Ακόμη και πολίτες που δεν έχουν ιδιαίτερη πληροφόρηση για τα παρασκήνια της πολιτικής ζωής αρχίζουν να το αντιλαμβάνονται: Η πολιτική κυριαρχία του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν είναι αρεστή σε ορισμένα ισχυρά συμφέροντα των επιχειρήσεων και των ΜΜΕ, που εναγωνίως αναζητούν τον πολιτικό, ο οποίος θα αποτελέσει το αντίπαλο δέος του πρωθυπουργού.
Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να γίνει η ανάγνωση των τελευταίων εξελίξεων γύρω από τον Αλέξη Τσίπρα. Τον πολιτικό που έφερε τη χώρα κοντά στο χείλος της καταστροφής με τον ανεύθυνο και επικίνδυνο λαϊκισμό του, αλλά τώρα προβάλλεται στα μέσα ενημέρωσης ως ένας ηγέτης που έχει κατακτήσει τη σοφία και έχει τις προϋποθέσεις να γίνει ο σωτήρας της χώρας που λίγο έλειψε να καταστρέψει.
Δεν πρόκειται για μια ξαφνική μεταστροφή. Πολλές παράλληλες εξελίξεις των τελευταίων μηνών προδίδουν την αγωνία ορισμένων ισχυρών επιχειρηματικών συμφερόντων με απολήξεις στα μέσα ενημέρωσης (αυτό που ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είχε ονομάσει «διαπλεκόμενα συμφέροντα») να «κοντύνουν» πολιτικά τον πρωθυπουργό και να δημιουργήσουν ένα πολιτικό πόλο που θα μπορούσε να σταθεί με αξιώσεις στις επόμενες εκλογές απέναντι στη Νέα Δημοκρατία.
Οι προσπάθειες που έγιναν από αυτό το σύστημα συμφερόντων δεν ήταν λίγες. Ο τρόπος που μεγεθύνθηκαν αστήρικτα σενάρια συνωμοσίας για την τραγωδία των Τεμπών, με στόχο να πληγεί η κυβέρνηση, ήταν μια σαφής ένδειξη της προσπάθειας που γίνεται για να τελειώσει η πλήρης πολιτική κυριαρχία Μητσοτάκη.
Όχι επειδή έτσι κρίνει ο λαός, αλλά επειδή αυτό θα βόλευε ορισμένα διαπλεκόμενα συμφέροντα, που δυσκολεύονται να αποδεχθούν ότι ο πρωθυπουργός έχει ακόμη τη λαϊκή αποδοχή ύστερα από έξι χρόνια στην εξουσία και δεν είναι καθόλου εύκολο να εισακούγονται διάφοροι εξωθεσμικοί, φιλόδοξοι διαμορφωτές πολιτικής, που θέλουν να καθοδηγούν τις αποφάσεις προς τα δικά τους συμφέροντα.
Πράγματι, η σαρωτική επίθεση με εργαλειοποίηση μιας πολύνεκρης τραγωδίας έθεσε την κυβέρνηση για αρκετό καιρό σε μια ιδιότυπη πολιτική ομηρία και εξασθένησε τη θέση της ΝΔ στις δημοσκοπήσεις. Το τέλος της ηγεμονίας Μητσοτάκη φάνηκε να βρίσκεται κοντά.
Όμως, ο πρωθυπουργός κατάφερε να αντιπαρέλθει αυτή την επίθεση, έχοντας σύμμαχο την αλήθεια. Η διάψευση των εξωφρενικών θεωριών συνωμοσίας με ακράδαντα στοιχεία επέτρεψε στην κυβέρνηση να ξεπεράσει αυτή την κρίση. Και οι δημοσκοπήσεις του τελευταίου διαστήματος επιβεβαιώνουν ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης διατηρεί την κυρίαρχη θέση του στο πολιτικό σκηνικό, παρά τις επιχειρήσεις… ανορθόδοξου πολέμου που διεξάγονται εναντίον του.
Το σκοτεινό ιερατείο που βρίσκεται απέναντι του, πάντα από θέσεις στο παρασκήνιο, φαίνεται ότι έχει αποφασίσει πως πρέπει να βρεθεί το πολιτικό αντίπαλο δέος που θα σταθεί με αξιώσεις απέναντι στον Μητσοτάκη. Η προσπάθεια να πριμοδοτηθεί ο Νίκος Ανδρουλάκης είχε πενιχρά αποτελέσματα, καθώς ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δεν δικαίωσε τις προσδοκίες και, μετά από μια πρόσκαιρη δημοσκοπική άνοδο, το κόμμα εμφανίζεται στην τρίτη θέση, πίσω από την Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου.
Ανάκληση Τσίπρα από την… αποστρατεία
Άλλοι ηγέτες του ευρύτερου κεντροαριστερού χώρου δεν δείχνουν να έχουν τις προϋποθέσεις να σταθούν απέναντι στον Κυριάκο Μητσοτάκη, όση ώθηση και αν λάβουν από ισχυρά συμφέρονται και ΜΜΕ της επιρροής τους.
Κάπως έτσι, φαίνεται ότι κρίθηκε σκόπιμο να… ανακληθεί από την αποστρατεία ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος ξαφνικά άρχισε να έχει φιλική κάλυψη ακόμη και από ΜΜΕ που άλλοτε τον κατακεραύνωναν, όταν αποφάσισε να δώσει στη δημοσιότητα ένα νέο πολιτικό μανιφέστο, σε μια κίνηση που θα μπορούσε να αποτελέσει το πρώτο βήμα για την ίδρυση νέου πολιτικού σχήματος.
Το νέο πολιτικό στίγμα που θέλησε να δώσει ο Αλέξης Τσίπρας συνδυάζει δύο πλευρές λαϊκισμού, αριστερού και δεξιού και φαίνεται ότι προορίζεται να προσελκύσει ψηφοφόρους πολύ πέρα από τα όρια του ΣΥΡΙΖΑ.
Πέραν από τις τετριμμένες γενικότητες της ομιλίας του, με τις οποίες θα μπορούσαν πολλοί να συμφωνήσουν, οι ιδέες του… Τσίπρα 2.0 συμπυκνώνονται σε μία φράση:
«Χρειάζεται ένας νέος πατριωτισμός απέναντι στην ολιγαρχία και την κλεπτοκρατία»
Από τη μια, ο Αλέξης Τσίπρας προσπαθεί να κρατήσει τις παλιές, αριστερές αναφορές του στους ταξικούς αγώνες. Στρέφεται και πάλι κατά της ολιγαρχίας, προσθέτοντας στο μείγμα και την κλεπτοκρατία, για να απευθυνθεί στους παλιούς συντρόφους του στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και ευρύτερα σε πολίτες με αριστερές, λαϊκιστικές προσεγγίσεις, προαναγγέλλοντας μια νέα σύγκρουση με τον αιώνιο εχθρό: την πλουτοκρατία. Άλλωστε, κάθε λαϊκιστής πολιτικός χρειάζεται εχθρούς, για να καλλιεργήσει τον διχασμό και να συσπειρώσει υποστηρικτές.
Ταυτόχρονα, όμως, ο Τσίπρας 2.0 φροντίζει να προσθέσει στην εξίσωση του πολιτικού του μανιφέστο και μια έννοια που θα ακουστεί σαν… μουσική στα αυτιά πολιτών με «δεξιές» αντιλήψεις: μιλά για ένα «νέο πατριωτισμό». Ελπίζει, ίσως, ότι με αυτή την αναφορά θα συσπειρώσει αντισυστημικούς ψηφοφόρους από τα δύο άκρα του πολιτικού φάσματος, για να δημιουργήσει ένα πολιτικό σχήμα που θα μπορεί να σταθεί απέναντι στον μετριοπαθή, κεντρώο, Κυριάκο Μητσοτάκη.
Το περιτύλιγμα πολιτικού μάρκετινγκ στο μανιφέστο Τσίπρα δίνει το στίγμα μιας προσπάθειας προετοιμασίας ενός νέου κόμματος, που θα ιδρυθεί την κατάλληλη πολιτική στιγμή, έχοντας πίσω του και ισχυρούς υποστηρικτές από τον κόσμο της διαπλοκής, για να βρεθεί απέναντι στον Μητσοτάκη και να αμφισβητήσει την κυριαρχία του στις επόμενες εκλογές, που όλα δείχνουν ότι δεν θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας.
Το μόνο ελάττωμα στο εγχείρημα Τσίπρα είναι ο ίδιος ο Τσίπρας και το παρελθόν του. Ποιος, άραγε, μπορεί να πιστέψει ότι ο Τσίπρας, που ως πρωθυπουργός φορολόγησε άγρια τη μεσαία τάξη, είναι ο άνθρωπος που θα αντιπαρατεθεί στην πλουτοκρατία για να στηρίξει τους ασθενέστερους.
Ποιος μπορεί να πιστέψει ότι οι νέες συγκρούσεις που οραματίζεται ο Τσίπρας θα φέρουν πράγματι την ευημερία στους «μη προνομιούχους» (για να θυμηθούμε και τον Ανδρέα Παπανδρέου) και δεν θα οδηγήσουν σε περιπέτειες τύπου 2015, που θα καταστρέψουν την πρόοδο της οικονομίας που με μεγάλες θυσίες έχει επιτευχθεί;
Ακόμη και πολίτες που έχουν λόγους να είναι δυσαρεστημένοι από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, το πιθανότερο είναι ότι δεν θέλουν ταξικούς πολέμους και κυνήγι υπαρκτών ή φανταστικών «εχθρών του λαού». Θέλουν πρόοδο και ευημερία, μέσα από μια μετριοπαθή και συνετή πολιτική, όπως αυτή που ασκεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Και πιθανότατα βρίσκουν πολύ δύσκολο να εμπιστευθούν ένα λαϊκιστή που υποσχέθηκε να σκίσει τα μνημόνια «με ένα νόμο, ένα άρθρο», μόνο και μόνο για να υπογράψει και να εφαρμόσει το τρίτο και σκληρότερο μνημόνιο.
Οι ισχυροί υποστηρικτές του Αλέξη Τσίπρα έριξαν στην πολιτική αγορά ένα «νέο» προϊόν, που μόνο νέο δεν είναι. Αποτελεί μια ανανεωμένη εκδοχή του γνωστού λαϊκισμού του πρώην πρωθυπουργού, η οποία υπονομεύεται εξαρχής στη συνείδηση των πολιτών από τη χαμηλή αξιοπιστία του ίδιου του Αλέξη Τσίπρα. Αν αυτός είναι ο τρόπος που νομίζουν οι αθέατοι υποστηρικτές του Τσίπρα ότι θα καταφέρουν να υποσκάψουν την πολιτική κυριαρχία του Μητσοτάκη, μάλλον ο πρωθυπουργός μπορεί να κοιμάται ήσυχος…
* Ο Γρηγόρης Σαμπάνης είναι οικονομολόγος, πρώην στέλεχος τραπεζών
