Το καλοκαίρι δεν ξεκινάει με καλά νέα, όσον αφορά τα οικονομικά μεγέθη που αγγίζουν περισσότερο τα νοικοκυριά. Τα στοιχεία από το μέτωπο του πληθωρισμού, από την κίνηση του λιανικού εμπορίου και από την κάλυψη των υποχρεώσεων προς τις φορολογικές αρχές, αποτυπώνουν ένα κλίμα δυστοπίας.
Ας τα δούμε όμως ένα – ένα. Ο πληθωρισμός με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ εμφάνισε τον Μάιο άνοδο της τάξης του +2,5%. Αρκετά μέσα μαζικής ενημέρωσης εμφάνισαν τα δεδομένα της ΕΛΣΤΑΤ με έναν δήθεν απλοϊκό τρόπο, έτσι ώστε η άνοδος να χαρακτηριστεί «μηνιαία», προκαλώντας οργίλες αντιδράσεις. Φυσικά, ο πληθωρισμός υπολογίζεται σε δωδεκάμηνη βάση, όμως ακόμα και έτσι, εξακολουθεί να παραμένει σε υψηλά επίπεδα και να αποσταθεροποιεί τους οικογενειακούς προγραμματισμούς και προϋπολογισμούς.
Υπάρχουν μεταβολές στις τιμές, οι οποίες οφείλονται σχεδόν αποκλειστικά σε διεθνείς παράγοντες. Όπως είναι για παράδειγμα οι τιμές στο κακό και στον καφέ που βρίσκονται στο +12,3%, οι οποίες έχουν εκτοξευθεί λόγω κυρίως των αφιλόξενων καιρικών συνθηκών που επικρατούν στις χώρες παραγωγής τους, που έχουν οδηγήσει σε μείωση της προσφοράς. Στον αντίποδα οι διεθνείς συνθήκες στην αγορά ελαιόλαδου, οδήγησαν τις τιμές του σε ουσιαστικά σε κατάρρευση της τάξης του, κατά -34,4%.
Υπάρχουν όμως και μεταβολές που έχουν σχέση καθαρά με τις στρεβλώσεις της εγχώριας αγοράς. Έτσι τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 10,9%, αποδεικνύοντας ότι η ανισορροπία ανάμεσα στην προσφορά και στη ζήτηση αντιμετωπίζεται μόνο με μια γενναία στεγαστική πολιτική η οποία θα προσπαθήσει να καλύψει τη ζήτηση και όχι με το κυνήγι μαγισσών απέναντι στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ή με περιοριστικές πολιτικές.
Οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκαν κατά 18%, ενώ η διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο μείγμα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος θα έπρεπε ήδη να πιέζει τις τιμές προς τα κάτω. Με τους πολίτες να μην αντιλαμβάνονται πως σε μια χώρα που πρωταγωνιστεί στις ΑΠΕ, οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνονται διαρκώς.
Τέλος, οι τιμές στα φρούτα και στα λαχανικά που ακολουθούν υψηλές πτήσεις άνω του 10%, αποδεικνύουν ότι η αλυσίδα χωράφι – χονδρεμπόριο – διακίνηση – τελικό ράφι, εξακολουθεί να πάσχει. Με την πολιτεία να αδυνατεί να εντοπίσει το σημείο κλειδί και να λύσει αυτόν τον γόρδιο δεσμό που παραμένει για όλους εμάς τους καταναλωτές ένα μεγάλο μυστήριο, εδώ και δεκαετίες.
Το αδύναμο πορτοφόλι των καταναλωτών, επηρεάζει αρνητικά και τις επιδόσεις στο λιανικό εμπόριο. Σύμφωνα με ανάλυση της ΕΣΕΕ, με βάση τα στοιχεία του πρώτου τριμήνου του 2025, στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα καταγράφηκε η χαμηλότερη επίδοση των τελευταίων τεσσάρων ετών στα έσοδα του κλάδου, με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να υφίστανται τη μεγαλύτερη πίεση.
Η εξέλιξη του τζίρου του λιανικού εμπορίου μεταξύ των πρώτων τριμήνων 2025 και 2024 συνιστά τη χαμηλότερη επίδοση από το 2021. Ο ρυθμός ενίσχυσης των πωλήσεων που ανήλθε στο +1,2% υπολείπεται αισθητά του ρυθμού αύξησης του πληθωρισμού για το ίδιο χρονικό διάστημα. Γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο πραγματικός όγκος πωλήσεων είναι μειωμένος συγκρινόμενος με τον αντίστοιχο της περυσινής περιόδου.
Ο ελαφρά αυξημένος κύκλος εργασιών του λιανικού εμπορίου από τη μια και η σημαντικά μεγαλύτερη αύξηση του λειτουργικού κόστους από την άλλη, μειώνει την ανθεκτικότητα ειδικά των μικρών επιχειρήσεων. Οι οποίες ήδη λειτουργούν μέσα σε ένα δυσοίωνο γι’ αυτές ανταγωνιστικό περιβάλλον, αφ’ ενός από τους μεγάλους παίκτες της αγοράς και αφ’ ετέρου από το εμπόριο μέσω διαδικτύου, το γνωστό e-commerce.
Κύκλοι του εμπορικού κόσμου κάνουν αναφορά και στις αρνητικές επιπτώσεις από το πέρασμα στην «ψηφιακή εποχή» των ηλεκτρονικών πληρωμών, της έκδοσης παραστατικών και της λειτουργίας της ψηφιακής κάρτας των εργαζομένων. Ωστόσο, αυτό είναι ένα επιχείρημα που ξεπερνάει τη λογική, αφού ο ηλεκτρονικός έλεγχος από τους εποπτικούς μηχανισμούς, θέτει ίσους όρους ανταγωνισμού όσον αφορά τη νόμιμη λειτουργία των επιχειρήσεων. Και όποιος δεν μπορεί να προσαρμοστεί σε αυτό το νέο περιβάλλον, θα συγκρουσθεί με οδυνηρό τρόπο με τον τοίχο της πραγματικότητας.
Ανησυχητική είναι και η εικόνα της αύξησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τις φορολογικές αρχές κατά 3,2 δισ. ευρώ μέσα στο πρώτο τετράμηνο, όπως αναλύθηκε και στο άρθρο «Συνεχίζουν να διογκώνονται τα χρέη προς την εφορία - Πότε θα βρεθεί λύση», εδώ. Η πλημμελής ανταπόκριση των φορολογούμενων όσον αφορά τις υποχρεώσεις τους προς το Δημόσιο, γεννά σημαντικά ερωτηματικά σχετικά με την οικονομική κατάσταση των φυσικών προσώπων και τη βιωσιμότητα των νομικών προσώπων.
Η ανισορροπία ανάμεσα στους φόρους που καλεί το κράτος να πληρώσουν οι φορολογούμενοι και στα διαθέσιμα εισοδήματα πρέπει να αντιμετωπιστεί με τόλμη και γενναιότητα, έτσι ώστε να αποφευχθεί μια περαιτέρω διόγκωση των ληξιπρόσθεσμων χρεών προς την εφορία. Μια διόγκωση που μπορεί αφενός να οδηγήσει εκτός οικονομικής δραστηριότητας μεγάλο αριθμό πολιτών και αφετέρου να μην επιτρέψει σε έναν εξ ίσου σημαντικό αριθμό πολιτών να γευθεί τους καρπούς της αναπτυξιακής πορείας το τόπου.
Το γεγονός ότι λόγω της φαιδρότητας της, η αξιωματική αντιπολίτευση, αδυνατεί να προσεγγίσει τα προαναφερθέντα προβλήματα και να προτείνει λύσεις, δεν πρέπει να εφησυχάζει την κυβέρνηση. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει αξιόπιστη εναλλακτική πολιτική επιλογή απέναντι στον Κυριάκο Μητσοτάκη, δε σημαίνει ότι τα προβλήματα δε χρήζουν άμεσης επίλυσης. Διότι πολλές φορές τα αδιέξοδα τα οποία αντιμετωπίζουν οι πολίτες, τους οδηγούν σε φυγόκεντρες αντιδράσεις και μη λογικές επιλογές. Και εκεί όπως λένε και οι νεότεροι, μπορεί να χαθεί η μπάλα.
