Στη δημοσιότητα έρχονται οι λεπτομέρειες σχετικά με το παρασκήνιο των ισραηλινών επιθέσεων στη Συρία από ρεπορτάζ του Reuters, σύμφωνα με το οποίο η Δαμασκός αντιλήφθηκε ότι έχει την έγκριση των ΗΠΑ και του Τελ Αβίβ για να στείλει τις δυνάμεις της στην επαρχία Σουέιντα.
Συγκεκριμένα, η συριακή κυβέρνηση παρερμήνευσε την αντίδραση του Ισραήλ στην ανάπτυξη στρατευμάτων της στον νότο της χώρας αυτή την εβδομάδα, ενθαρρυμένη από τα μηνύματα των ΗΠΑ ότι η Συρία πρέπει να διοικείται ως ενιαίο, συγκεντρωτικό κράτος, δήλωσαν στο Reuters οκτώ πηγές με γνώση της κατάστασης.
Το Ισραήλ εξαπέλυσε πλήγματα σε συριακά στρατεύματα και στη Δαμασκό την Τετάρτη, σε μια κλιμάκωση που αιφνιδίασε την ηγεσία της χώρας, η οποία καθοδηγείται από ισλαμιστές, ανέφεραν οι πηγές. Οι επιθέσεις ακολούθησαν κατηγορίες ότι κυβερνητικές δυνάμεις σκότωσαν δεκάδες ανθρώπους στη δρούζικη πόλη Σουέιντα.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές – που περιλαμβάνουν Σύρους πολιτικούς και στρατιωτικούς αξιωματούχους, δύο διπλωμάτες και περιφερειακές πηγές ασφαλείας – η Δαμασκός πίστευε ότι είχε το «πράσινο φως» τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από το Ισραήλ για να αποστείλει στρατεύματα στον νότο, παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις του Ισραήλ ότι κάτι τέτοιο δεν είναι αποδεκτό.
Η πεποίθηση αυτή βασίστηκε, κατά τις πηγές, σε δημόσιες και ιδιωτικές δηλώσεις του Αμερικανού ειδικού απεσταλμένου για τη Συρία, Τόμας Μπάρακ, καθώς και σε αρχικές συνομιλίες ασφαλείας με το Ισραήλ.
Ο Μπάρακ έχει εκφραστεί υπέρ της κεντρικής διοίκησης της Συρίας ως «ενιαίο κράτος» χωρίς αυτόνομες περιοχές.
Η συριακή αντίληψη για τα αμερικανικά και ισραηλινά μηνύματα όσον αφορά την ανάπτυξη στρατευμάτων στον νότο δεν είχε αποκαλυφθεί μέχρι σήμερα.
Εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αρνήθηκε να σχολιάσει τις ιδιωτικές διπλωματικές επαφές, αλλά τόνισε ότι οι ΗΠΑ υποστηρίζουν την εδαφική ενότητα της Συρίας.
«Το συριακό κράτος έχει την υποχρέωση να προστατεύει όλους τους Σύρους, συμπεριλαμβανομένων των μειονοτήτων», δήλωσε, καλώντας την κυβέρνηση να λογοδοτήσει για τις πράξεις βίας.
Ανώτερος αξιωματούχος του συριακού υπουργείου Εξωτερικών αρνήθηκε ότι τα σχόλια του Μπάρακ επηρέασαν την απόφαση για την αποστολή στρατευμάτων, λέγοντας στο Reuters ότι η απόφαση ελήφθη «με αποκλειστικά εθνικά κριτήρια» και με στόχο «να σταματήσει η αιματοχυσία, να προστατευθούν οι πολίτες και να αποτραπεί η περαιτέρω κλιμάκωση της εμφύλιας σύγκρουσης».
Η Δαμασκός έστειλε στρατεύματα και άρματα μάχης στην επαρχία Σουέιντα τη Δευτέρα για να καταστείλει συγκρούσεις μεταξύ βεδουίνικων φυλών και ένοπλων φατριών της Δρούζικης κοινότητας – μιας μειονότητας που ακολουθεί θρησκεία με ρίζες στο Ισλάμ και έχει παρουσία σε Συρία, Λίβανο και Ισραήλ.
Σύμφωνα με συριακές πηγές, οι κυβερνητικές δυνάμεις δέχθηκαν πυρά από πολιτοφυλακές των Δρούζων κατά την είσοδό τους στην πόλη.
Οι επόμενες πράξεις βίας που αποδόθηκαν στους Σύρους στρατιώτες – περιλαμβανομένων εκτελέσεων επί τόπου και ταπεινωτικής μεταχείρισης Δρούζων πολιτών – προκάλεσαν ισραηλινά πλήγματα κατά των συριακών δυνάμεων ασφαλείας, του υπουργείου Άμυνας στη Δαμασκό και της περιοχής γύρω από το προεδρικό μέγαρο, σύμφωνα με δύο πηγές, περιλαμβανομένου ανώτερου αξιωματούχου από χώρα του Κόλπου.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι το Ισραήλ επενέβη για να αποτρέψει τη διείσδυση των συριακών στρατευμάτων στον νότο της χώρας – περιοχή την οποία το Ισραήλ έχει δηλώσει δημοσίως ότι θεωρεί αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη – και για να τηρήσει τη μακρόχρονη δέσμευσή του για την προστασία των Δρούζων.
Περιγράφοντας τη νέα ηγεσία της Συρίας ως «μεταμφιεσμένους τζιχαντιστές», το Ισραήλ έχει δεσμευθεί να προστατεύσει την τοπική Δρούζικη κοινότητα από επιθέσεις, ανταποκρινόμενο και σε εκκλήσεις της δικής του Δρούζικης μειονότητας, της οποίας μέλη έχουν επανειλημμένα περάσει τα σύνορα με τη Συρία για να υποστηρίξουν τους ομοθρήσκους τους.
Με τη σειρά του, ο Σύρος ηγέτης Αχμέτ αλ-Σάραα δεσμεύτηκε να λογοδοτήσουν όσοι ευθύνονται για παραβιάσεις κατά των Δρούζων. Κατηγόρησε «παράνομες ομάδες» που επιδιώκουν την όξυνση της έντασης για τα εγκλήματα κατά αμάχων, χωρίς να διευκρινίσει αν εμπλέκονται κυβερνητικές δυνάμεις.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλοι διεθνείς δρώντες επενέβησαν γρήγορα ώστε να επιτευχθεί εκεχειρία μέχρι το βράδυ της Τετάρτης. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο χαρακτήρισε την αναζωπύρωση «παρεξήγηση» μεταξύ Ισραήλ και Συρίας.
Σύρος και δυτικός αξιωματούχος με γνώση της υπόθεσης δήλωσαν ότι η Δαμασκός πίστευε πως οι συνομιλίες με το Ισραήλ μόλις την περασμένη εβδομάδα στο Μπακού είχαν καταλήξει σε μια κατανόηση σχετικά με την ανάπτυξη στρατευμάτων στον νότο για την επαναφορά του κυβερνητικού ελέγχου στη Σουέιντα.
Το Ισραήλ δήλωσε την Παρασκευή ότι συμφώνησε να επιτρέψει περιορισμένη πρόσβαση των συριακών δυνάμεων στη Σουέιντα για τις επόμενες δύο ημέρες.
Λίγο μετά, η Συρία ανακοίνωσε ότι θα αναπτύξει δύναμη με στόχο τον τερματισμό των διακοινοτικών συγκρούσεων, που συνεχίστηκαν και το πρωί του Σαββάτου.
Ο Τζόσουα Λάντις, επικεφαλής του Κέντρου Μελετών Μέσης Ανατολής στο Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα, δήλωσε ότι ο Σάραα φαίνεται να «παραέπαιξε τα χαρτιά του» νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα.
«Φαίνεται πως το στρατιωτικό του επιτελείο παρερμήνευσε τη στήριξη των ΗΠΑ. Παρερμήνευσε επίσης τη στάση του Ισραήλ στο θέμα του όρους Δρούζων (Jabal Druze στη Σουέιντα) έπειτα από τις συνομιλίες στο Μπακού», είπε.
«Το εξέλαβαν ως πράσινο φως»
Σύρος στρατιωτικός αξιωματούχος δήλωσε ότι από την αλληλογραφία με τις ΗΠΑ, η Δαμασκός κατάλαβε πως μπορούσε να αναπτύξει δυνάμεις χωρίς να παρέμβει το Ισραήλ.
Όπως είπε, οι Αμερικανοί δεν απάντησαν όταν ενημερώθηκαν για τα σχέδια ανάπτυξης, οδηγώντας την ηγεσία να πιστέψει ότι υπήρχε σιωπηρή έγκριση και πως «το Ισραήλ δεν θα αντιδρούσε».
Διπλωμάτης με έδρα τη Δαμασκό είπε ότι οι συριακές αρχές ήταν «υπερβολικά σίγουρες» για την επιχείρηση στη Σουέιντα, «βασιζόμενες σε αμερικανικά μηνύματα που τελικά δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα».
Ο Αμερικανός απεσταλμένος Μπάρακ έχει δηλώσει δημόσια και σε ιδιωτικές συναντήσεις στη Δαμασκό ότι η Συρία πρέπει να παραμείνει «ένα κράτος», χωρίς αυτονομία για τις κοινότητες των Δρούζων, των Κούρδων ή των Αλαουιτών – μειονότητες που παραμένουν σε μεγάλο βαθμό καχύποπτες απέναντι στη νέα, ισλαμιστική ηγεσία.
Η καχυποψία αυτή έχει οδηγήσει Δρούζικες φατρίες και μια μεγάλη κουρδική δύναμη στη βορειοανατολική Συρία να αντιστέκονται στην ανάπτυξη του κυβερνητικού στρατού και να απαιτούν τα δικά τους στρατεύματα να ενταχθούν στον συριακό στρατό μόνο ως αυτόνομα σώματα που θα σταθμεύουν αποκλειστικά στις περιοχές τους.
Φόβοι για διάσπαση της Συρίας
Παράλληλα, ανώτερος αξιωματούχος χώρας του Κόλπου είπε ότι η Δαμασκός διέπραξε «μεγάλο λάθος» στην προσέγγισή της στη Σουέιντα, λέγοντας ότι τα στρατεύματα είχαν διαπράξει αγριότητες συμπεριλαμβανομένων των δολοφονιών και της ταπείνωσης των Δρούζων.
Η φύση της βίας έδωσε στο Ισραήλ την ευκαιρία να δράσει δυναμικά, δήλωσαν ο αξιωματούχος χώρας του Κόλπου και μια άλλη πηγή.
Το Συριακό Δίκτυο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, μια ανεξάρτητη ομάδα παρακολούθησης, δήλωσε χθες Παρασκευή ότι ο αριθμός των νεκρών από τις συγκρούσεις είχε ανέλθει σε τουλάχιστον 321 άτομα, μεταξύ των οποίων ιατρικό προσωπικό και γυναικόπαιδα, ενώ έκανε λόγο και για εκτελέσεις από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.
Περιφερειακή πηγή πληροφοριών είπε ότι ο ΑλΣάρα δεν είχε τον έλεγχο των γεγονότων στο πεδίο λόγω της έλλειψης πειθαρχίας στον στρατό και της εξάρτησής του από ένα συμπίλημα πολιτοφυλακών, συχνά με ισλαμιστικό υπόβαθρο.
Ωστόσο, αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών της Συρίας επέμεινε ότι η επιχείρηση των κυβερνητικών δυνάμεων στη Σουέιντα δεν αποσκοπούσε στην εκδίκηση ή την κλιμάκωση, αλλά στη διατήρηση της ειρήνης και της ενότητας της χώρας.