Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Ενός κακού... μύρια έπονται. Στον απόηχο της συνεχιζόμενης αδυναμίας των εμπλεκόμενων πλευρών να καταλήξουν σε συμφωνία για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, έχουν αρχίσει να κυκλοφορούν διάφορα σενάρια στις αγορές για την επόμενη ημέρα. Μπορεί να θεωρείται σχεδόν απίθανη η επανάληψη του δραματικού καλοκαιριού του 2015, καθώς οι συνθήκες πλέον είναι εντελώς διαφορετικές και η κυβέρνηση έχει ψηφίσει... τα πάντα, ωστόσο οι ανησυχίες υπάρχουν. Και όσο αυτές συντηρούνται, τόσο η αβεβαιότητα παραμένει και η χώρα μένει μακριά από τα «ραντάρ» των διεθνών επενδυτών.
Η αλήθεια είναι ότι μετά την προκαταρκτική συμφωνία του Απριλίου και την ψήφιση των μέτρων από τη Βουλή, άρχισαν δειλά δειλά να εμφανίζονται τα πρώτα θετικά σημάδια, τα πρώτα σινιάλα από τους επενδυτές που αναζητούν ευκαιρίες με βάση τη σχέση ρίσκου-απόδοσης. Σε αυτό το πλαίσιο, ιδιαίτερα σημαντική είναι η επίσκεψη στην Αθήνα του ισχυρού άνδρα της Fairfax, Prem Watsa, ο οποίος θεωρείται σήμερα εκ των μεγαλύτερων ξένων επενδυτών στη χώρα.
Ο κ. Watsa έθεσε ως πρώτη προτεραιότητα για την Ελλάδα την ένταξη στην ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ, η οποία με τη σειρά της θα ανοίξει το δρόμο για την έξοδο στις αγορές. Και όπως χαρακτηριστικά είπε ο Ινδοκαναδός επενδυτής, ούτε η Αμερική δεν θα μπορούσε να επιβιώσει αν είχε αποκλειστεί από τις αγορές.
Το πόσο εφικτή είναι η εξομάλυνση των συνθηκών και η αλλαγή στάσης από ΔΝΤ και Γερμανία για μία πραγματική λύση στο ελληνικό πρόβλημα είναι κάτι που θα το μάθουμε το προσεχές διάστημα. Ο κίνδυνος, όμως, μίας νέας παρατεταμένης περιόδου αβεβαιότητας επηρεάζει τη διάθεση των επενδυτών να αναλάβουν το σχετικό ρίσκο και να επενδύσουν στην Ελλάδα.
Όπως εξηγούν αναλυτές από το City του Λονδίνου, οι φήμες ακόμη και για οριστική κατάρρευση των συνομιλιών για την ελάφρυνση του χρέους οργιάζουν τις τελευταίες ημέρες. Οι φήμες έγιναν ανησυχίες και οι ανησυχίες αντικατοπτρίστηκαν στις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων. Από το χαμηλό... κρίσης, ή χαμηλό 8 ετών, του 5,60% στις 11 Μαΐου, το δεκαετές έφτασε στις 25 Μαΐου στο 6,30% για να υποχωρήσει ξανά στο επίπεδο του 6%.
Οι ίδιοι επισημαίνουν, πως «αν και η αγορά των ελληνικών κρατικών ομολόγων είναι εξαιρετικά ρηχή, με αποτέλεσμα να είναι υπερβολικά ευαίσθητη και να εμφανίζει εύκολα υψηλή μεταβλητότητα, η πορεία των αποδόσεων δείχνει την τάση και το κλίμα που επικρατεί». Αναμφίβολα, οι αποδόσεις των ελληνικών τίτλων δεν μοιάζουν με το καλοκαίρι του 2015. Αυτό που τονίζουν, ωστόσο, είναι ότι οι τρέχουσες αποδόσεις αντανακλούν τη στροφή της κυβέρνησης τον τελευταίο χρόνο και την ψήφιση των μέτρων. Από κει και πέρα παραμένει ο παράγοντας του απρόοπτου, καθώς η Ελλάδα συνεχίζει να αποτελεί εστία κινδύνου, λόγω της – έστω περιορισμένης – πιθανότητας ατυχήματος τον Ιούλιο.
Πόσο πιθανό είναι να τιναχθούν όλα στον αέρα και να ζήσουμε ένα... νέο 2015; Ποιο είναι το πιθανότερο σενάριο που «βλέπουν» οι αναλυτές ξένων οίκων και ποιοι οι κίνδυνοι; Τα τρία σενάρια είναι τα ακόλουθα:
Συμφωνία την τελευταία στιγμή στο Eurogroup του Ιουνίου: Μέχρι τις 15 Ιουνίου που θα διεξαχθεί το επόμενο Eurogroup, η ελληνική πλευρά και οι δανειστές θα προσπαθήσουν να καταλήξουν σε μία συμφωνία που θα επιτρέψει την πλήρη συμμετοχή του ΔΝΤ. Αν επιτευχθεί, τότε θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη τόσο η θετική ετυμηγορία για τη βιωσιμότητα του χρέους, όσο και η χρηματοδότηση από το Ταμείο. Αναλυτές εκτιμούν ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό, ωστόσο είναι δύσκολο σε αυτή τη χρονική στιγμή να γίνει πρόβλεψη για τα νέα στοιχεία που θα γείρουν την πλάστιγγα προς την επίτευξη συμφωνίας. Και αυτό γιατί οι Ευρωπαίοι δείχνουν να επιμένουν στη συμφωνία του Μαΐου του 2016 και να αποκλείουν οτιδήποτε άλλο. Το ΔΝΤ, από την πλευρά του, δεν δείχνει διατεθειμένο να εγκαταλείψει τις δικές του μακροοικονομικές προβλέψεις για την Ελλάδα. Συνεπώς, οι αναλυτές δίνουν πιθανότητες 30% στο συγκεκριμένο σενάριο.
Νέα κρίση: Η ελληνική πλευρά έμεινε με άδεια χέρια μετά το Eurogroup της 22ας Μαΐου. Μπορεί να πέτυχε την ψήφιση των μεταρρυθμίσεων και την δημοσιονομική σύγκλιση, όμως οι Ευρωπαίοι δεν κατάφεραν να καταλήξουν στον προσδιορισμό των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους για να ικανοποιήσουν το ΔΝΤ. Σε αυτό το πλαίσιο, εκτιμάται ότι υπάρχει κίνδυνος η ακραία συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ να αντιδράσει και να θέσει σε κίνδυνο την όλη διαδικασία. Ενδέχεται, επίσης, να δυσκολέψει πολύ η ολοκλήρωση των 20 προαπαιτούμενων. Αν η ελληνική κυβέρνηση κάνει πίσω και δεν εφαρμόσει το πρόγραμμα, τότε θα προκαλέσει έναν ακόμη κραδασμό στις αγορές που θα οδηγήσει σε άνοδο τις αποδόσεις και δεν αποκλείεται να πυροδοτήσει μία νέα κρίση στην Ελλάδα.
Λύση... ανάγκης χωρίς το ΔΝΤ: Στο σενάριο αυτό, που σύμφωνα με αναλυτές είναι το πιο πιθανό με πιθανότητες 60%, το ΔΝΤ παραμένει σε στάση αναμονής. Οποιαδήποτε απόφαση για την ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους (DSA) ή χρηματοδότηση αναβάλλεται για τον Αύγουστο του 2018. Οι Ευρωπαίοι, ωστόσο, θα συμφωνήσουν για την εκταμίευση της δόσης έως το τέλος Ιουνίου. Οι χρηματαγορές ενδεχομένως θα απογοητευτούν αλλά δεν θα είναι καταστροφή. Στο κοινό ανακοινωθέν της 15ης Ιουνίου, οι Ευρωπαίοι θα επαναλάβουν τη δέσμευσή τους να προχωρήσουν στην ελάφρυνση του χρέους, όπως συμφωνήθηκε τον Μάιο του 2016, αλλά τίποτα παραπάνω. Ο ESM και η Κομισιόν θα προβούν σε θετική ανάλυση για τη βιωσιμότητα του χρέους, όμως η ΕΚΤ θα περιμένει έως τον Αύγουστο του 2018. Μετά την αρχική άνοδο, οι αποδόσεις των ελληνικών τίτλων θα υποχωρήσουν αλλά αργά.
