα στο χώρο απ’ όπου προέρχεται και δεν μπορεί να αναμένει προφανώς εισροές από το χώρο του ΠΑΣΟΚ και της Κεντροαριστεράς.
Επιδιώκει την επιστροφή του, αναμένοντας βέβαια τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, αλλά η επιστροφή ενός ηγέτη που έχει συντριβεί και κουβαλά πάνω τις πολιτικές ευθύνες για εκείνη την περίοδο, δεν είναι μόνο θέμα επιλογής του ίδιου ή και κάποιων κύκλων. Θα πρέπει να έρθει ως μια απαίτηση ανάγκης, ως ένα νεύμα από την κοινωνία. Κάτι τέτοιο δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή. Η επιστροφή κάποιου δεν εξαρτάται από τον ίδιο και τα «θέλω» του, πρέπει να ταιριάζει και με το ρολόι της ιστορίας και των αναγκών της κοινωνίας.
* Ο Ζαχαρίας Ζούπης είναι διευθυντής ερευνών της Opinion Poll.
