Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Δεκάδες χιλιάδες σπίτια θα αλλάξουν χέρια και αναρίθμητες επιχειρήσεις θα υποχρεωθούν να οδηγηθούν σε "λουκέτο" ή να αλλάξουν διοίκηση και να μετασχηματιστούν κατά τη διαδικασία διαχείρισης των "κόκκινων" δανείων που θα διαρκέσει τουλάχιστον μία τριετία, με τον ορίζοντα ολοκλήρωσής της να μην μπορεί να εκτιμηθεί με βεβαιότητα.
Πρόκειται για ένα σενάριο το οποίο μπορεί να υλοποιηθεί σε αρκετά επίπεδα έντασης. Έτσι, στην κυβέρνηση εξετάζουν ένα στρατηγικό πλάνο για την όσο το δυνατόν ομαλότερη εξέλιξη της διαδικασίας. Διότι οι κατασχέσεις δεν αποκλείεται να πάρουν τη μορφή χιονοστιβάδας σε μία περίοδο που τα ανοιχτά μέτωπα όχι μόνο είναι πολλά αλλά χαρακτηρίζονται και από υψηλό βαθμό... κοινωνικής ευαισθησίας. Η αρχή θα γίνει μέσα στο έτος και γι'' αυτόν ακριβώς το λόγο άπαντες στην κυβέρνηση βρίσκονται σε επιφυλακή.
Ο Σεπτέμβριος θα είναι σίγουρα ένας πολύ δύσκολος μήνας για τον κυβερνητικό συνασπισμό καθώς θα πρέπει να έχουν υλοποιηθεί στο σύνολό τους οι δεσμεύσεις και τα προαπαιτούμενα για να ξεκινήσει η δεύτερη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος.
Σε ό,τι αφορά τον τραπεζικό κλάδο, δύο είναι τα κρίσιμα μέτωπα στα οποία οι τραπεζικές αποφάσεις δεν αποκλείεται να λάβουν πολιτικές διαστάσεις τους επόμενους μήνες, αρχής γενομένης από τον Σεπτέμβριο: οι πλειστηριασμοί ακινήτων και οι αναδιαρθρώσεις επιχειρηματικών δανείων.
Στην κυβέρνηση γνωρίζουν ότι σε περιβάλλον απελευθέρωσης του πλαισίου για τα "κόκκινα" δάνεια, κάποια στιγμή θα ξεκινήσουν οι πλειστηριασμοί. Αυτό είναι αναπόφευκτο και ο μοναδικός παράγοντας που εμποδίζει μία τέτοια εξέλιξη σε ευρεία κλίμακα είναι πλέον η κατάρρευση της ζήτησης στην αγορά ακινήτων. Όμως ενδιαφέρον για "ευκαιρίες" πάντα θα υπάρχει, όσο υποχωρούν οι τιμές και προκύπτουν ελκυστικές αποδόσεις.
Η περίοδος που στις τάξεις των κομμάτων που απαρτίζουν σήμερα τον κυβερνητικό συνασπισμό κυριαρχούσε το σύνθημα "κανένα σπίτι σε χέρια τραπεζίτη" είναι πρόσφατη, με αποτέλεσμα να γίνονται ήδη αισθητοί οι κραδασμοί από την απελευθέρωση των πλειστηριασμών. Πόσω μάλλον όταν αρχίσουν να αλλάζουν χέρια χιλιάδες σπίτια... Άλλωστε, από τα χείλη τραπεζιτών έχει επανειλημμένα ακουστεί ότι πρωταρχικός στόχος είναι να μην υπάρξει κανένας δανειολήπτης χωρίς σπίτι και όχι το να συνεχίσει να μένει στο ίδιο σπίτι. Και ο νοών νοήτω...
Οι τράπεζες δεν προτίθενται να προχωρήσουν σε μαζικούς πλειστηριασμούς όμως στο πλαίσιο της "διαχείρισης" και της προσπάθειας εντοπισμού των στρατηγικών κακοπληρωτών, η λύση του πλειστηριασμού θα αποτελεί πλέον συνηθισμένο μέρος της διαδικασίας.
Μετά από σχεδόν μία πενταετία ήπιων ρυθμίσεων, οι τράπεζες καλούνται να γίνουν πιο αυστηρές και αφενός να προβούν σε πιο μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις δανείων και αφετέρου να πιέσουν τους δανειολήπτες, μέσω της διαδικασίας που προβλέπει ο αναθεωρημένος Κώδικας Δεοντολογίας, με μοχλό την απελευθέρωση των πλειστηριασμών.
Και στα δύο μέτωπα οι τράπεζες δεν έχουν προχωρήσει σε κινήσεις που να επιτρέπουν την ουσιαστική μείωση των «κόκκινων» δανείων, κάτι που έχει εντοπίσει ο SSM και έχει ασκήσει τις ανάλογες πιέσεις έτσι ώστε να ξεκινήσει η πιο επιθετική και αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs). Τι σημαίνει όμως «επιθετική» και τι «αποτελεσματική» διαχείριση;
Στο πλαίσιο της πρώτης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να προβεί στις απαραίτητες νομικές... προσαρμογές που θα προβλέπουν την κάλυψη των τραπεζικών στελεχών από ποινικές ευθύνες. Στην αγορά εκτιμάται ότι ο βασικός λόγος που οι αναδιαρθρώσεις επιχειρηματικών δανείων δεν έχουν λάβει την έκταση που αναμενόταν είναι ακριβός αυτός.
Το νέο πλαίσιο θα έπρεπε φυσιολογικά να είναι έτοιμο τον Σεπτέμβριο αν και μέχρι στιγμής σημειώνονται καθυστερήσεις που καθιστούν αβέβαιη την έγκαιρη ψήφισή του. Θα βασιστεί σε δύο βασικά σημεία: στην κάλυψη στελεχών για αστικές και ποινικές ευθύνες από αναδιαρθρώσεις δανείων και στην τροποποίηση του νόμου Δένδια για την εξωδικαστική διευθέτηση χρεών.
Στην προσπάθειά τους να βρουν μία βιώσιμη λύση για τη συνέχιση της δραστηριότητας μίας επιχείρησης, οι τράπεζες εκτιμάται ότι θα προχωρούν στην μετοχοποίηση δανείων μόνο με τη σύμφωνη γνώμη της πλειοψηφίας των μετόχων. Στόχος είναι να γίνουν ουσιαστικές αναδιαρθρώσεις επιχειρήσεων και να μην συνεχιστεί η πρακτική της διατήρησης στη ζωή των εταιρειών που δεν μπορούν να υλοποιήσουν ένα βιώσιμο πλάνο.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, πάνω από 60.000 μεγάλες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις "ευθύνονται" για περίπου 90.000 "κόκκινα" δάνεια, στα οποία αν προστεθούν και οι οφειλές των ατομικών επιχειρήσεων και των ελεύθερων επαγγελματιών, αγγίζουν τα 60 δισ. ευρώ.
Τα στεγαστικά δάνεια ξεπερνούν τα 35 δισ. ευρώ και αφορούν σχεδόν σε 400 χιλ. ακίνητα, ενώ συνολικά τα "κόκκινα" δάνεια νοικοκυριών επιβαρύνουν πάνω από 1,3 εκατ. πολίτες.
