Πρώτα η Πολωνία, η Εσθονία και η Ρουμανία. Τώρα, η Κοπεγχάγη και το Όσλο. Ανοίγοντας ένα άκρως επικίνδυνο κεφάλαιο έντασης τη στιγμή που η σύγκρουση στην Ουκρανία βαίνει προς κλιμάκωση και όχι εκτόνωση, ο Βλαντιμίρ Πούτιν εντείνει τον υβριδικό πόλεμο με τις παραβιάσεις του εναέριου χώρου της Ευρώπης για να εισπράξει την προειδοποίηση της Συμμαχίας ότι η δέσμευση στη συλλογική Άμυνα παραμένει ακλόνητη, καθώς και τη δήλωση του ίδιου του Ντόναλντ Τραμπ ότι ρωσικά μαχητικά που παραβιάζουν τον ΝΑΤΟϊκό εναέριο χώρο πρέπει να καταρρίπτονται.
Οι ρωσικές παραβιάσεις του εναέριου χώρου κρατών-μελών του ΝΑΤΟ, με μαχητικά και drones, αυξάνουν δραματικά τον κίνδυνο κλιμάκωσης και διάχυσης της σύγκρουσης. Καθώς η Μόσχα εντείνει τις προκλήσεις της στην Ευρώπη, οι σύμμαχοι προειδοποιούν ότι η κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένους υπολογισμούς και επικίνδυνες αλυσιδωτές επιπτώσεις.
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, διαμήνυσε χθες προς τη Μόσχα πως η Συμμαχία είναι «έτοιμη να υπερασπιστεί κάθε εκατοστό συμμαχικού εδάφους», τονίζοντας ότι η δέσμευση στο Άρθρο 5, τον ακρογωνιαίο λίθο της συλλογικής Άμυνας, είναι ακλόνητη. Το ΝΑΤΟ προειδοποιεί ότι θα χρησιμοποιήσει «όλα τα αναγκαία στρατιωτικά και μη στρατιωτικά μέσα» για να υπερασπιστεί τα κράτη-μέλη, υπογραμίζεται στο κοινό ανακοινωθέν της έκτακτης συνεδρίασης που διεξήχθη κατόπιν αιτήματος της Εσθονίας λόγω της παραβίασης του εναέριου χώρου της από τρία ρωσικά μαχητικά MiG-31.
Κλιμάκωση ρητορικής έναντι της Μόσχας ήλθε ταυτόχρονα όμως και από τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δήλωσε πως πιστεύει ότι τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ θα πρέπει να καταρρίπτουν ρωσικά αεροσκάφη εάν αυτά παραβιάζουν τον εναέριο χώρο τους.
«Ναι, το πιστεύω», απάντησε ο Αμερικανός πρόεδρος σε σχετική ερώτηση που δέχθηκε κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον Ουκρανό ομόλογό του, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στο περιθώριο των εργασιών της 80ής Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Ο ίδιος απέφυγε να δεσμευθεί εάν η Ουάσινγκτον θα μετείχε σε μια τέτοια ενέργεια: «Εξαρτάται από τις συνθήκες» είπε για να προσθέσει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν πολύ ισχυρές σε σχέση με το ΝΑΤΟ.
Στις στιγμές αυτές της μεγάλης γεωπολιτικής έντασης, η εμφάνιση ενός drone κοντά στους διαδρόμους απογείωσης και προσγείωσης ευρωπαϊκού αεροδρομίου αρκεί για να οδηγήσει σε πολύωρο κλείσιμο, να διαταράξει πτήσεις, να αφήσει χιλιάδες επιβάτες «μετέωρους» - αναταραχή και σύγχυση ακριβώς του είδους που αρέσκεται να προκαλεί και να παρακολουθεί το Κρεμλίνο. Αυτό συνέβη στην Κοπεγχάγη και το Όσλο τη Δευτέρα, με την πρωθυπουργό της Δανίας, Μέτε Φρέντερικσεν, να μιλά για τη μεγαλύτερη επίθεση κατά καίριων υποδομών της χώρας, δείχνοντας «δάκτυλο» της Μόσχας.
Σε αυτό το πλαίσιο, ιδιαίτερο βάρος αποκτά η ανάλυση του Ιταλού αρθρογράφου Φεντερίκο Ρουμπίνι στην εφημερίδα Corriere della Sera, ο οποίος και επισημαίνει πως η υβριδική επίθεση με drones στη Δανία συνιστά «ποιοτικό άλμα». Η στοχοποίηση της Δανίας είναι ιδιαίτερης σημασίας: πρόκειται για μια χώρα που δεν συνορεύει με τη Ρωσία ούτε ανήκει στην παλαιά σφαίρα επιρροής της στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, γεγονός που καταδεικνύει την αλλαγή τακτικής της Μόσχας.
Μέχρι σήμερα, οι παραβιάσεις επικεντρώνονταν σε χώρες της Βαλτικής και κράτη με άμεση γειτνίαση με τη Ρωσία - η ίδια η Νορβηγία μοιράζεται σύνορα στην αρκτική ζώνη. Φυσικά, παραμένουν αμφιβολίες και (έντονες) υποψίες σχετικά με την πατρότητα της κυβερνοεπίθεσης που μπλόκαρε ή διέκοψε τη λειτουργία διαφόρων αεροδρομίων στη Μεγάλη Βρετανία, το Βέλγιο και τη Γερμανία.
Η Δανία έχει αναδειχθεί σε κρίσιμο στρατιωτικό εταίρο του Κιέβου. Ήταν η πρώτη χώρα που, τον Ιούλιο, σύναψε συμφωνία με την ουκρανική κυβέρνηση και την αμυντική βιομηχανία της διαθέτοντας εγκαταστάσεις της για παραγωγή drones αλλά και πυραύλων κρουζ Flamingo, με βεληνεκές έως 3.000 χιλιομέτρων, σχεδιασμένων εξ ολοκλήρου στην Ουκρανία. Αυτή η δυνατότητα δίνει για πρώτη φορά στον ουκρανικό στρατό όπλα που μπορούν να πλήξουν στόχους βαθιά μέσα στο ρωσικό έδαφος χωρίς την προηγούμενη έγκριση των δυτικών συμμάχων.
Η Δανία κατατάσσεται τέταρτη διεθνώς ως προς το ύψος της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία, που υπερβαίνει τα 9,1 δισ. ευρώ, σύμφωνα με το Ινστιτούτο του Κιέλου. Σε αντάλλαγμα, λαμβάνει ουκρανική τεχνογνωσία στην κατασκευή drones τελευταίας γενιάς, κάτι ιδιαίτερα χρήσιμο υπό το φως και της έντασης με τις Ηνωμένες Πολιτείες για το μέλλον της Γροιλανδίας. Παράλληλα, και η Νορβηγία, που επίσης δέχθηκε drone στο έδαφός της, έχει προσφέρει στο Κίεβο στρατιωτική βοήθεια δυσανάλογα μεγάλη σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας της. Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο ότι τόσο η Κοπεγχάγη όσο και το Όσλο βρέθηκαν στο στόχαστρο, όπως άλλωστε και η Εσθονία ή η Πολωνία - όλες χώρες που στηρίζουν αποφασιστικά το Κίεβο.
Κατά τον Φεντερίκο Ρουμπίνι, το μήνυμα της Μόσχας είναι ξεκάθαρο και αποσκοπεί στο να εκφοβίσει και να διαιρέσει την Ευρώπη: όποιος στηρίζει πιο ενεργά την Ουκρανία θα στοχοποιηθεί. Προς το παρόν με υβριδικές επιθέσεις, αύριο όμως ίσως με κάτι σοβαρότερο - «είναι αδύνατο να γνωρίζουμε πού μπορεί να σταματήσει το Κρεμλίνο, αν του επιτραπεί να επικρατήσει με αυτή τη λογική και αυτές τις μεθόδους».
Ως είθισται, η ίδια η Ρωσία αρνείται κάθε ανάμειξη, με τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, να κάνει λόγο περί «αβάσιμων κατηγοριών».
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στη συνάντησή του με τον Ντόναλντ Τραμπ στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, επικαλέστηκε τα περιστατικά παραβιάσεων ως επιπλέον βάση για να πιέσει για αυστηρότερες κυρώσεις εναντίον μίας Ρωσίας που ουδεμία πρόθεση έχει να τερματίσει τον πόλεμο.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ζητούν από την Ουάσινγκτον πιο αποφασιστική στάση και συγκεκριμένα μέτρα αποτροπής. Ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε, στο πλαίσιο της ομιλίας του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, πως οι ΗΠΑ είναι «πλήρως προετοιμασμένες να επιβάλουν έναν πολύ ισχυρό γύρο σκληρών δασμών, που θα σταματούσε γρήγορα την αιματοχυσία» μόνο εάν και εφόσον διακόψουν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες τις αγορές ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου. «Σκεφτείτε το: χρηματοδοτούν τον πόλεμο εναντίον τους», ανέφερε, χαρακτηρίζοντας «επονείδιστες» τις αγορές ρωσικής ενέργειας από ευρωπαϊκές χώρες.
Ο Μαρκ Ρούτε υπογράμμιζε λίγο νωρίτερα, κατόπιν της έκτακτης συνεδρίασης του ΝΑΤΟ, ότι «το μήνυμά μας προς τη Ρωσία είναι σαφές: θα υπερασπιστούμε κάθε εκατοστό συμμαχικού εδάφους». Εστίασε στην άμυνα και την αποτροπή, ενώ ερωτηθείς εάν το ΝΑΤΟ προτίθεται να καταρρίψει ρωσικό μαχητικό, επισήμανε πως όλες οι αποφάσεις «λαμβάνονται σε πραγματικό χρόνο με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες για την απειλή που συνιστά το αεροσκάφος», Κληθείς να αποσαφηνίσει περαιτέρω, ανέφερε πως στην πρόσφατη παραβίαση του εσθονικού εναέριου χώρου από ρωσικά MiG-31 εκτιμήθηκε πως δεν επρόκειτο για «άμεση απειλή», εξ ου και τα μαχητικά αναχαιτίστηκαν δίχως ισχυρότερη δράση.
Το ΝΑΤΟ συνεδρίασε χθες σε επίπεδο μόνιμων αντιπροσώπων έπειτα από αίτημα του Ταλίν, το οποίο και επικαλέστηκε την περασμένη εβδομάδα το Άρθρο 4 για διαβουλεύσεις σχετικά με την ασφάλειά του. Στην ανακοίνωση που εκδόθηκε μετά τις συνομιλίες, η Συμμαχία «καταδίκασε απερίφραστα» τις παραβιάσεις και χαρακτήρισε τις ενέργειες της Ρωσίας «κλιμακούμενες, επικίνδυνες και απερίσκεπτες».
«Η Ρωσία φέρει πλήρη ευθύνη για τις πράξεις της, που ενέχουν τον κίνδυνο λανθασμένων υπολογισμών και θέτουν ζωές σε κίνδυνο» αναφέρει το κοινό ανακοινωθέν. «Η απάντηση του ΝΑΤΟ στις απερίσκεπτες ενέργειες της Ρωσίας θα συνεχίσει να είναι ισχυρή», αναφέρεται χαρακτηριστικά. «Η Ρωσία δεν θα πρέπει να έχει καμία αμφιβολία: το ΝΑΤΟ και οι Σύμμαχοι θα χρησιμοποιήσουν, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, όλα τα αναγκαία στρατιωτικά και μη στρατιωτικά μέσα για να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους και να αποτρέψουν κάθε απειλή από κάθε κατεύθυνση. Η δέσμευσή μας στο Άρθρο 5 είναι ακλόνητη». Το Άρθρο 4 έχει ενεργοποιηθεί δύο φορές μέσα σε δύο εβδομάδες, μετά τα περιστατικά σε Πολωνία και Εσθονία, κάτι σπάνιο στη 76χρονη ιστορία της Συμμαχίας.
Στη Δανία, η πρωθυπουργός Μέτε Φρέντερικσεν χαρακτήρισε το επεισόδιο «την πιο σοβαρή επίθεση μέχρι σήμερα σε κρίσιμες υποδομές» της χώρας. Επισήμανε ότι «ζούμε σε μια εποχή που απαιτεί προστασία της ειρήνης και της ασφάλειας», κάνοντας σύνδεση με τις παραβιάσεις στην Πολωνία, τη Ρουμανία και την Εσθονία. Η ίδια ανέφερε ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες εξακολουθούν να ερευνούν ποιος βρίσκεται πίσω από την υβριδική επίθεση, αλλά όλα δείχνουν προς τη Μόσχα. Κατά την Μέτε Φρεντέρικσεν, στόχος της ενέργειας ήταν «να προκαλέσει αναστάτωση, να δημιουργήσει ανησυχία, να δοκιμάσει τα όρια». Ανάλογη και η προειδοποίηση των δανικών υπηρεσιών πληροφοριών, σύμφωνα με τις οποίες η απειλή σαμποτάζ για τη χώρα βρίσκεται σε εξαιρετικά υψηλό επίπεδο.
Στη Νορβηγία, ο πρωθυπουργός Γιόνας Γκαρ Στέρε σημείωσε ότι η χώρα του υπήρξε στόχος ρωσικών παραβιάσεων τρεις φορές την άνοιξη και το καλοκαίρι. «Δεν έχει σημασία αν έγιναν σκόπιμα ή λόγω σφαλμάτων πλοήγησης - είναι απαράδεκτο», τόνισε. Παρά το ότι οι εισβολές αυτές ήταν μικρότερης κλίμακας από εκείνες σε Εσθονία, Πολωνία και Ρουμανία, η Νορβηγία τις αντιμετωπίζει «με απόλυτη σοβαρότητα». Κατόπιν συνομιλίας με τη Δανή ομόλογό του, ο Γιόνας Γκαρ Στέρε επισήμανε ότι «υπάρχει λόγος να πιστεύουμε πως τα περιστατικά σε Κοπεγχάγη και Όσλο συνδέονται», καλώντας το ΝΑΤΟ να ενισχύσει τις δυνατότητές του στην αντιμετώπιση drones.
Το αεροδρόμιο της Κοπεγχάγης έκλεισε για τέσσερις ώρες τη Δευτέρα, ενώ του Όσλο παρέμεινε κλειστό για τρεις, αφήνοντας δεκάδες χιλιάδες ταξιδιώτες αποκλεισμένους. «Οι κρίσιμες υποδομές μας βρίσκονται σε κίνδυνο», τόνισε από την πλευρά της η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν, έπειτα από συνομιλία που είχε επίσης με την Μέτε Φρεντέρισκεν. Με ανάρτησή της στο Χ, δήλωσε πως τα drones στη Δανία «αποτελούν μέρος ενός συνεχούς μοτίβου αμφισβήτησης στα σύνορά μας». Και κατέληξε: «Η Ευρώπη θα απαντήσει σε αυτή την απειλή με δύναμη και αποφασιστικότητα».
