Το έκτο πακέτο κυρώσεων κατά Ρώσων ολιγαρχών και η επιχείρηση Oscar της Europol

Το έκτο πακέτο κυρώσεων κατά Ρώσων ολιγαρχών και η επιχείρηση Oscar της Europol

Με τις task forces ΗΠΑ και ΕΕ να εξετάζουν τα ονόματα των Ρώσων Ολιγαρχών που θα ενταχθούν στο έκτο πακέτο κυρώσεων που προβλέπει δεσμεύσεις λογαριασμών και περιουσιακών στοιχείων η Europol θέτει σε εφαρμογή την επιχείρηση με το κωδικό όνομα Oscar, που ως κύριο αντικείμενο έχει τη διερεύνηση της προέλευσης των πόρων των προσώπων που ελέγχονται. Περίπου 30 ονόματα έχουν τεθεί στο τραπέζι με τις χώρες μέλη της Ένωσης να καλούνται να παραδώσουν στοιχεία και πληροφορίες. Δύο ακόμη Ολιγάρχες προστέθηκαν στην λίστα των 1090 ονομάτων και 80 οντοτήτων εξ αιτίας της εμπλοκής τους στην Κριμαία και το Ντονμπας.

Η απόφαση του Κρεμλίνου να κόψει την παροχή φυσικού αερίου σε Πολωνία και Βουλγαρία προκάλεσε κόκκινο συναγερμό με τις ευρωπαϊκές αρχές να τίθενται εκ νέου κατάσταση «έκτακτης ανάγκης» μετά την παρατεταμένη χαλάρωση που έφερε ο εορτασμό του, καθολικού κυρίως, Πάσχα και να ενεργοποιούν εκ νέου τους μηχανισμούς που έχουν δημιουργηθεί για την επιβολή κυρώσεων σε Ρώσους Ολιγάρχες,, ο πλούτος των οποίων συντηρεί το καθεστώς Πούτιν.

Τις ημέρες που προηγήθηκαν η Task Force REPO, που αποτελεί την κοινή συνισταμένη των Task Force Kleptocapture (ΗΠΑ) και Task Force Freeze and Seize (EE), ασχολήθηκε με το θέμα των κυρώσεων και τον τρόπο που αυτές επιβάλλονται. Κυρίως όμως με το γεγονός πως τουλάχιστον 30 εκ των Ρώσων μεγιστάνων που χαρακτηρίζονται ως Ολιγάρχες, έχουν βρεθεί εκτός κυρώσεων είτε από την πλευρά των ΗΠΑ είτε από την πλευρά της ευρωπαϊκής επιτροπής, η οποία έχει αναλάβει τη διαχείριση της συγκεκριμένης υπόθεσης.

Ήδη στο παιχνίδι μπαίνουν κυρώσεις κατά ρώσων αλλά ουκρανικής καταγωγής ολιγαρχών που δραστηριοποιούνται στην Κριμαία και μετά τις απαγορεύσεις που υπήρξαν από το 2014, με το συμβούλιο να έχει εγκρίνει από την προηγούμενη εβδομάδα μέτρα κατά δύο ακόμη ατόμων με αφορμή τον ρόλο τους στην Ουκρανία και ειδικά στην Κριμαία, «διότι» όπως αναφέρθηκε «επωφελήθηκαν από Ρώσους ιθύνοντες που είναι υπεύθυνοι για την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας ή την αποσταθεροποίηση της ανατολικής Ουκρανίας».

Ο ένας μάλιστα είναι ο Serhiy Vitaliyovich Kurchenko, ουκρανός υπήκοος, ο οποίος με την υποστήριξη των φιλορώσων αυτονομιστών, ανέλαβε τον έλεγχο πολλών επιχειρήσεων και είναι και ο ιδιοκτήτης της μεγαλύτερης αποθήκης πετρελαίου στη χερσόνησο της Κριμαίας.

Ο δεύτερος είναι ο Yevgeniy Viktorovich Prigozhin. Πρόκειται για τον ανεπίσημο επικεφαλής της Wagner του μισθοφορικού στρατού του Πούτιν που και στην Κριμαία έπαιξε σημαντικό ρόλο το 2014 και τώρα εμφανίζεται να είναι κυρίαρχη μονάδα στο πλαίσιο της ρωσικής εισβολής. Επαγγελματίες που μετέχουν όπου η Ρωσία χρησιμοποιεί στρατό ή εκπαιδεύει στελέχη άλλων κρατών (όπως για παράδειγμα στη Βενεζουέλα) και που είναι γνωστοί για τη σκληρότητά τους έναντι ακόμη και αμάχων.

Οι ολιγάρχες και οι επιχειρηματίες που με οποιονδήποτε τρόπο έχουν εμπλακεί σε Κριμαία και Ντονμπας βρίσκονται πλέον στο στόχαστρο. Κυρίως όσοι εκμεταλλεύθηκαν την αυτονόμηση των ρωσώφονων για να αναπτύξουν επιχειρηματικά σχήματα ιδρύοντας εταιρείες σε συνεργασία με ντόπιους ή και με άλλους επιχειρηματίες από την Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη.

Την ίδια στιγμή η ΕΕ ενεργοποιεί την Europol και πιο συγκεκριμένα το τμήμα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Χρηματοοικονομικού και Οικονομικού Εγκλήματος στο πλαίσιο της επιχείρησης Oscar, η οποία ξεκίνησε στις 11 Απριλίου του τρέχοντος έτους και η οποία έχει στόχο την υποστήριξη οικονομικών ερευνών από κράτη μέλη της ΕΕ προκειμένου να βρεθούν και να πιστοποιηθούν εγκληματικά περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν σε φυσικά και νομικά πρόσωπα που έχουν επιβληθεί κυρώσεις σε σχέση με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Όπως είχε αναφερθεί κατά την έναρξη της επιχείρησης Oscar θα υποστηριχθούν και ποινικές έρευνες από τα κράτη μέλη σε σχέση με την καταστρατήγηση των εμπορικών και οικονομικών κυρώσεων που επιβλήθηκαν από την ΕΕ.

Στη σχετική ανακοίνωση σημειωνόταν αναφορικά με την επιχείρηση αυτή ότι είναι «Παρόμοια με την επιχείρηση Sentinel, η οποία στοχεύει στην απάτη κατά των κονδυλίων ανάκαμψης της ΕΕ για τον COVID-19» καθώς και ότι είναι μια «επιχείρηση-ομπρέλα» που σημειωτέον «θα συνεχιστεί για περίοδο τουλάχιστον ενός έτους και θα περιλαμβάνει έναν αριθμό ξεχωριστών ερευνών».

Στο πλαίσιο της έρευνας αυτής πέραν των προσώπων στα οποία επιβάλλονται κυρώσεις σημαντικό θεωρείται το γεγονός πως ο πλούτος των Ολιγαρχών τείνει να χαρακτηριστεί ως προϊόν εγκλήματος, στη λογική την οποία εφαρμόζουν το υπουργείο Δικαιοσύνης και το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ.

Επίσης σημαντικό είναι και το γεγονός πως πλέον με έμμεσο τρόπο οδηγούνται και τα κράτη μέλη της ΕΕ να καταδείξουν πρόσωπα και επιχειρήσεις στα οποία εμπλέκονται Ρώσοι Ολιγάρχες ώστε να πραγματοποιηθούν έλεγχοι που ενδεχομένως θα οδηγήσουν και σε κυρώσεις, ανεξαρτήτως μάλιστα αν πρόκειται για πρόσωπα τα οποία διαθέτουν και δεύτερη, εκτός της ρωσικής, υπηκοότητα.

Οι πιέσεις που ασκούνται είναι πλέον ισχυρές. Η στάση του Πούτιν οδηγεί σε επιτάχυνση διαδικασιών παρά τα προβλήματα που δημιουργούν οι χιλιάδες εταιρείες βιτρίνα των Ρώσων ολιγαρχών και η δυσκολία των τραπεζών να δώσουν στοιχεία αναφορικά με το καθεστώς ιδιοκτησίας τους. Ήδη στις ΗΠΑ έχει ανοίξει η συζήτηση για αλλαγές στο νομικό πλαίσιο ώστε να υπάρξουν αμεσότερες αντιδράσεις κατόπιν και σχετικών εισηγήσεων του επικεφαλής της ομάδας που συστάθηκε από τον Τζό Μπάιντεν. Άλλωστε ο Άντριου Άνταμς έχει δηλώσει την πρόθεσή του να φέρει σε πέρας την εντολή που έχει λάβει.

Σημειώνεται πάντως ότι πρόβλημα δημιουργεί η στάση χωρών, ακόμη και των ΗΠΑ, έναντι συγκεκριμένων Ρώσων Ολιγαρχών εξ αιτίας της μονοπωλιακής επιχειρηματικής τους δράσης και των δραματικών επιπτώσεων που θα είχε τυχόν επιβολή κυρώσεων σε αυτούς. Η αρχική ανοχή που επέδειξαν πολλές χώρες και στην Ευρώπη έναντι συγκεκριμένων προσώπων (η κάθε μια για τους δικούς της οικονομικούς κυρίως λόγους) δίνει τη θέση της σε μια κοινή γραμμή αντίδρασης, ειδικά μετά τις απειλές για πυρηνικές επιθέσεις από την πλευρά του Κρεμλίνου αλλά και την απόφαση να υλοποιηθούν οι απειλές Πούτιν για κλείσιμο της στρόφιγγας παροχής φυσικού αερίου αρχής γενομένης από την Πολωνία και την Βουλγαρία.