Ο Πούτιν, ο «εμφύλιος» και το αφήγημα για την ανταρσία Πριγκόζιν
Sergei Guneyev, Sputnik, Kremlin Pool Photo via AP
Sergei Guneyev, Sputnik, Kremlin Pool Photo via AP

Ο Πούτιν, ο «εμφύλιος» και το αφήγημα για την ανταρσία Πριγκόζιν

Όπως έχτισε το αφήγημα του επιθετικού πολέμου στην Ουκρανία, το οποίο παρεμπιπτόντως ο Γεβγκένι Πριγκόζιν κατέρριψε δημόσια και εξ ολοκλήρου πριν βάλει τις δυνάμεις της Wagner να προελαύνουν σχεδόν ανενόχλητες επί ρωσικού εδάφους, έτσι τώρα ο Βλαντιμίρ Πούτιν χτίζει και το αφήγημα της ανταρσίας του διαβόητου πάλαι ποτέ συμμάχου του, δίνοντας διαστάσεις επαπειλούμενου εμφυλίου πολέμου, μιλώντας για τη «μητέρα πατρίδα» που την προστάτευσε ο Στρατός της, και δημιουργώντας εν τέλει περισσότερες αμφιβολίες για το πόσο γερά κρατά την εξουσία από όσες προσπαθεί να αποκρούσει.

Σε επίσημη εμφάνιση στην Πλατεία των Καθεδρικών Ναών, στις πύλες του Κρεμλίνου, και πλαισιωμένος από άνδρες της Εθνοφρουράς, ο Βλαντιμίρ Πούτιν είπε ένα ψέμα και μία αλήθεια: Εξήρε τους άνδρες των δυνάμεων ασφαλείας διότι κατά δήλωσή του «ουσιαστικά απέτρεψαν έναν εμφύλιο πόλεμο» παρόλο που τα γεγονότα που εκτυλίχθηκαν άλλα μαρτυρούν, ενώ παραδέχθηκε έπειτα από χρόνια διαψεύσεων ότι η Wagner -το «μακρύ χέρι» και ανεπίσημο εργαλείο του Κρεμλίνου σε Αφρική και Μέση Ανατολή- χρηματοδοτούνταν από το κράτος.

«Ο λαός και ο Στρατός δεν ήταν στο πλευρό των στασιαστών», είπε ο Ρώσος πρόεδρος ενώπιον των επικεφαλής των κύριων υπηρεσιών εσωτερικής ασφάλειας της Ρωσίας και του υπουργού Άμυνας, Σεργκέι Σοϊγκού, ο οποίος μαζί με τον επιτελάρχη Βαλέρι Γκεράσιμοφ συγκέντρωναν επί μήνες το μένος του Γεβγκένι Πριγκόζιν που επιμένει ότι στόχος της «πομπής» της Wagner δεν ήταν η ανατροπή του καθεστώτος Πούτιν, αλλά να καταδειχθούν τα «τεράστια λάθη» στη στρατηγική στο ουκρανικό μέτωπο, αλλά και τα κενά ασφαλείας στην άμυνα της ίδιας της ρωσικής πρωτεύουσας. Κοινώς, να εκθέσει στην πράξη την «ανικανότητα» των Σοϊγκού και Γκεράσιμοφ, τη στιγμή που έβλεπε τη Wagner να «φεύγει» από τα χέρια του, καθώς οι μισθοφόροι της είχαν κληθεί έως την 1η Ιουλίου να υπογράψουν συμβάσεις με το ρωσικό υπουργείο Άμυνας.

«Υπερασπιστήκατε το Σύνταγμα, τις ζωές, την ασφάλεια και την ελευθερία των πολιτών μας. Σταματήσατε έναν εμφύλιο πόλεμο. Αποδείξατε την πίστη σας στην μητέρα πατρίδα και τον Στρατό. Εκτελέσατε το καθήκον σας ηρωικά για τη μητέρα πατρίδα. Αντισταθήκατε απέναντι σε αυτούς που επιχειρούσαν εξέγερση, εκπληρώνοντας το στρατιωτικό σας καθήκον» δήλωσε ο Πούτιν απευθυνόμενος στις δυνάμεις ασφαλείας, ενώ κάλεσε στην τήρηση ενός λεπτού σιγή για το θάνατο πιλότων της ρωσικής αεροπορίας σε πλήγμα της Wagner ενόσω τα κομβόι της κινούνταν προς τη Μόσχα.

Ήταν μία προσεκτικά σκηνοθετημένη παράσταση -στα πρότυπα πλάνων που συχνά δημοσιοποιούνται από τις συνεδριάσεις του ρωσικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας- με τον Πούτιν να επιχειρεί την αποκατάσταση του λαβωμένου προφίλ και της ισχύος του, λέγοντας πως ο ίδιος και οι δυνάμεις που παρέμειναν πιστές σε αυτόν έσωσαν τη χώρα από την άβυσσο ενός εμφυλίου.

Όμως, οι άνδρες του Πριγκόζιν που εισήλθαν από την Ουκρανία όχι μόνο κατέλαβαν δίχως αντίσταση κέντρα στρατιωτικής διοίκησης στη στρατηγικής σημασίας νότια πόλη Ροστόφ-Ον-Ντον, αλλά έφθασαν σε απόσταση σχεδόν 200 χιλιομέτρων από τη Μόσχα προτού η προέλαση ανακοπεί, κατόπιν -κατά την επίσημη εκδοχή- παρέμβασης του Λευκορώσου δικτάτορα Αλεξάντερ Λουκασένκο. Ο ρωσικός στρατός δεν συντάχθηκε με τον Πριγκόζιν, ούτε όμως και έφραξε το δρόμο του, ενώ το γύρο του κόσμου έχουν κάνει τα πλάνα του Γεβγκένι Πριγκόζιν να αποχωρεί επευφημούμενος το βράδυ του Σαββάτου από το Ροστόφ-Ον-Ντον.

Η συμφωνία-προϊόν συμβιβασμού του Ρώσου προέδρου με στασιαστές και τον αρχηγό τους, που δημόσια χαρακτηρίζει «προδότη», περιλαμβάνει μία ιδιότυπη εξορία του Πριγκόζιν στη Λευκορωσία, όπου αναμένεται να κατευθυνθούν επίσης και πιστοί μισθοφόροι του, αμνηστία για τους στασιαστές της Wagner και «πρόσκληση» Πούτιν στους υπόλοιπους να ενταχθούν στον τακτικό στρατό ή να πάνε στο σπίτι τους, αλλά και «πάσο ελευθερίας» να μεταβούν και εκείνοι στη Λευκορωσία. Ο Αλεξάντερ Λουκασένκο -που αιφνιδίως αναδείχθηκε σε πρόσωπο της ημέρας- εμφανίζεται, δε, να λέει ότι πέραν του ότι μεσολάβησε για τον τερματισμό της κρίσης (γεγονός που ελέγχεται), ήταν και εκείνος που έπεισε και τον Πούτιν να μην βιαστεί να σκοτώσει τον Πριγκόζιν -κάτι που δεν αποκλείεται να συμβεί ούτως ή αλλως μελλοντικά.

Διαβάστε αναλυτικά

Λουκασένκο: Μετά τα ρωσικά πυρηνικά… «πήρε» τον Πριγκόζιν

Ως προς το τηλεοπτικό διάγγελμα της Δευτέρας, γύρω από το οποίο είχε καλλιεργηθεί ένα κλίμα ότι μπορεί και «να καθόριζε το μέλλον της Ρωσίας», ο Βλαντιμίρ Πούτιν αφού ξεκίνησε με τη φράση «αγαπητοί φίλοι» για να δείξει οικείος, ευχαρίστησε τους Ρώσους για τον «πατριωτισμό» και τη «στήριξή» τους, και έπειτα «αυτοακυρώθηκε» καθώς καταλήγουν να αντικρούονται τα λόγια και οι πράξεις του, φανερώνοντας ακόμη μεγαλύτερο βαθμό αδυναμίας.

Δεν αναφέρθηκε στον Γεβγκένι Πριγκόζιν ονομαστικά, και έκανε διαχωρισμό ανάμεσα στους οργανωτές της εξέγερσης «που πρόδωσαν τη χώρα» (δηλαδή τον Πριγκόζιν), και τους τακτικούς στρατιώτες και διοικητές της Wagner, την πλειονότητα των οποίων χαρακτήρισε «πατριώτες», προσθέτοντας πως μέλη της Wagner εξαπατήθηκαν για να λάβουν μέρος στην ανταρσία. Όμως, το μεγάλο ερώτημα έμεινε αναπάντητο.

Εφόσον είχε ήδη χαρακτηρίσει και προ του διαγγέλματος τον Πριγκόζιν «προδότη» και «εγκληματία» που «μαχαίρωσε πισώπλατα τη Ρωσία» και πιλότοι της αεροπορίας σκοτώθηκαν στην ανταρσία (όπως έχει αναγνωρίσει και ο ίδιος ο Πριγκόζιν, λέγοντας ότι αναγκάστηκε η Wagner να ανταπαντήσει σε αεροπορική επιδρομή που κατά τον ίδιο διέταξε ο Σοϊγκού) γιατί ο προδότης δεν διώκεται τελικά από την FSB; Σε αντιδιαστολή με απλούς πολίτες που οδηγούνται στις φυλακές εάν εκστομίσουν και μόνο τη λέξη πόλεμος. «Αυτού του τύπου συμβιβασμοί συνήθως γίνονται με πολιτικούς αντιπάλους. Ποτέ με εγκληματίες ή τρομοκράτες», είναι ο χαρακτηριστικός τίτλος της ρωσικής εφημερίδας Nezavisimaya.

Πολλά έχουν μείνει στο σκοτάδι αναφορικά με την «εκεχειρία», καθώς και τη μελλοντική μορφή και δράση του στρατού της Wagner. Πάντως, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία οδήγησε τον Γεβγκένι Πριγκόζιν να παραδεχθεί δημόσια πως είναι ο ιδρυτής και αρχηγός της Wagner (στο παρελθόν απαντούσε με μηνύσεις σε μέσα ενημέρωσης που τον συνέδεαν με τον ιδιωτικό μισθοφορικό στρατό), έτσι και η ανταρσία του ίδιου οδήγησε τελικά τον Πούτιν να δηλώσει πως το κράτος χρηματοδοτεί τη Wagner, αφότου επί χρόνια το Κρεμλίνο αρνούνταν πως έχει διασυνδέσεις με τους μισθοφόρους, σε σημείο που δεν αναγνώριζε έως και την ύπαρξή τους.

Σε συνάντηση με τους επικεφαλής των υπηρεσιών ασφαλείας, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε ότι η Μόσχα διέθεσε περίπου ένα δισ. δολάρια για τα στρατεύματα του Πριγκόζιν μεταξύ Μαΐου 2022 και Μαΐου 2023, ενώ ανέφερε πως ήταν σχεδόν ισόποσα τα κέρδη του Πριγκόζιν από τις επιχειρήσεις εστίασης που διαθέτει και τα κρατικά συμβόλαια προμήθειας τροφίμων στο στρατό, και οι Αρχές θα ερευνήσουν πώς δαπανήθηκαν τα χρήματα αυτά. Στο μεσοδιάστημα, πάντως, ο Πριγκόζιν θα βρίσκεται για αρχή τουλάχιστον στη Λευκορωσία, όπου ο Λουκασένκο αναμένει με ενδιαφέρον να «ακούσει και να διδαχθεί» από την εμπειρία της Wagner...

Διαβάστε επίσης

​Λουκασένκο: Είπα στον Πούτιν να μην σκοτώσει τον Πριγκόζιν - Τα τηλεφωνήματα και οι βωμολοχίες

Wagner: Η Μόσχα αποσύρει τις κατηγορίες για ένοπλη στάση

Πούτιν: Καλεί τους μισθοφόρους της Wagner να ενταχθούν στον ρωσικό στρατό

​Πριγκόζιν: Δεν ήταν στόχος μας η ανατροπή του Πούτιν