Κύριο «συστατικό» μίας κινηματογραφικής ταινίας η αφήγησή της και αν υποθέσουμε ότι ένα φεστιβάλ μπορεί να παρομοιαστεί με μία ταινία, η προετοιμασία του ισούται με το casting για την επιλογή των βασικών προσώπων – εν προκειμένω και των αφιερωμάτων και άλλων δράσεων – μεταξύ άλλων. Κάπως έτσι, η 66η διοργάνωση - ταινία του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης έχει ως επίτιμη προσκεκλημένη την Ιζαμπέλ Ιπέρ, απονέμει τιμητικό Χρυσό Αλέξανδρο και παράλληλα διοργανώνει αφιέρωμα στον Γιώργο Τσεμπερόπουλο με την προβολή όλων των μεγάλου μήκους ταινιών του, τιμά το ελληνικό σινεμά διοργανώνοντας μία βραδιά αφιερωμένη στους πρωταγωνιστές του της δεκαετίας του ’60 και επικεντρώνεται στο plot twist – το σπουδαίο αυτό εύρημα στην ιστορία της αφήγησης και του κινηματογράφου – το οποίο αποτελεί το κεντρικό αφιέρωμα της διοργάνωσης.
Εκτός από ταινίες, το αφιέρωμα twist περιλαμβάνει, επίσης, έκθεση που συνδιοργανώνεται με το MOMus στο πλαίσιο της 9ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης «Όλα πρέπει να αλλάξουν. ΡΝ.Σ9». Από τον οργανικό διάλογο του Φεστιβάλ με την κεντρική θεματική της 9ης Μπιενάλε προκύπτει και η θεματική του Plot Twist ως ανατροπή, λέξη την οποία επίσης συναντάμε στους τίτλους έργων των αφισών του Φεστιβάλ, φιλοτεχνημένες από τον Στέφανο Ρόκο.
Υπό τους τίτλους «Ανατροπή Ι και ΙΙ: Πολύτιμες στιγμές έμπνευσης και ειρήνης», τα ζωγραφικά αυτά έργα είναι υπερφορτωμένα όπως τα credits στο τέλος των ταινιών: συντίθενται από πληροφορίες και ονόματα που περνούν γρήγορα μπροστά από τα μάτια μας, αναδεικνύοντας το μέγεθος της κάθε παραγωγής. Ωστόσο, σημειώνει ο Στ. Ρόκος, «κάπου εκεί ανάμεσα υπάρχει η έμπνευση που ενώνει τόσα ανόμοια στοιχεία, μια ωραία φωτιά που ξεπηδά από το κεφάλι των συντελεστών και δημιουργεί μια συνθήκη».
Ας μην λησμονούμε ότι η έμπνευση και η δημιουργία δεν επιδέχονται χρονικών και χωρικών περιορισμών, εξ ου και η προμήθεια κατάλληλου εξοπλισμού όπως πλησίον του Λευκού Πύργου – κάτι που παρατηρούμε σε μία από τις δύο αφίσες. Στην προκειμένη αφίσα επικρατεί χρωματική αρμονία παρά τις μη ρεαλιστικές διαστάσεις τοπόσημων και προσώπων, όπως και ενός ζευγαριού ποδιών που κολυμπούν στον Θερμαϊκό.
Αφίσα του 66ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης φιλοτεχνημένη από τον Στέφανο Ρόκο. Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
«Στα ζωγραφικά μου έργα τίποτα δεν κινείται, κι όμως υπάρχει κίνηση, δεν υπάρχει soundtrack, ωστόσο διακρίνεται μια μουσικότητα. Και η θέασή τους διαρκεί από ένα δευτερόλεπτο έως ολόκληρες ώρες, αναλόγως τι επιθυμεί ο θεατής» αναφέρει ο καλλιτέχνης ο οποίος επίσης δημιούργησε, από κοινού με τον Φωκίωνα Ξένο, δύο μικρού μήκους animation, τη μουσική στα οποία έγραψε ο Τζιμ Σκλαβούνος. Τα animation αυτά, στα οποία πρωταγωνιστούν δύο props – ένα τηλέφωνο και ένα αβοκάντο, θα είναι και τα σποτ της φετινής διοργάνωσης τα οποία θα κυκλοφορήσουν τον Οκτώβριο.
Αφίσα του 66ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης φιλοτεχνημένη από τον Στέφανο Ρόκο. Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Όπως εξηγεί ο Στέφανος Ρόκος «στο ένα η σκηνή που γυρίζεται στέφεται με απόλυτη επιτυχία, στο άλλο είναι η πλήρης καταστροφή. Σε όλα τα στάδια της δημιουργίας κάθε καλλιτεχνικού έργου ενυπάρχουν η επιτυχία και η αποτυχία, σχεδόν ταυτόχρονα, και μάλλον πάντα διαδέχεται εναλλάξ η μία την άλλη. Αυτό το γνωρίζουμε, είναι μέρος της καλλιτεχνικής δημιουργίας και υπηρετεί τον σκοπό της τέχνης. Όταν η ιδέα αποκτήσει υπόσταση, οι δημιουργοί εύχονται όλη αυτή η περιπέτεια που πέρασαν να έχει θετικό πρόσημο. Ωστόσο, η μεγάλη ανατροπή συμβαίνει όταν το τελικό έργο αποπνέει στον αποδέκτη μια αίσθηση αληθινής έμπνευσης και ειρήνης».
Plot Twist
«Plot Twist, Beyond Sixth Sense» τιτλοφορείται το κεντρικό αφιέρωμα του 66ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και οι ταινίες που περιλαμβάνει είναι οι λιγότερο προβεβλημένες που έχουν γυριστεί από το 1976 έως το 2025, μεταξύ αυτών, οι ελληνικές «Κινέττα» του Γιώργου Λάνθιμου και «Η φωτογραφία» του Νίκου Παπατάκη.
«Η δομή του αφιερώματος και οι ταινίες που περιλαμβάνονται σε αυτό μας πηγαίνουν στον πυρήνα της ''ανατροπής της προσδοκίας'' (όπως θα μπορούσαμε να μεταφράσουμε το Plot Twist στα ελληνικά), κινούνται πέρα από τα όρια της απλής έκπληξης και μας καλούν να συνειδητοποιήσουμε πως τα φαινόμενα συχνά (μας) απατούν» όπως σημειώνει καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, Ορέστης Ανδρεαδάκης, συμπληρώνοντας: «Οι ταινίες του αφιερώματος μας υπενθυμίζουν ότι οι ιστορίες δεν είναι ποτέ αθώες. Αντιθέτως, έχουν χτιστεί πάνω σε παραλείψεις και σιωπές, στη δύναμη της αφήγησης και της συσκότισης. Δεν αρκούνται να μας ψυχαγωγήσουν με ανατροπές, αλλά μας εμπλέκουν στις ψευδαισθήσεις που είμαστε πρόθυμοι να αποδεχτούμε».
Στιγμιότυπο από την ταινία «Η φωτογραφία» του Νίκου Παπατάκη. Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Όσο για την έκθεση «Ανατροπή (η επιστημονική φαντασία σαν αλλαγή/Plot Twist (the science fiction change)» θα παρουσιαστεί (εγκαίνια: 31/10, έως 16/11) στο MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών. Το αφιέρωμα στο Plot Twist συνοδεύεται, επίσης, από την καθιερωμένη δίγλωσση ειδική θεματική έκδοση του Φεστιβάλ, περιλαμβάνοντας κείμενα και αναλύσεις από θεωρητικούς του σινεμά, κοινωνιολόγους και δημοσιογράφους.
Focus στην Ιζαμπέλ Ιπέρ
Μία από τις πιο λαμπερές, τολμηρές και πολυβραβευμένες σταρ του παγκόσμιου σινεμά και θεάτρου αποτελεί η Ιζαμπέλ Ιπέρ. Από κοινού με το Φεστιβάλ έχει γίνει μία επιλογή προβολής 15 ταινιών οι οποίες αποτυπώνουν την ικανότητά της να μεταμορφώνεται εσωτερικά για κάθε ρόλο, διατηρώντας πάντα την υποκριτική της ταυτότητα. Οι ταινίες διατρέχουν διαφορετικές εποχές και χώρες και τις υπογράφουν αγαπημένοι δημιουργοί.
Πλην του ότι θα προλογίσει ορισμένες από τις ταινίες στις οποίες έχει πρωταγωνιστήσει, η Ιπέρ θα δώσει masterclass, ανοιχτό για το κοινό, με τίτλο «Από τη σκηνή στην οθόνη» (04/11), με θέμα τις διαφορές στην ερμηνευτική προσέγγιση ανάμεσα στο σινεμά και το θέατρο, το οποίο θα συντονίσει η συγγραφέας Έρση Σωτηροπούλου.
Η Ιζαμπέλ Ιπέρ
Έχουσα βρεθεί 16 φορές υποψήφια στα βραβεία Σεζάρ, κατέχοντας το απόλυτο ρεκόρ στην ιστορία του θεσμού, η Ιπέρ περιλαμβάνεται στην προνομιακή ελίτ των ηθοποιών που έχουν βραβευτεί στα τρία πιο βαρυσήμαντα κινηματογραφικά φεστιβάλ του κόσμου στις Κάννες για τις ταινίες Βιολέτ Νοζιέρ (1978) του Κλοντ Σαμπρόλ και Η δασκάλα του πιάνου (2001) του Μίχαελ Χάνεκε, στη Βενετία για τις ταινίες του Κλοντ Σαμπρόλ Μια υπόθεση γυναικών (1988) και Η τελετή (1995), αλλά και στο Βερολίνο (μαζί με ολόκληρο το γυναικείο καστ της ταινίας) για το 8 γυναίκες (2002) του Φρανσουά Οζόν.
Οι σταρ της ελληνικής δεκαετίες του ‘60
Από το φεστιβάλ δεν θα μπορούσε να απουσιάσει το ελληνικό σινεμά το οποίο και στηρίζει η διοργάνωση με όλες της τις δυνάμεις. Γι’ αυτό και φέτος, σε συνεργασία με τη Finos Film, τιμά 36 εμβληματικούς ηθοποιούς που πρωταγωνίστησαν σε μερικές από τις πιο καθοριστικές στιγμές του ελληνικού σινεμά της δεκαετίας του 1960. Οι σπουδαίοι αυτοί ηθοποιοί θα τιμηθούν για τη συνολική τους προσφορά στον κινηματογράφο και στον ελληνικό πολιτισμό, σε μια ειδική εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 3 Νοεμβρίου.
Πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Επί σκηνής του Ολύμπιον το φεστιβάλ θα υποδεχθεί την Μπέτυ Αρβανίτη, τον Βασίλη Καΐλα, τον Δημήτρη Καλλιβωκά, τον Γιώργο Κωνσταντίνου, τη Χλόη Λιάσκου, την Μπέτυ Λιβανού, τον Σωτήρη Τζεβελέκο, την Αιμιλία Υψηλάντη και την Άννα Φόνσου. Ακόμη, σε μαγνητοσκοπημένο αφιέρωμα, οι Άγγελος Αντωνόπουλος, Ελένη Ανουσάκη, Νόρα Βαλσάμη, Γιάννης Βογιατζής, Βαγγέλης Βουλγαρίδης, Μάρθα Βούρτση, Μέλπω Ζαρόκωστα, Καίτη Ιμπροχώρη, Μαρία Ιωαννίδου, Τόνια Καζιάνη, Ξένια Καλογεροπούλου, Λάκης Κομνηνός, Μάρω Κοντού, Άννα Κυριακού, Αλεξάνδρα Λαδικού, Πόπη Λάζου, Στέφανος Ληναίος, Χρήστος Νομικός, Γιώργος Πάντζας, Χρήστος Πολίτης, Κώστας Πρέκας, Ελένη Προκοπίου, Έλσα Ρίζου, Τζένη Ρουσσέα, Ζωζώ Σαπουντζάκη, Νίκος Τσούκας και Έλλη Φωτίου, μοιράζονται ε το κοινό αναμνήσεις, ιστορίες και πρόσωπα.
Κεντρική φωτ.: Η ηθοποιός Ιζαμπέλ Ιπέρ παρευρίσκεται σε συνέντευξη Τύπου για την ταινία «Things To Come» στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βερολίνου, το Σάββατο 13 Φεβρουαρίου 2016. Πηγή: AP Photo/Axel Schmidt
