Η γερμανική οικονομία χρειάζεται άμεσα χιλιάδες εξειδικευμένους εργαζόμενους – και δη σε όλους τους τομείς, από τον κατασκευαστικό κλάδο ως τον εκπαιδευτικό, τον υγειονομικό και τον κλάδο των μεταφορών. Στα τέλη του 2024 υπήρχαν περίπου 1,4 εκατομμύρια κενές θέσεις εργασίας στις γερμανικές επιχειρήσεις.
Την ίδια στιγμή ολοένα και περισσότεροι μετανάστες έρχονται στη Γερμανία, προκειμένου να βρουν δουλειά. Το 2024 η αναλογία των αλλοδαπών εργαζομένων ήταν λίγο πάνω από 16% - ποσοστό υπερδιπλάσιο σε σύγκριση με το 2010 – με τους ξένους επαγγελματίες να καταλαμβάνουν ιδιαιτέρως πολλές θέσεις εργασίας στα ιατρικά επαγγέλματα.
Πολλοί μετανάστες θέλουν να φύγουν
Θέλουν όμως αυτοί οι άνθρωποι να μείνουν στη Γερμανία μακροπρόθεσμα; Το Ινστιτούτο Ερευνών για την Απασχόληση (IAB) της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Απασχόλησης παρουσίασε σχετική έρευνα, με ένα δείγμα 50.000 ανθρώπων που γεννήθηκαν στο εξωτερικό και μετανάστευσαν στη Γερμανία σε ηλικία 18 έως 65 ετών, οι οποίοι συμπλήρωσαν διαδικτυακά ερωτηματολόγια μεταξύ του Δεκεμβρίου 2024 και του Απριλίου 2025.
«Το 26%, δηλαδή περίπου 2,6 εκατομμύρια άνθρωποι, δηλώνουν πως εξέτασαν το ενδεχόμενο να εγκαταλείψουν τη χώρα πέρυσι», αναφέρει η Γιούλια Κοσιάκοβα από το IAB. «Περίπου το 3%, δηλαδή 300.000 άνθρωποι, έχουν ήδη κάνει συγκεκριμένα σχέδια για να αλλάξουν χώρα».
Η Γερμανία ως ενδιάμεσος σταθμός
Περίπου οι μισοί από αυτούς που δεν θέλουν να μείνουν άλλο στη Γερμανία θα ήθελαν να επιστρέψουν στην χώρα καταγωγής τους (κυρίως στην Πολωνία και τη Ρουμανία), ενώ οι υπόλοιποι μισοί θέλουν να πάνε σε άλλη χώρα, όπως για παράδειγμα στην Ελβετία, τις ΗΠΑ ή την Ισπανία.
Όπως εξηγεί η ερευνήτρια του IAB Κάτια Γκαγέγκος Τόρες, «ένα εύρημα-κλειδί της έρευνας είναι πως αυτοί που σκέφτονται ή σχεδιάζουν να φύγουν από τη Γερμανία, είναι ακριβώς εκείνοι που ήρθαν στη χώρα για να δουλέψουν ή να σπουδάσουν, αυτοί που είναι καλύτερα εκπαιδευμένοι και πιο επιτυχημένοι οικονομικά και που έχουν καλύτερες γνώσεις γερμανικών».
Ιδίως μετανάστες με μεταπτυχιακές σπουδές ή διδακτορικό και με υψηλότερο εισόδημα έχουν σκεφτεί να εγκαταλείψουν τη Γερμανία μέσα στους τελευταίους δώδεκα μήνες. «Σε τομείς υπηρεσιών, όπως ο κλάδος των χρηματοοικονομικών, της πληροφορικής ή των επιχειρήσεων, περίπου το 30-39% όσων συμμετείχαν στην έρευνα σκέφτεται να μεταναστεύσει», προσθέτει η Γκαγέγκος Τόρες.
«Σημαντική» τάση μετανάστευσης παρατηρείται και αλλού, όπως στον υγειονομικό τομέα. Και η μετανάστευση αυτών των ανθρώπων θα μπορούσε να αποτελέσει μεγάλο κίνδυνο για το οικονομικό μέλλον της Γερμανίας. Διότι η χώρα δεν χρειάζεται απλώς 400.000 εργατικά χέρια, τα οποία μπορεί να βρει από το εξωτερικό, αλλά πρέπει επίσης να καταφέρει να κρατήσει όσους μετανάστες έχουν ήδη έρθει στη Γερμανία και εργάζονται σε εγχώριες επιχειρήσεις.
Γιατί παρατηρείται αυτή η τάση;
Για όσους θέλουν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, ο λόγος είναι συνήθως οικογενειακός, ενώ για αυτούς που θέλουν να πάνε σε άλλη χώρα τα αίτια αφορούν την καριέρα και το εισόδημά τους. Πολλοί αναφέρουν ως λόγους τη φορολογία, τις κοινωνικές εισφορές και την υπερβολική γραφειοκρατία – όπως και επίσης περιστατικά διακρίσεων που βίωσαν είτε στην εύρεση στέγης είτε στη δουλειά τους ή πάλι σε δημόσιους χώρους. «Το ένα τρίτο των μεταναστών νιώθει μερικώς ή απολύτως μη ευπρόσδεκτο στη χώρα», επισημαίνει η Τόρες.
Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί και το πολιτικό κλίμα που επικρατεί στη χώρα. Παρ’ ότι το ένα τέταρτο των ανθρώπων στη Γερμανία - 21 εκατομμύρια άνθρωποι - έχει μεταναστευτικό υπόβαθρο η ακροδεξιά AfD αναδείχθηκε δεύτερη δύναμη στις τελευταίες εκλογές, προτείνοντας μεταξύ άλλων να απελαθούν εκατομμύρια άνθρωποι με μη γερμανικές ρίζες. Την ίδια στιγμή, η συντηρητική CDU κέρδισε τις εκλογές υποσχόμενη αυστηροποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής. Και τώρα η νέα κυβέρνηση συνασπισμού CDU/CSU και SPD κάνει ακριβώς αυτό, εντείνοντας και τους συνοριακούς ελέγχους.
Παράλληλα, σχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης για την καλύτερη ενσωμάτωση των μεταναστών και την ταχύτερη απόκτηση υπηκοότητας αποσύρθηκε. Όλα αυτά έχουν προφανώς «αρνητικό αντίκτυπο στους ανθρώπους, όσον αφορά το κατά πόσο νιώθουν ευπρόσδεκτοι», τονίζει η Κοσιάκοβα. Και ως εκ τούτου εξετάζουν να φύγουν από τη χώρα.
Σε αναζήτηση κινήτρων
Η Γερμανία θα πρέπει να εστιάσει στη λήψη μέτρων για τον περιορισμό της γραφειοκρατίας, την προώθηση της ψηφιοποίησης και τη μείωση της φορολογίας. Αυτά φαίνεται να μετρούν για τους μετανάστες που σκέφτονται να εγκαταλείψουν τη χώρα, ιδίως τους πιο επιτυχημένους επαγγελματικά. Ωστόσο, θα πρέπει να βελτιωθεί και το κοινωνικό κλίμα, ώστε οι μετανάστες να νιώθουν πιο αποδεκτοί.
Εν τω μεταξύ η CDU θέλει να κρατήσει περισσότερο στη χώρα τους φοιτητές ιατρικής, αφ’ ότου αυτοί ολοκληρώσουν τις σπουδές τους, μέσω της θέσπισης ενός υποχρεωτικού διαστήματος ιατρικής υπηρεσίας, ιδίως σε επαρχιακές περιοχές της χώρας. «Όσοι δεν θέλουν να το κάνουν, θα πρέπει να πληρώσουν τα έξοδα της πρώτης τάξεως εκπαίδευσης που έλαβαν», δήλωσε ο Σεπ Μίλερ, αναπληρωτής πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας της CDU.
Το υπουργείο Υγείας, το οποίο ελέγχει επίσης η CDU, χαιρέτισε την πρόταση. «Πρέπει να προσελκύσουμε νεαρούς γιατρούς να εργαστούν στη Γερμανία, αντί να τους βλέπουμε να φεύγουν από τη χώρα», εξήγησε ο κοινοβουλευτικός υφυπουργός Τίνο Ζόργκε.
Πηγή: Deutsche Welle
