Με τον καλύτερο τρόπο ολοκληρώθηκε για την Ελλάδα ο φετινός «χορός» των αξιολογήσεων, αφού ο οίκος Fitch προχώρησε στην αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας στο «ΒΒΒ» από «ΒΒΒ-», με σταθερές προοπτικές.
Η αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από τον οίκο Fitch οφείλεται στους παρακάτω βασικούς παράγοντες:
Σταθερή μείωση του χρέους: O οίκος προβλέπει ότι ο λόγος δημόσιου χρέος προς ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 9 ποσοστιαίες μονάδες το 2025, φτάνοντας στο 145%, μετά από μείωση 10 ποσοστιαίων μονάδων το 2024. Αυτό εξακολουθεί να είναι σχεδόν 3 φορές πάνω από τον μέσο όρο των κρατών με αξιολόγηση "BBB" (52%), αλλά πάνω από 60 μονάδες κάτω από το υψηλότερο επίπεδο του 2020 (209%), στη μεγαλύτερη μείωση μετά την πανδημία μεταξύ των κρατών που παρακολουθεί η Fitch. Ο οίκος αναμένει ότι το χρέος θα συνεχίσει να μειώνεται ραγδαία μεσοπρόθεσμα, προσεγγίζοντας το 120% έως το 2030 σύμφωνα με το βασικό σενάριο, υποστηριζόμενο από την ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ κατά 4% και πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ μετά το 2027. Τα ταμειακά αποθεματικά παραμένουν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, περίπου στο 18% του ΑΕΠ, επιτρέποντας την πρόωρη αποπληρωμή ομολόγων και καλύπτοντας τις λήξεις των επόμενων τριών ετών.
Συνεχιζόμενη ισχυρή δημοσιονομική απόδοση: Η Fitch προβλέπει πλεόνασμα κοντά στο 1% του ΑΕΠ φέτος, παρόμοιο με την ισχυρή απόδοση του 2024 (1,3%), και πρωτογενές πλεόνασμα 4,8%. Αυτό αποτελεί σημαντική βελτίωση σε σχέση με το έλλειμμα 1,4% του ΑΕΠ το 2023 και συγκρίνεται πολύ ευνοϊκά με το τρέχον μέσο κατά μέσο όρο έλλειμμα του 3,7% για κράτη με αξιολόγηση "ΒΒΒ". Η ισχυρή απόδοση αποτυπώνει τα διαρθρωτικά υψηλότερα έσοδα, λόγω της βελτίωσης των φορολογικών εσόδων και του αυστηρού ελέγχου των δαπανών.
Ήπια Δημοσιονομική Χαλάρωση: Δεδομένης της ισχυρής αφετηρίας, ο οίκος αναμένει ότι ο προϋπολογισμός του 2026 θα παραμείνει πλεονασματικός, παρά κάποια μέτρα δημοσιονομικής χαλάρωσης που περιλαμβάνονται στο προσχέδιο προϋπολογισμού. Οι προγραμματισμένες μειώσεις του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων θα έχουν τη μεγαλύτερη δημοσιονομική επίπτωση, την οποία η κυβέρνηση εκτιμά σε 1,2 δισ. ευρώ (0,5% του ΑΕΠ), αυξανόμενη σε 1,6 δισ. το 2027. Αυτό θα ενισχύσει το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα κυρίως των μεσαίων εισοδημάτων, το οποίο με τη σειρά του θα στηρίξει την ανάπτυξη. Επιπλέον 600 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για επιδότηση ενοικίου και στήριξη χαμηλοσυνταξιούχων και 300 εκατ. ευρώ για αυξήσεις μισθών στον αμυντικό τομέα.
Δημοσιονομική σύνεση: Τα πρόσφατα δημοσιονομικά αποτελέσματα και τα σχέδια προϋπολογισμού για το 2026 υπογραμμίζουν την ισχυρή δέσμευση της κυβέρνησης στη δημοσιονομική σύνεση. "Θεωρούμε αυτή τη δέσμευση σημαντικά αξιόπιστη, καθώς στηρίζεται στις επιδόσεις μετά την περίοδο της πανδημίας και στη γενικότερη κοινωνική συναίνεση γύρω από υγιείς δημοσιονομικές πολιτικές" σημειώνει ο οίκος, ακόμα, προσθέτοντας παράλληλα ότι η Ελλάδα σημείωσε καλύτερες επιδόσεις από τις απαιτήσεις του νέου δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ το 2024, το πρώτο έτος εφαρμογής του.
Χρέος: «Περιορισμένοι οι κίνδυνοι» - Όπως σημειώνει ο οίκος, το ευνοϊκό προφίλ χρέους της Ελλάδας, με μεγάλο μέσο χρόνο λήξης στα 19 έτη και ευνοϊκά επιτόκια, καθώς και τα πολύ υψηλά ταμειακά διαθέσιμα, μειώνουν σημαντικά τους κινδύνους της αγοράς και λειτουργούν ως "μαξιλάρι" έναντι πιθανών κραδασμών από τη μεταβλητότητα στις αγορές ομολόγων.
Ανθεκτική ανάπτυξη: Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε μια σταθερή αναπτυξιακή πορεία, παρά τις πρόσφατες εξωτερικές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένων γεωπολιτικών και εμπορικών κραδασμών, όπως υπογραμμίζει ο οίκος και συμπληρώνει: Η αύξηση του ΑΕΠ έχει διαμορφωθεί κατά μέσο όρο γύρω στο 2% από το 2023, ξεπερνώντας τον ρυθμό ανάπτυξης της Ευρωζώνης. Ο οίκος προβλέπει ότι η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας θα παραμείνει κοντά στο 2% τουλάχιστον έως το 2027, ενώ η σύγκλιση προς το επίπεδο εισοδήματος της Ευρωζώνης θα συνεχίιστεί. "Η εγχώρια ζήτηση θα παραμείνει ο βασικός μοχλός ανάπτυξης, επωφελούμενη από τα τελευταία χρόνια ώθησης από τις επενδύσεις του "Next Generation EU", τη βελτίωση των ισολογισμών των νοικοκυριών και τη σταθερή αύξηση της απασχόλησης" επισημαίνεται.
Η αναβάθμιση έρχεται λίγες ώρες μετά τις δηλώσεις του Κυριάκου Πιερρακάκη στο Bloomberg για αποπληρωμή του πρώτου μνημονίου δέκα χρόνια νωρίτερα και της έκθεσης της Moody's που χαρακτηρίζει την Ελλάδα ως «πρωταθλήτρια στη μείωση του χρέους».
Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Μάιο η Fitch είχε αναβαθμίσει τις προοπτικές της χώρας σε θετικές, ενώ σε πρόσφατη ανάλυσή της, υπογράμμιζε ότι η Ελλάδα καταγράφει μία από τις ταχύτερες αποκλιμακώσεις χρέους διεθνώς. Σημαντικό ρόλο στις θετικές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας διαδραματίζουν ακόμη η δημοσιονομική σταθερότητα, τα πρωτογενή πλεονάσματα, η συνετή διαχείριση του κόστους δανεισμού αλλά και η συνεχιζόμενη ανάπτυξη που αποτέλεσαν τους βασικούς λόγους που οδήγησαν στη μεταστροφή του κλίματος την τελευταία εξαετία.
Παράλληλα, ο οίκος σημείωνε ότι τόσο η αξιολόγηση της Ελλάδας όσο και τα spreads των ομολόγων της έχουν πλέον συγκλίνει αισθητά με τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης. Πρόκειται για εξέλιξη που αποδίδεται κυρίως στη σταθερή πτωτική πορεία του δείκτη δημόσιου χρέους, η οποία αναμένεται να συνεχιστεί και το 2026.
Moody's: Πρωταθλήτρια στη μείωση του χρέους η Ελλάδα
Νωρίτερα οι αναλυτές της Moody's εκτίμησαν ότι η Ελλάδα θα είναι μέσα στις λίγες χώρες, οι οποίες θα μειώσουν το χρέος τους μέσα στο 2026.
Οι εξελίξεις στην Τεχνητή Νοημοσύνη και τις μεταρρυθμίσεις μπορεί μεν να οδηγήσουν σε αναβαθμίσεις, όμως οι συνολικές προοπτικές επιβαρύνονται από τη βραχυπρόθεσμη φύση της χάραξης πολιτικής, τη χαμηλή ανάπτυξη και τα υψηλά χρέη, με παράλληλες πιέσεις στην εξυπηρεσιμότητά τους, σημειώνει ο οίκος αξιολογήσεων.
Η Ελλάδα αναμένεται να μειώσει το χρέος της πάνω από 4 ποσοστιαίες μονάδες, καθώς ακολουθεί συνετή δημοσιονομική πολιτική, με εστίαση στη μείωση του δανεισμού, αναφέρει η Moody’s. Παράλληλα, ξεχωρίζει την Κύπρο και την Ιρλανδία για την αναμενόμενη μείωση του χρέους τους, που αν και θα είναι μικρότερη σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές, εντούτοις είναι αποτέλεσμα των μεταρρυθμίσεων που υλοποιήθηκαν την τελευταία δεκαετία.
Όπως αναφέρουν οι αναλυτές της Moody’s «…0ι περισσότερες από τις χώρες στις οποίες αναμένουμε τις μεγαλύτερες μειώσεις του χρέους το 2026 είναι χαμηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης, με εξαίρεση την Ελλάδα η οποία είναι σταθερή» αναφέρει ο οίκος. Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ της χώρας θα μειωθεί πάνω από 4 ποσοστιαίες μονάδες, λόγω της «συνετής δημοσιονομικής πολιτικής που εστιάζει στη μείωση του χρέους».
Σε ποιες χώρες θα αυξηθεί το χρέος
Αρκετά κράτη, όπως η Γαλλία και η Ολλανδία έχουν επιλέξει να αυξήσουν τους φόρους και το Ηνωμένο Βασίλειο αναμένεται να ακολουθήσει. Ομοίως, η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία αυξάνουν επίσης τους φόρους καθώς αυξάνονται οι πιέσεις για αμυντικές δαπάνες.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η Moody’s εκτιμά ότι οι χώρες που θα εμφανίσουν αύξηση χρέους άνω των 5 ποσοστιαίων μονάδων του ΑΕΠ το 2026 θα είναι κυρίως από εκείνες της κατηγορίας A. Ανάμεσά τους η Κίνα και η Πολωνία.
Για τις μεγαλύτερες οικονομίες, το χρέος των ΗΠΑ αναμένεται να αυξηθεί κατά 4,4 ποσοστιαίες μονάδες το 2026 και να συνεχίσει να αυξάνεται λόγω των μεγάλων ελλειμμάτων.
Στην Ευρώπη, το χρέος προβλέπεται να αυξηθεί κατά 1,5-2,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ το 2026 στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις, το μέσο παγκόσμιο χρέος θα διαμορφωθεί το 2026 στο 54% του ΑΕΠ, δηλαδή υψηλότερα από το 48% το 2019.
Οι δηλώσεις Πιερρακάκη στο Bloomberg
Δέκα χρόνια νωρίτερα θα αποπληρώσει η Ελλάδα τα δάνεια του πρώτου μνημονίου, όπως ανέφερε χθες ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, σε δηλώσεις του στο Bloomberg, από τις Βρυξέλλες όπου βρίσκεται για τις συνεδριάσεις του Eurogroup και του ECOFIN.
Όπως είπε ο υπουργός η πρόωρη αποπληρωμή των δανείων του πρώτου προγράμματος διάσωσης θα ενισχύσει τη δημοσιονομική αξιοπιστία της χώρας η οποία αποτελεί πλέον σταθερό κανόνα. Πρόθεση της κυβέρνησης είναι να αποπληρωθούν τα δάνεια αυτά έως το 2031, δέκα χρόνια πριν από το αρχικά προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα.
Σήμερα, η χώρα οφείλει 31,6 δισ. ευρώ από τα αρχικά 52,9 δισ. ευρώ της Δανειακής Διευκόλυνσης του 2010, ενώ η επιτάχυνση των πληρωμών αναμένεται να συμβάλει στη σταδιακή εξομάλυνση του προφίλ χρέους μετά το 2032.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Bloomberg, η Ελλάδα εξετάζει την άντληση έως 8 δισ. ευρώ από τις αγορές το 2026, έναντι 7,5 δισ. ευρώ φέτος.
