Ο Ταγίπ Ερντογάν είπε κάποτε ότι όποιος κερδίσει την Κωνσταντινούπολη κερδίζει την Τουρκία. Αν ισχύει αυτό, το διακύβευμα είναι υψηλό για τις επικείμενες εκλογές της Κυριακής, καθώς συνολικά 85 εκατομμύρια ψηφοφόροι καλούνται να προσέλθουν στις κάλπες και να επιλέξουν τους τοπικούς άρχοντες, αναφέρει σε δημοσίευμά του το CNBC, το οποίο αναλύει την κρισιμότητα των εκλογικών αποτελεσμάτων για τον Τούρκο πρόεδρο.
Είναι τόσης μεγάλης σημασίας το αποτέλεσμα των εκλογών που οι πολιτικοί αναλυτές εικάζουν ότι μια νίκη του νυν δημάρχου της Κωνσταντινούπολης, του κεντροαριστερού Εκρέμ Ιμάμογλου, θα τον καθιστούσε επικρατέστερο υποψήφιο για την τουρκική προεδρία στις εκλογές του 2028.
Αυτό είναι το τελευταίο πράγμα που επιθυμεί ο Ερντογάν, αφού έχει, ήδη, δει το AKP να κατατροπώνεται από το CHP στις εκλογές του 2019 στην Κωνσταντινούπολη. Ο Ερντογάν εξοργίστηκε τόσο πολύ από το αποτέλεσμα, που προκήρυξε δεύτερες εκλογές, για να δει τον Ιμάμογλου να κερδίζει τον υποψήφιο δήμαρχο του κόμματος ΑΚP με ακόμη μεγαλύτερη διαφορά.
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, μια νίκη της αντιπολίτευσης την Κυριακή θα μπορούσε να θέσει τη χώρα σε νέα κατεύθυνση, αποτελώντας μια σημαντική πρόκληση για τον Ερντογάν και το κόμμα ΑΚP, που κρατά την εξουσία επί δεκαετίες.
Ο ίδιος ο Ερντογάν έγινε γνωστός ως δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης τη δεκαετία του 1990, προτού κερδίσει αργότερα την προεδρία. Τώρα πιέζει έντονα για τον 47χρονο υποψήφιο δήμαρχο του κόμματός του, Μουράτ Κουρούμ, που διατέλεσε υπουργός περιβάλλοντος.
«Η Κωνσταντινούπολη ξεχωρίζει ως ένα πολύ σημαντικό σημείο πολιτικής μάχης» δήλωσε στο CNBC ο Άρντα Τούντσα, οικονομολόγος του PolitikYol με έδρα την Κωνσταντινούπολη.
Η Τουρκία, ως ο δεύτερος μεγαλύτερος στρατός στο ΝΑΤΟ και ένα σημαντικό οικονομικό και πολιτικό σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης, έχει αναδειχθεί σε παγκόσμιο παίκτη τα τελευταία χρόνια, διαδραματίζοντας εξέχοντες διαμεσολαβητικούς ρόλους σε συγκρούσεις όπως ο πόλεμος Ουκρανίας-Ρωσίας και διαμεσολαβώντας σε σημαντικές επενδυτικές και εμπορικές συμφωνίες με πλούσια αραβικά κράτη του Κόλπου.
«Πολλές χώρες στον κόσμο διοικούνται από υπουργικά συμβούλια, αλλά η Κωνσταντινούπολη -μεγαλύτερη από πολλές από αυτές τις χώρες- διοικείται από έναν δήμαρχο. Αυτό είναι περίεργο, αλλά δείχνει επίσης πόσο σημαντική είναι η νίκη στην Κωνσταντινούπολη», δήλωσε ο Τούντσα.
Η μάχη της κάλπης σε Κωνσταντινούπολη και Άγκυρα κεντρίζουν το ενδιαφέρον στις εκλογές της Κυριακής, καθώς και τις δύο πόλεις κέρδισε η αντιπολίτευση το 2019.
«Οι τουρκικές δημοτικές εκλογές αποτελούν συχνά ένα πολιτικό βαρόμετρο ενόψει των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών που είναι προγραμματισμένες να διεξαχθούν το 2028» δήλωσε η Κρίστιν Ρόνζι, αναλύτρια για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική στην RANE.
«Αν και το πρόγραμμα των υποψηφίων για τις δημοτικές εκλογές αντικατοπτρίζουν τοπικά ζητήματα που επηρεάζουν την καθημερινή ζωή των Τούρκων πολιτών, οι δημοτικές εκλογές μπορούν να θέσουν τις βάσεις για τις επόμενες προεδρικές εκλογές», σημείωσε.
Ο Χακάν Αμντάς, ανώτερος σύμβουλος της Albright Stonebridge Group, περιέγραψε τις εκλογές ως «μια στιγμή καμπής, που ενδεχομένως να αναδιαμορφώσει τον πολιτικό χάρτη, να επηρεάσει την οικονομική πολιτική και να υπαγορεύσει την ποιότητα της αστικής ζωής».
«Το διακύβευμα είναι υψηλό, καθώς τα αποτελέσματα θα μπορούσαν είτε να εδραιώσουν την κυριαρχία του ΑΚΡ είτε να ανοίξουν το δρόμο για ένα πιο πλουραλιστικό πολιτικό τοπίο», δήλωσε.
Το κύριο πρόβλημα για την αντιπολίτευση είναι η ίδια η αντιπολίτευση
Παρά τα χρόνια οικονομικής αναταραχής, τον πληθωρισμό σε ποσοστό άνω του 65% και την τουρκική λίρα στην πιο αδύναμη τιμή της έναντι του δολαρίου, ο Τούντσα εκτιμά ότι το κόμμα ΑΚP του Ερντογάν, το οποίο είναι εδώ και καιρό κυρίαρχο σε εθνικό επίπεδο, θα κερδίσει την αναμέτρηση των δημοτικών εκλογών. Το αποδίδει στην ίδια την αντιπολίτευση, την οποία περιγράφει ως τον χειρότερο εχθρό της.
«Για την αντιπολίτευση, η κύρια πρόκληση είναι οι αδύναμοι πολιτικοί και η αποδιοργανωμένη πολιτική της. Το κύριο πρόβλημα για την αντιπολίτευση είναι η ίδια η αντιπολίτευση», είπε.
Έναν χρόνο πριν, τον Μάιο του 2023, συγκροτήθηκε συνασπισμός αντιπολίτευσης προκειμένου να εκδιώξει τον Ερντογάν από την προεδρία, αλλά απέτυχε. Το αποτέλεσμα ήταν μια μεγάλη ήττα και απογοήτευση για την αντιπολίτευση, της οποίας ηγείτο το CHP του Ιμάμογλου. «Παρόλο που το ΑΚΡ κυβερνά τη χώρα πολύ άσχημα και οι οικονομικές συνθήκες της Τουρκίας έχουν επιδεινωθεί, το ΑΚΡ θα είναι και πάλι ο νικητής των επερχόμενων εκλογών», υποστήριξε ο Τούντσα.
Η Ρόνζι, από την πλευρά της, χαρακτηρίζει αμφίρροπη τη μάχη στην Τουρκία. «Τα στοιχεία των δημοσκοπήσεων για την εκλογή των δημάρχων στην Κωνσταντινούπολη έχουν δείξει μια αμφίρροπη κούρσα», μεταξύ των δύο επικρατέστερων δημάρχων, είπε.
Η αντιπολίτευση είναι πλέον πιο κατακερματισμένη από ό,τι ήταν πριν, πράγμα που σημαίνει ότι οι ψήφοι στους υποψηφίους της αντιπολίτευσης θα μπορούσαν να μοιραστούν.
Ωστόσο, είπε ότι «τα δημοσκοπικά δεδομένα σε ορισμένες από τις βασικές κούρσες δείχνουν ότι το CHP έχει σημαντική υποστήριξη σε αυτούς τους δήμους. Εάν οι υποψήφιοι του CHP κερδίσουν σε σημαντικές κούρσες, θα δείξουν ότι μπορούν να ξεπεράσουν τον πολιτικό κατακερματισμό μεταξύ των κομμάτων της αντιπολίτευσης».
Αυτοί οι υποψήφιοι τότε «πιθανότατα θα τοποθετηθούν ως δυνητικοί υποψήφιοι πρόεδροι ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2028 λόγω της ικανότητάς τους να κερδίσουν τη λαϊκή υποστήριξη και να ενώσουν τους ψηφοφόρους της αντιπολίτευσης», πρόσθεσε.
Οι αναλυτές παρακολουθούν τις δημοτικές εκλογές της Τουρκίας για να δουν πώς τα αποτελέσματα θα υπαγορεύσουν τις επόμενες κινήσεις του Ερντογάν και αν ένας ήδη άνισος πολιτικός χώρος θα γίνει ακόμη λιγότερο δημοκρατικός.
Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Freedom House, στην έκθεση του 2023 Freedom in the World για την Τουρκία, περιέγραψε τον Ερντογάν και το κόμμα του ως «όλο και πιο αυταρχικούς τα τελευταία χρόνια, εδραιώνοντας σημαντική εξουσία μέσω συνταγματικών αλλαγών και φυλακίζοντας αντιπάλους και επικριτές».
«Η εμβάθυνση της οικονομικής κρίσης και οι επικείμενες εκλογές έχουν δώσει στην κυβέρνηση νέα κίνητρα για την καταστολή των διαφωνιών και τον περιορισμό του δημόσιου λόγου», αναφέρει η έκθεση.
«Η κυβέρνηση ασκεί επιρροή στο 90% περίπου των μέσων ενημέρωσης. Αυτή η κυριαρχία γέρνει τη δημόσια συζήτηση υπέρ της, αφήνοντας την αντιπολίτευση να αγωνίζεται να επικοινωνήσει με τους ψηφοφόρους μέσω των κυρίαρχων μέσων», είπε, προσθέτοντας ότι οι τουρκικοί νόμοι «επιτρέπουν πλέον τη φυλάκιση δημοσιογράφων και χρηστών των social media για έως και τρία χρόνια για την κοινοποίηση "ψευδών" ή "παραπλανητικών" πληροφοριών. Αυτό απειλεί τον δημοκρατικό ακρογωνιαίο λίθο της ελεύθερης ενημέρωσης και συζήτησης», σχολιάζει ο Ακμπάς.
Για τον Soner Cagaptay, διευθυντή του Τουρκικού Ερευνητικού Προγράμματος στο Ινστιτούτο της Ουάσιγκτον, μια ήττα του κόμματος του Ερντογάν μπορεί απλώς να σκληρύνει αυτές τις τάσεις αντί να τις αποδυναμώσει.
«Αν η παράταξη του προέδρου πάρει πίσω την Κωνσταντινούπολη από την αντιπολίτευση στις 31 Μαρτίου, μπορεί να αισθάνεται αρκετά άνετα ώστε να επικεντρωθεί σε πιο θετικά βήματα για την οικοδόμηση της κληρονομιάς», έγραψε σε άρθρο του για think tank. «Αλλά μια ήττα θα μπορούσε να οδηγήσει τον Ερντογάν να διπλασιάσει τις εθνικιστικές και λαϊκιστικές πολιτικές στο εσωτερικό και στο εξωτερικό».
Politico: Στη μάχη για την Κωνσταντινούπολη, θα κριθεί το μέλλον μιας χώρας
Μετά τη σημαντική περσινή εκλογική του νίκη ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατέστησε σαφές ότι το κέντρο οικονομικής και πολιτικής ισχύος της Τουρκίας ήταν ο επόμενος στόχος στο «στόχαστρό» του αναφέρει σε ανάλυσή του το Politico.
«Είμαστε έτοιμοι να κερδίσουμε ξανά την Κωνσταντινούπολη;» ρώτησε το κοινό του ο Τούρκος ηγέτης, καθώς γιόρταζε τον θρίαμβό του στην προεδρική κούρσα της χώρας τον Μάιο του 2023. «Ξεκινήσαμε με την Κωνσταντινούπολη, θα συνεχίσουμε με την Κωνσταντινούπολη».
Η περυσινή προεδρική αναμέτρηση ήταν καταστροφική για την κοσμική αντιπολίτευση της Τουρκίας, η οποία θεωρούσε τις εκλογές ως την καλύτερη ευκαιρία να απομακρύνει τον Ερντογάν από τότε που ανέλαβε την εξουσία το 2003.
Οι εκλογές αυτής της Κυριακής στην Κωνσταντινούπολη, οι οποίες πραγματοποιούνται την ίδια μέρα με τις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές σε ολόκληρη την Τουρκία, είναι μια περίπτωση «όλα ή τίποτα».
Εάν ο χρισμένος υποψήφιος του Ερντογάν αρπάξει πίσω τη σημαντικότερη μητρόπολη της χώρας, όπου ο ίδιος ο πρόεδρος δημιούργησε το όνομά του, θα εξαλείψει το εναπομείναν προπύργιο της αντιπολίτευσης έναντι της εξουσίας του.
Αλλά εάν ο αντιπολιτευόμενος δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης κρατήσει και διατηρήσει τον έλεγχο της πόλης, η οποία αντιπροσωπεύει το 18% του πληθυσμού της Τουρκίας και το ένα τρίτο της οικονομίας της, θα μπορούσε να του προσφέρει ένα σκαλοπάτι για την εξουσία.
Σύμφωνα με τις συχνά αναξιόπιστες δημοσκοπήσεις της Τουρκίας, η κούρσα φαίνεται να είναι κοντά. Πρόσφατες έρευνες δίνουν στο αντιπολιτευόμενο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα ένα προβάδισμα που κυμαίνεται από εννέα μονάδες έως λιγότερο από μία μονάδα. Μια άλλη έρευνα έδωσε ένα οριακό πλεονέκτημα μιας μονάδας στο ισλαμιστικό AKP του Ερντογάν.
Το διακύβευμα, τόσο πρακτικό όσο και συμβολικό, δύσκολα θα μπορούσε να είναι υψηλότερο για τους πολιτικούς που αγωνίζονται για το μέλλον της Τουρκίας. Οι εκλογές θα κρίνουν εάν ο Ερντογάν θα εμβαθύνει και θα εδραιώσει την αυταρχική και ισλαμιστική διακυβέρνησή του ή εάν εξακολουθεί να υπάρχει ένας εναλλακτικός δρόμος.
Νίκη της Τουρκίας
Για τη Σελίν Νασί, συνεργάτιδα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτο του London School of Economics, «η Κωνσταντινούπολη δεν είναι μόνο ο εμπορικός και οικονομικός κόμβος της Τουρκίας, αλλά και η πολιτιστική και πνευματική καρδιά της χώρας… ένας μικρόκοσμος της Τουρκίας»
. Ως αποτέλεσμα, είπε, «η νίκη στην Κωνσταντινούπολη είναι σα να κερδίζεις την Τουρκία» — εν μέρει λόγω της οικονομικής επιρροής που συνοδεύει τον έλεγχο του προϋπολογισμού της πόλης και εν μέρει λόγω της «βαθιάς συμβολικής σημασίας» της για τον ίδιο τον Ερντογάν, ο οποίος ξεκίνησε το καριέρας με νίκη-έκπληξη στις δημαρχιακές εκλογές της πόλης πριν από ακριβώς 30 χρόνια.
Αυτοί οι δεσμοί είναι μεταξύ των λόγων που ο Ερντογάν έμεινε τόσο έκπληκτος από τον θρίαμβο στην τελευταία αναμέτρηση για τη δημαρχία του υποψηφίου του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος Εκρέμ Ιμάμογλου — ενός πολιτικού της αντιπολίτευσης που, για κάποιους, έχει μια ποιότητα «σούπερ σταρ» στην τουρκική πολιτική.
Πράγματι, ήταν τόσο σοκαρισμένο το ΑΚΡ με τη νίκη σοκ του Ιμάμογλου στην Κωνσταντινούπολη το 2019 που σχεδίασε μια επανάληψη των εκλογών - αλλά έχασε καθαρά. Παραμένει μια από τις πιο άδοξες ήττες του κυβερνώντος κόμματος μέχρι σήμερα. Πέντε χρόνια μετά, ο Ερντογάν προσπαθεί να «τελειώσει» τον νεότερο αντίπαλό του - και μαζί του την διασπασμένη αντιπολίτευση της Τουρκίας.
«Εάν ηττηθεί ο Ιμάμογλου, η κοσμική αντιπολίτευση δεν θα μπορέσει να συγκεντρώσει τις δυνάμεις της, θα είναι σε πλήρη σύγχυση και ανίκανη να αμφισβητήσει το σημερινό κυβερνητικό μπλοκ και την εδραίωση ενός ολοένα πιο εξισλαμιστικού και αυταρχικού συστήματος», δήλωσε ο Σολί Οζέλ, ανώτερος πολιτικός αναλυτής στο Πανεπιστήμιο Καντίρ Χας στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Οζέλ προέβλεψε ότι μπορεί να χρειαστεί μια δεκαετία για να συνέλθει η αντιπολίτευση από την ήττα στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλες μεγάλες πόλεις όπως η Άγκυρα.
Αντίθετα, εάν ο Ιμάμογλου επικρατήσει, θα ενισχύσει τη φήμη του ως του μοναδικού πολιτικού του τελευταίου τετάρτου του αιώνα που μπόρεσε να κερδίσει τον Ερντογάν - και ίσως να βρεθεί και ο ίδιος σε μια πορεία προς την εξουσία.
«Εάν ο Ιμαμόγλου κερδίσει ξανά, αυτή θα ήταν η τρίτη του νίκη εναντίον του Ερντογάν - μετά από αυτό θα οδεύσει προς την προεδρία», δήλωσε στο POLITICO ένας πολιτικός από το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα του Ιμαμόγλου, υπό τον όρο της ανωνυμίας. «Ο Ερντογάν το βλέπει αυτό, και θέλει να τον σταματήσει».
Για να εκπροσωπήσει το AKP σε αυτόν τον καθοριστικό αγώνα, ο Ερντογάν χρησιμοποίησε τον Μουράτ Κουρούμ, πρώην υπουργό Περιβάλλοντος και ένα από τα πιο προβεβλημένα κυβερνητικά που ενεργοποιήθηκαν στους κατακλυσμικούς σεισμούς του Φεβρουαρίου του 2023 στην Τουρκία που σκότωσαν περισσότερους από 50.000 ανθρώπους.
Οι επικριτές επέκριναν την κυβέρνηση ότι ήταν πολύ αργή για να ανταποκριθεί σε αυτή την καταστροφή. Ο Ερντογάν και ο Κουρούμ λένε ότι προσπάθησαν να ξαναχτίσουν αυτό που καταστράφηκε.
«Εκλογές της μοίρας»
Ο Τούρκος πρόεδρος δεν απέφυγε να κάνει εκστρατεία για τον υποψήφιό του, καλώντας το εκλογικό σώμα της Κωνσταντινούπολης να τιμωρήσει την αντιπολίτευση για την υποτιθέμενη ανικανότητά της και την αποτυχία να δημιουργήσει τις υποδομές της πόλης. «Ας τους δώσουμε το μάθημα που τους αξίζει στις 31 Μαρτίου», δήλωσε σε συγκέντρωση στην Κωνσταντινούπολη αυτόν τον μήνα, ενώ περιέγραψε τους αγώνες της Κυριακής ως «κρίση» και «εκλογές της μοίρας».
Ο Τούρκος πρόεδρος έχει ρίξει όλο το πολιτικό του βάρος στον εκλογικό αγώνα, στέλνοντας όχι λιγότερους από 17 υπουργούς της κυβέρνησης σε προεκλογική εκστρατεία στην Κωνσταντινούπολη.
Πολλοί σχολιαστές προβλέπουν ότι ο Ερντογάν θα χρησιμοποιήσει μια νίκη στις εκλογές της Κυριακής, που θα καθορίσουν ποιος έχει ισχύ και οικονομικούς πόρους σε πόλεις και περιοχές σε όλη τη χώρα, ως αφετηρία για την τροποποίηση του συντάγματος ώστε να μπορεί να υπηρετήσει περισσότερες θητείες ως πρόεδρος.
Ως δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης και στέλεχος της αντιπολίτευσης, ο Ιμάμογλου είναι αναμφισβήτητα το κύριο εμπόδιο στην αλλαγή του συντάγματος από τον Ερντογάν για να επεκτείνει την κυριαρχία του.
Ο ρόλος του δημάρχου ενισχύθηκε από το χάος στις τάξεις της αντιπολίτευσης. Μετά την ήττα της στις προεδρικές εκλογές του περασμένου έτους, μια πολυκομματική συμμαχία κατέρρευσε και ο πρώην ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου αναγκάστηκε να αποχωρήσει. Όμως ο Ιμάμογλου αρνείται ότι έχει σχέδια για την προεδρία.
Ερωτηθείς για τις φιλοδοξίες του από το Politico, ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης απάντησε σε δήλωση μέσω συμβούλου του: «Η διαχείριση της Κωνσταντινούπολης είναι ιερό καθήκον… Δεν υπάρχει άλλο θέμα στην ατζέντα μου αυτή τη στιγμή».
Ο Ιμάμογλου παλεύει ήδη με αγωγές, έμπνευσης της κυβέρνησης, που επιδιώκουν να τον αποκλείσουν από το δημόσιο αξίωμα λόγω δήθεν προσβλητικών σχολίων που έκανε για τους αξιωματούχους που ακύρωσαν την αρχική του εκλογή ως δήμαρχος. Αλλά καθώς ετοιμάζεται για μάχη για μια μεγαλούπολη που θα μπορούσε να καθορίσει το μέλλον της χώρας του, ο Ιμάμογλου έδειξε να αψηφά τον αντίπαλο. Ερωτηθείς τι θα κάνει αν χάσει από τις δυνάμεις του Ερντογάν, είπε: «Δεν βασίζω τα σχέδια της καριέρας μου στην αποτυχία».
