Στην Ευρώπη η αντιπολίτευση ανεβαίνει, στην Ελλάδα χάνει - Το πολιτικό παράδοξο και πώς εξηγείται

Στην Ευρώπη η αντιπολίτευση ανεβαίνει, στην Ελλάδα χάνει - Το πολιτικό παράδοξο και πώς εξηγείται

Δεν είναι και η πιο εύκολη περίοδος για τις κυβερνήσεις. Τα απόνερα της πανδημίας, ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία και το πληθωριστικό κύμα, τις φέρνουν μπροστά σε νέες προκλήσεις. Δοκιμάζονται σκληρά, αναγκάζονται να αναπροσαρμόσουν τις πολιτικές τους, αλλά παρ' όλα αυτά, αρκετοί δεν καλύπτονται από αυτές και αισθάνονται αδύναμοι, απροστάτευτοι, δυσαρεστημένοι. Προφανώς και δρομολογούνται κοινωνικές διεργασίες και πολιτικές διαφοροποιήσεις.

Αν κάποιος διερευνήσει τις εκλογικές τάσεις στις χώρες της Ευρώπης, διαπιστώνει εντυπωσιακές μεταβολές στους πολιτικούς συσχετισμούς τους τελευταίους μήνες. 

Στην Ισπανία μέσα σε δύο μήνες το Κεντροδεξιό PP έχει καλύψει τέσσερις μονάδες διαφορά, φέρνοντας τους συσχετισμούς σε 27% για το Σοσιαλιστικό και 26% για το PP (Η διαφορά ήταν 27%-22% τον Φεβρουάριο).

Στην Γερμανία το ηττημένο CDU/CSU από 23% τον Φεβρουάριο έχει φτάσει στο 28% και αξιοποιώντας την πτώση του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος από το 26% στο 22% έχει μετατρέψει τη μεταξύ τους διαφορά από 3% εις βάρος του σε προβάδισμα 6%.

Στην Μεγάλη Βρετανία τον Νοέμβριο οι Συντηρητικοί εμφανίζονταν με 36% έναντι 37% των Εργατικών. Τώρα το 1% διαφορά έχει πάει σε + 6% (Εργατικοί 39% έναντι 33% των Συντηρητικών).

Αλλά και στην Γαλλία η τελική νίκη του Μακρόν στις Προεδρικές Εκλογές τίθεται σε δοκιμασία μπροστά στις Βουλευτικές Εκλογές αφού πέραν της ενισχυμένης παρουσίας της Λεπέν στις Προεδρικές με 23.2% στον πρώτο γύρο, είχαμε και μια ιδιαίτερα ενισχυμένη παρουσία του Μελανσόν με 22% ο οποίος οδεύει προς τις Βουλευτικές Εκλογές επικεφαλής μιας συνεργασίας του και με κομμουνιστές, σοσιαλιστικό κόμμα και οικολόγους.

Συμπέρασμα: Οι μεγάλες αλλαγές που πραγματοποιούνται αυτή την περίοδο, οι συνεχείς αιφνιδιασμοί και τα νέα δεδομένα, φαίνεται να «ανακατεύουν» τους πολιτικούς συσχετισμούς, συχνά να τροφοδοτούν ανατροπές. Σε κάθε περίπτωση, σημειώνεται μια σημαντική κοινωνική και πολιτική κινητικότητα.

Την ίδια περίοδο στην Ελλάδα φαίνεται να έχει «παγώσει η εικόνα». Στην πρόθεση ψήφου στις έρευνες της OPINION POLL και της MARC η διαφορά μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ διευρύνεται και φτάνει στο 9.9% και 10.3% αντίστοιχα. Στην εκτίμηση ψήφου της έρευνας της METRON ANALYSIS η διαφορά καταγράφεται στο 10.4% Σε άλλες τρεις έρευνες (PULSE, MRB, GPO) η διαφορά στην πρόθεση ή στην πρόθεση επί των εγκύρων και την εκτίμηση ψήφου η διαφορά εμφανίζεται από 8.5% έως και 8.9%. Το συμπέρασμα και των έξι ερευνών είναι ότι η Ν.Δ αυξάνει τα ποσοστά της και σε συνδυασμό με τη στασιμότητα των ποσοστών ή τα πολύ μικρά οφέλη του ΣΥΡΙΖΑ, η διαφορά αυξάνει. Μάλιστα αυτό συμβαίνει ενώ σε λίγο συμπληρώνονται τρία ολόκληρα χρόνια θητείας της Κυβέρνησης μέσα σε μια συνεχή προσπάθεια διαχείρισης κρίσης.

Είναι σαφές πως όλα τα στοιχεία όλων των ερευνών δείχνουν ότι αυτή η ανάκαμψη της Ν.Δ και η κάλυψη δημοσκοπικών φθορών που υπήρχαν οφείλεται στην ανακοίνωση του πακέτου μέτρων για τη μείωση των τιμολογίων ενέργειας που κρίνονται με ποσοστά από 45% έως και πάνω από 50% ως ικανοποιητικά, αλλά και στον θετικό απόηχο του ταξιδιού του Πρωθυπουργού στις Η.Π.Α. Ωστόσο αυτή είναι η εικόνα του τελευταίου μήνα. Η ΝΔ προηγούταν με μεγάλες διαφορές ακόμα και όταν από το δημοσκοπικό 38.5% τον Ιανουάριο του 2021 έφτανε στο 30.1% τον Απρίλιο του 2022 (έρευνες OPINION POLL).

Η διαφορά παρέμενε στο 8.9% στην απλή πρόθεση ψήφου και ενώ υπήρχε μια θορυβημένη από την ακρίβεια κοινωνία, από μια κοινωνία κουρασμένη από τις αλλεπάλληλες κρίσεις αμέσως μετά τη χρεοκοπία και τα Μνημόνια.  Ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές για την Κυβέρνηση και βέβαια και στις τελευταίες δημοσκοπήσεις, η αίσθηση που υπάρχει είναι ότι οι πολίτες μπορεί να ασκούν κριτική στην Κυβέρνηση ή να δημιουργείται δυσαρέσκεια. Αλλά πρώτο η κοινωνία φαίνεται να αποδέχεται κατά βάθος ότι αυτή η Κυβέρνηση έχει αντιμετωπίσει τη μία κρίση μετά την άλλη. Κατά δεύτερο δεν πρόκειται για μια κριτική που οδηγεί σε αίτημα «φύγετε», αλλά σε κριτική «πάρτε μέτρα, εσείς πάρτε μέτρα».

Η εικόνα αυτή δεν είναι και ότι πιο φυσιολογικό για το πολιτικό σύστημα και ασφαλώς δεν οφείλεται στο ότι έχουμε μια κυβέρνηση που πορεύτηκε χωρίς λάθη και ολιγωρίες. Οφείλεται στην πλήρη αδυναμία της αντιπολίτευσης να προβάλει μια εναλλακτική λύση και να οικοδομήσει θετικά πάνω σε μία νέα, πειστική πρόταση. Εν ολίγοις, η καταστροφολογία, η συνεχής πόλωση, η υπεράσπιση παθογενειών της μεταπολίτευσης, ο μηδενισμός των πάντων ειδικά από το κόμμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης δεν πείθουν, δεν ικανοποιούν, δεν συνιστούν εναλλακτική λύση. Γι' αυτό και σ όλη αυτή την πορεία δεν έχει καταφέρει να εισπράξει πάνω από 2%.

Ουσιαστικά δηλαδή, αν δεν υπήρχε η αισθητή άνοδος του ΠΑΣΟΚ από το 6.1% (Οκτώβριος 2021) στο 14.2% τον Φεβρουάριο και στο 12.7% τον Μάιο (Αναφορά σε πρόθεση ψήφου σε έρευνες της OPINION POLL) θα περνούσε μια από τις πιο δύσκολες περιόδους για τη χώρα  σε καθεστώς πλήρους πολιτικής ακινησίας. Από τα άλλα κόμματα το Κ.Κ.Ε είναι σταθερό στα ποσοστά του, η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ έχει εισπράξει περίπου 1.5% και το ΜΕΡΑ 25 μετεωρίζεται γύρω από το οριακό για την είσοδό του στη Βουλή 3%. Δεν είναι και ότι πιο φυσιολογικό για το Πολιτικό Σύστημα να αποτελείται από κόμματα αντιπολίτευσης που δεν πείθουν.

Σε κάθε περίπτωση στη Δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Αν η αντιπολίτευση συνεχίσει με μία από τα ίδια, ο Κ. Μητσοτάκης και η Ν.Δ θα κυβερνούν γιατί εμπεδώνεται ότι «αυτοί μπορούν να κάνουν τη δουλειά». Δημιουργώντας όχι μόνο δημοσκοπικό μεταπολιτευτικό παράδοξο, αλλά Πανευρωπαϊκό παράδοξο σε μια εποχή που σε όλη την Ευρώπη «τα πάντα ρει»

* Ο Ζαχαρίας Ζούπης είναι Διευθυντής Ερευνών της OPINION POLL, Πολιτικός Αναλυτής