Την ώρα που τα μάτια όλων είναι στραμμένα στη Μέση Ανατολή ο πρόεδρός της Κίνας Σι Τζινπίνγκ φιλοξένησε στο Πεκίνο την τρίτη σύσκεψη για την πρωτοβουλία Ζώνη και Δρόμος (Belt and Road Initiative -BRI), με τιμώμενο πρόσωπο τον Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ο κ. Κωνσταντίνος Τσιμώνης, επ. Καθηγητής κινεζικής πολιτικής στο Kings College και στο Πάντειο, μίλησε στο Liberal και εξήγησε τη σημασία της συνάντησης, κατά πόσο ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή ενισχύει η όχι την Κίνα, καθώς και πώς επηρεάζονται οι ενεργειακοί διάδρομοι.
H «Ζώνη και Δρόμος», η εμβληματική παγκόσμια πρωτοβουλία υποδομής της Κίνας, που ξεκίνησε το 2013, η πρωτοβουλία των $1 τρισ., στην οποία συμμετέχουν 152 χώρες, είναι το μεγαλύτερο πολυμερές πρόγραμμα ανάπτυξης που έχει αναληφθεί ποτέ από μια μεμονωμένη χώρα και αποτελεί μια ευκαιρία να ενσωματωθεί περαιτέρω η επιρροή της Κίνας στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
«Η πρωτοβουλία BRI μπορεί να γίνει ουσιαστικά κατανοητή ως μια προσπάθεια της Κίνας να χρησιμοποιήσει την πλεονάζουσα βιομηχανική παραγωγική της ικανότητα προκειμένου να επεκτείνει την οικονομική της επιρροή και εμβέλεια» συνοψίζει ο κ. Τσιμώνης.
Στο 3ο φόρουμ που διεξήχθη την προηγούμενη εβδομάδα στην Κίνα συμμετείχαν 24 ηγέτες κρατών, 13 λιγότεροι από το προηγούμενο, από την Ε.Ε. συμμετείχε μόνο ο Ορμπάν, ενώ την ίδια ώρα εκπροσωπήθηκαν σε ανώτατο επίπεδο χώρες του Παγκόσμιου Νότου, καθώς και οι Ταλιμπάν.
«Αυτό είναι ενδεικτικό του γεγονότος ότι περνάμε μια περίοδο ελεγχόμενης, προς το παρόν, κρίσης μεταξύ των σχέσεων Δύσης με την Κίνα. Είχαμε τον εμπορικό πόλεμο, ο οποίος ξεκίνησε βέβαια επί Τραμπ, αλλά από εκεί και πέρα έχουν συμβεί πολλά. Η πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ανεύθυνη κατά τη γνώμη μου, στάση που έχει κρατήσει η Κίνα απέναντι σε αυτή την κατάσταση, έχει καταλήξει ουσιαστικά από το 2019 στο 2023 να χάσει το ένα τρίτο των ηγετών οι οποίοι συμμετέχουν και κυρίως, να μείνει με φιγούρες όπως ο Ορμπάν και ο Πούτιν, οι οποίοι στη Δύση δεν xαίρουν κανενός σεβασμού. Δεν νομίζω ότι καμία χώρα η οποία θέλει να έχει ένα διεθνή ηγετικό ρόλο μπορεί να είναι πολύ χαρούμενη από το επίπεδο συμμετοχής.
Από κει και πέρα, η εσωτερική προπαγάνδα και η προπαγάνδα στα διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης, που ελέγχει το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας, προβάλλει την ιδέα ότι ουσιαστικά η Κίνα δημιουργεί ένα δικό της άξονα, ότι έχει ένα δικό της χώρο με τον οποίο διατηρεί προνομιακές σχέσεις», εξηγεί ο κ. Τσιμώνης.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, στο ευρύτερο πλαίσιο της συνάντησης των G20 στο Νέο Δελχί, ανακοίνωσε την εναλλακτική στο BRI, τον Οικονομικό Διάδρομο Ινδίας - Μέσης Ανατολής - Ευρώπης (IMEC).
«Η Ινδία αντιμετωπίζει ή αρχίζει να αντιμετωπίζει τα ίδια προβλήματα με την Κίνα σε ότι αφορά τη βιωσιμότητα του αναπτυξιακού της μοντέλου σε βάθος χρόνου. Οπότε η αντίστοιχη πρωτοβουλία, η οποία έχει αρκετές ομοιότητες στον βασικό της άξονα με τον BRI, σίγουρα θα λειτουργήσει ανταγωνιστικά, με την έννοια ότι θα ενισχυθεί η οικονομία της Ινδίας και η πολιτική και διπλωματική της παρουσία» σχολιάζει ο κ. Τσιμώνης.
Οι τρέχουσες τραγικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή ενδέχεται ωστόσο να αλλάξουν τους συσχετισμούς στην περιοχή. Για παράδειγμα, ο IMEC έχει σχεδιαστεί να ενώσει την Ινδία μέσω των ΗΑΕ, της Σαουδικής Αραβίας και της Ιορδανίας, του Ισραήλ και εν συνεχεία την Ευρώπη και προϋποθέτει να υπάρχουν ομαλές σχέσεις μεταξύ όλων αυτών των κρατών.
Ο ρόλος της Κίνας στη Μέση Ανατολή
Την ίδια ώρα, συζητείται ο ρόλος της Κίνας στη Μέση Ανατολή και κατά πόσο οι τρέχουσες εξελίξεις θα την ευνοήσουν.
«Σε ό, τι αφορά τη Μέση Ανατολή, η Κίνα έχει διαχρονικά υπάρξει πάρα, μα πάρα πολύ, επιφυλακτική και προσεκτική γιατί έχει δει πως οι δυτικές δυνάμεις, παρά τα οφέλη παλαιότερα της αποικιοκρατίας και των σχέσεων που είχαν μερικοί με τα διάφορα καθεστώτα του αραβικού κόσμου και τα οφέλη που είχαν στα ενεργειακά, έχουν επωμιστεί ένα τεράστιο κόστος σε επίπεδο φήμης και αξιών. Συνεπώς, ο αναπτυσσόμενος κόσμος είναι επιφυλακτικός όταν συνδιαλλάσσεται με τη Δύση.
Η Κίνα ως μια μεγάλη αναδυόμενη δύναμη θέλει να συμβάλει στην επίλυση των τεράστιων πολιτικών διαφορών και τραυμάτων που υπάρχουν στην περιοχή, προκειμένου να ενισχυθεί η οικονομική ανάπτυξη διεθνώς. Αυτό το είδαμε και πρόσφατα στο ρόλο της στην αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το καθεστώς της Κίνας, δηλαδή το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας, διατηρείται στην εξουσία και κερδίζει πόντους απέναντι στον κινεζικό λαό, ακριβώς επειδή διασφαλίζει υψηλό σχετικά βιοτικό επίπεδο, οικονομική ανάπτυξη και κοινωνική σταθερότητα και όχι επειδή μπορεί να αποκτήσει κάποιο ακόμα έρεισμα στη Μέση Ανατολή.
Οπότε όλη αυτή η αναστάτωση που έχει δημιουργήσει η νέα κρίση έχει σίγουρα οικονομικό αντίκτυπο και δεν πιστεύω ότι είναι καλοδεχούμενη από το Πεκίνο.
Παρόλα αυτά, το Πεκίνο θα προσπαθήσει να έχει διπλωματικά οφέλη από αυτή την κρίση, κυρίως προβάλλοντας μια στάση υπεύθυνης δύναμης που προσπαθεί να επιλύσει τα διάφορα ζητήματα προς όφελος του παγκόσμιου Νότου», υποστηρίζει ο κ. Τσιμώνης.
To Υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας αναφορικά στον πόλεμο Ισραήλ- Χαμάς δήλωσε ότι «καλούμε τα ενδιαφερόμενα μέρη να παραμείνουν ήρεμοι, να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση και να τερματίσουν αμέσως τις εχθροπραξίες για την προστασία των αμάχων και την αποφυγή περαιτέρω επιδείνωσης της κατάστασης».
«Η αίσθησή μου είναι ότι η κινεζική διπλωματία θα συνεχίσει να κρατάει τη διπλωματία των ίσων αποστάσεων και θα προσπαθήσει να μείνει μακριά απ’ όλο αυτό που γίνεται όπως ο διάολος αποφεύγει το λιβάνι», καταλήγει ο κ. Τσιμώνης.
