Το μετέωρο βήμα των Ταλιμπάν μετά την εξόντωση του ηγέτη της Αλ Κάιντα

Το μετέωρο βήμα των Ταλιμπάν μετά την εξόντωση του ηγέτη της Αλ Κάιντα

Από τη στιγμή που οι ΗΠΑ αποχώρησαν από το Αφγανιστάν με ένα μάλλον ατιμωτικό τρόπο τον προηγούμενο Αύγουστο, είχαν θέσει ως προτεραιότητα να δείξουν πως θα κάνουν ότι δεσμεύθηκαν. Δηλαδή, να μην έχουν στρατιώτες στο έδαφος αλλά να καταφέρνουν χτυπήματα σε όποιους θεωρούν εχθρούς τους και συγκεκριμένα σε άτομα που έχουν εμπλακεί σε θανάτους Αμερικανών. Η εξουδετέρωση του Ζαουάχρι αποτελεί την επιτομή αυτής της πολιτικής, με τον παλαιό ηγέτη της αλ Κάιντα να έχει συνδεθεί με επιθέσεις από την Κένυα μέχρι και την διαβόητη 11η Σεπτεμβρίου.

Η εκτέλεση Ζαουάχρι ενδεχομένως να μην σημάνει τόσο την αποδυνάμωση της αλ Κάιντα, υπό την έννοια πως ο Αιγύπτιος γιατρός περιοριζόταν σε κηρύγματα πλέον γενικής φύσεως. Όμως αυτό που δείχνει το χτύπημα των Αμερικανών είναι τη ρωγμή στη βασική συμφωνία τους με τους Ταλιμπάν για την αποχώρηση από το Αφγανιστάν, σε ό,τι δηλαδή είχαν συμφωνήσει με τον Τραμπ στην Ντόχα το 2020 και εφάρμοσε ο Μπάιντεν το 2021. Ο βασικός όρος για την αποχώρηση τους από το Αφγανιστάν ήταν να μην δίνουν καταφύγιο οι Ταλιμπάν σε τρομοκρατικές οργανώσεις στη χώρα, που θα μπορούσαν να τους χτυπήσουν.

Η παραβίαση αυτής της συμφωνίας είναι εμφανώς ένας πολύ σοβαρός κίνδυνος για τους Ταλιμπάν. Γι’ αυτό άλλωστε έσπευσαν να δηλώσουν ουσιαστικά πως δεν γνώριζαν για την παρουσία Αϊμάν αλ-Ζαουάχρι στην Καμπούλ, το οποίο είναι μάλλον απίθανο να συνέβαινε. Το ταλιμπανικό καθεστώς ζήτησε δημόσια από τις υπηρεσίες Πληροφοριών του να πραγματοποιήσουν εις βάθος και σοβαρή έρευνα για το περιστατικό, σε μία ανακοίνωση που δεν έπεισε πολλούς. Σε καμία στιγμή άλλωστε, από την κατάληψη της εξουσίας, οι Ταλιμπάν δεν αποστασιοποιήθηκαν από τη φονταμενταλιστική οργάνωση. Αντίθετα παρείχαν στα μέλη τους πλέον ανεμπόδιστη πρόσβαση και κυκλοφορία στη χώρα.

Ωστόσο, αυτό το χτύπημα των Ηνωμένων Πολιτειών κατέστησε σαφές πως η επικράτηση των Ταλιμπάν έχει δώσει μεγάλα περιθώρια δράσης στις φονταμενταλιστικές οργανώσεις, απ’ όπου μπορούν να σχεδιάζουν τις επόμενες κινήσεις τους. Η πιο μετριοπαθής στάση που επιδεικνύουν οι Ταλιμπάν δεν απεικονίζει δηλαδή την πραγματική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα από τη στιγμή που ανέλαβαν την εξουσίας.

Τώρα πλέον η αναγνώριση που επιδιώκουν στο διεθνές επίπεδο, για την οποία τόσο μοχθούν, κάνει βήματα πίσω, όσο κι αν η ανθρωπιστική κρίση στη χώρα, την οποία επικαλούνται, εξακολουθεί να σοβεί. Ήδη η πρόσφατη έκθεση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών ανέφερε πως ηγέτες τζιχαντιστικών ισλαμιστικών οργανώσεων αποτελούν τους συμβούλους του καθεστώτος των Ταλιμπάν. Ο θάνατος του ηγέτη της αλ Κάιντα που «βασίλευε» στην Καμπούλ το απέδειξε πέραν πάσης αμφιβολίας.

Ωστόσο υπάρχουν κι άλλες διαστάσεις, με πιο ανησυχητικές δυνητικές επιπτώσεις για τους Ταλιμπάν. Αυτή η απώλεια ενδέχεται να έχει δυσμενείς συνέπειες και για την εσωτερική φύση του καθεστώτος. Η εξόντωση του αλ Ζαούαχρι έδειξε πως οι Ταλιμπάν δεν μπορούν καν να υπερασπιστούν τους συμμάχους τους, αφήνοντας τους στις διαθέσεις των Αμερικανών. Πλέον, δηλαδή στην Καμπούλ φαίνονται αναξιόπιστοι και ανήμποροι μπροστά σε όλο το κοινό τους.