Όπως είναι γνωστό την Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου, στην επέτειο της στρατιωτικής εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, το Πεκίνο δημοσίευσε πρόταση δώδεκα σημείων για μία κατ΄ αρχήν κατάπαυση του πυρός όπως είχε προαναγγείλει πριν από μία εβδομάδα μιλώντας στην Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου ο επικεφαλής της κινεζικής διπλωματίας Γουάνγκ Γι (Επικεφαλής Εξωτερικών Υποθέσεων της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας ο …πλήρης τίτλος του).
Σημειωτέον ότι ο κ. Γουάνγκ είχε συναντηθεί με Ευρωπαίους ομολόγους του και τον Πρόεδρο Μακρόν και κατόπιν επισκέφθηκε την Μόσχα όπου συναντήθηκε με τον ομόλογο του Σεργκέι Λαβρώφ, τον Γραμματέα του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας Νικολάι Πετρούσεφ αλλά και τον ίδιο τον Πρόεδρο Πούτιν.
Πρόκειται για ένα έγγραφο 896 λέξεων που ουδόλως συνιστά σχέδιο ειρήνης, αλλά το οποίο αποβλέπει σε σταδιακή αποκλιμάκωση της κατάστασης με τελικό σκοπό την συνολική παύση εχθροπραξιών προκειμένου κατόπιν να ανοίξει ο δρόμος για ειρηνευτικές συνομιλίες.
Το Πεκίνο με αυτό το έγγραφο επιχειρεί αναντίρρητα να επιβεβαιώσει τον παγκόσμιο ρόλο του όντας Μόνιμο Μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και να παρουσιαστεί ως ουδέτερος διαμεσολαβητής μία μακράς πορείας ειρήνευσης. Το κείμενο ακροβατεί βέβαια μεταξύ της στρατηγικής σχέσης «χωρίς όρια» με την Μόσχα και των επωφελέστερων σχέσεων που επιδιώκει η Κίνα με την Δύση καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται και έχει αρνητική επίδραση στην οικονομία και στα λοιπά στρατηγικά συμφέροντα της Κίνας.
Κάποιοι κύκλοι στην Δύση με πρώτη απ’ όλους την Αμερική βιάστηκαν να το «πετροβολήσουν» όταν ο ίδιος ο Πρόεδρος της Ουκρανίας το αντιμετώπισε μάλλον θετικά. Το κείμενο δεν απευθύνεται σε κάποια συγκεκριμένη πλευρά που εμπλέκεται στην σύγκρουση. Οι εμπλεκόμενοι καλούνται γενικόλογα να είναι ορθολογικοί, να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση και να τηρήσουν αυστηρά το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και να αποφύγουν τις επιθέσεις σε άμαχους ή αστικές εγκαταστάσεις.
Γίνεται όμως συγκεκριμένο σε κάποια σημεία και ζητά τον τερματισμό των δυτικών κυρώσεων κατά της Μόσχας, τη δημιουργία ανθρωπιστικών διαδρόμων για την εκκένωση των αμάχων, τη διασφάλιση της τακτικής εξαγωγής ουκρανικών σιτηρών, εγγυήσεις ασφαλείας για τη Ρωσία καθώς ενώ αντιτίθεται σε όποια χρήση πυρηνικών και κάνει εκκλήσεις κατά απειλών χρήσεως τους.
Μπορεί όντως να μην κατονομάζεται την Ρωσία ως επιτιθέμενη χώρα αλλά είναι αξιοπρόσεκτη η πρώτη παράγραφος η οποία αναφέρει ότι «η κυριαρχία, η ανεξαρτησία και η εδαφική ακεραιότητα όλων των χωρών πρέπει να τηρούνται αποτελεσματικά» κάτι που επισημάνθηκε και από τον Εκπρόσωπο του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζον Κίρμπυ.
Για να ισορροπήσει ως προς την Μόσχα αναφέρει ότι «τα νόμιμα συμφέροντα και ανησυχίες για την ασφάλεια όλων των χωρών πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη και να αντιμετωπιστούν σωστά» κάτι που εκφράζει τη θέση της Μόσχας σχετικά με μία ενδεχόμενη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Η κινεζική πρόταση αποκλιμάκωσης και κατάπαυσης του πυρός δεν είναι πλήρης αλλά συνιστά μία πρώτη στερεά βάση για περαιτέρω διαβούλευση.
Την αρχική αρνητική αντίδραση του Προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν στην κινεζική πρόταση βασιζόμενη στην υπεραπλουστευμένη θέση ότι «αν ο Πούτιν το επικροτεί, τότε πώς θα μπορούσε αυτή να είναι καλή» δεν ακολούθησε όμως ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Ζελένσκι ο οποίος χαρακτήρισε την κινεζική κίνηση ένα σημαντικό πρώτο βήμα. Προσέθεσε μάλιστα ότι το να μιλάει η Κίνα για ειρήνη στην Ουκρανία δεν είναι κακό και ότι σχεδιάζει να συναντήσει τον Κινέζο ομόλογο του Σι Τζιπίνγκ για να συζητήσει μαζί του.
Άλλωστε ο Ουκρανός ΥΠΕΞ Ντμίτρο Κουλέμπα, κατά δήλωση του, στην συνάντηση του με το Γουάνγκ Γι στην Διάσκεψη για την Ασφάλεια του Μονάχου. είχε ενημερωθεί για τα βασικά σημεία της κινεζικής παρέμβασης. Μόνο ο «πολύς» Μιχαήλο Ποντόλιακ, Σύμβουλος του Ζελένσκι, και θεωρούμενος ως σκληροπυρηνικός που πολλές φορές προτρέχει ως να είναι ο ίδιος Πρόεδρος βιάστηκε να την απορρίψει.
Η Ρωσία, πάντως, καλωσόρισε τις κινεζικές προτάσεις, αν και όχι χωρίς τα δικά της αιτήματα. Θα μπορούσε κάποιος να απορήσει πως μία χώρα σαν την Κίνα η οποία έχει στρατηγική εταιρική σχέση μπορεί να είναι «ουδέτερος» διαμεσολαβητής! Ναι μεν αυτή η απορία έχει λογική βάση αλλά από την άλλη μεριά έρχονται τα κινεζικά εθνικά συμφέροντα τα οποία δεν εξυπηρετούνται από αυτόν τον πόλεμο και πολύ περισσότερο από την συνέχιση του.
Από την αρχή αυτού του πολέμου και παρά την επιθετική ρητορική κατά των ΗΠΑ και την συνέχιση της οικονομικής και διπλωματικής της στήριξη της Ρωσίας, η Κίνα απέφυγε προσεκτικά κάθε τολμηρή στρατιωτική υποστήριξη. Και στις τέσσερις ψηφοφορίες που έχουν γίνει στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ για την άμεση απόσυρση των ρωσικών δυνάμεων από την Ουκρανία με τελευταία αυτήν της 23 Φεβρουαρίου, το Πεκίνο απείχε της ψηφοφορίας μαζί με άλλες 31 χώρες και δεν ψήφισε εναντίον.
Λόγω του πολέμου που ακολούθησε την δύσκολη περίοδο της πανδημίας η οικονομία της Κίνας σημειώνει σημαντική υστέρηση ενώ δημιουργούνται σημαντικές δυσκολίες και στο φαραωνικό πρόγραμμα «ένας δρόμος, μία ζώνη» που σχετίζεται με τους νέους δρόμους εμπορίου. Παράλληλα οι Κινέζοι Αξιωματούχοι δεν κρύβουν την δυσφορία τους όταν ακούγονται από το Κρεμλίνο απειλές για χρησιμοποίηση πυρηνικών όπλων ενώ είναι δεδομένη η ανησυχία του για την παράταση του πολέμου και για το ενδεχόμενο κλιμάκωσης.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση αφού περίμεναν τι θα πει πρώτα απ’ όλα η Ουάσιγκτον η Πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εξέφρασε σοβαρές επιφυλάξεις από την Εσθονία όπου βρισκόταν ίσως γιατί και ο ΓΓ/ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ που ήταν δίπλα της είχε δηλώσει ότι η Κίνα δεν έχει μεγάλη αξιοπιστία.
Διαφοροποιημένος από την κ. φον ντερ Λάιεν στάθηκε απέναντι στην κινεζική πρόταση ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Τζόζεπ Μπορέλ ο οποίος ευρισκόμενος στον ΟΗΕ δήλωσε την Παρασκευή ότι η πρόταση της Κίνας για επίλυση του πολέμου στην Ουκρανία ήταν «ενδιαφέρουσα», αλλά όχι ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που θα οδηγήσει στην ειρήνη. Προσέθεσε ότι υπάρχει μία ενδιαφέρουσα διαμόρφωση στην οποία μπορεί κανείς να συμφωνήσει.
Κοντά σε αυτήν την δήλωση ήλθε και αυτής της Γερμανίδας ΥΠΕΞ η οποία απλά συγκρατημένα χαιρέτισε το κινεζικό σχέδιο σημειώνοντας ότι η θέση της Κίνας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ σημαίνει ότι «έχει την υποχρέωση να χρησιμοποιήσει την επιρροή της για να εξασφαλίσει την παγκόσμια ειρήνη» αλλά με τον Καγκελάριο Σολτς να είναι εξαιρετικά επιφυλακτικός
Συμπερασματικά, θα λέγαμε η κινεζική πρόταση δεν μπορεί από μόνη της να επιλύσει την εξίσωση «να μην χάσει η Ουκρανία και να μην κερδίσει η Ρωσία». Είναι πρωτίστως ένα κείμενο αρχών το οποίο για να γίνει συνεκτικό και να οδηγήσει στην αποκλιμάκωση και κατόπιν σε παύση των εχθροπραξιών χρειάζεται διαβούλευση για βελτίωση.
Η Δύση όμως μιας και δεν διαφαίνεται δυνατότητα ουκρανικής αποφασιστικής νίκης και ανακατάληψη των κατεχομένων εδαφών από τους Ρώσους δεν πρέπει να το απορρίψει από την στιγμή που ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Ζελένσκι αντιδρά θετικά και δηλώνει έτοιμος για περαιτέρω συζήτηση με το Πεκίνο αποδεχόμενος την διαμεσολάβηση του. Άλλωστε η χώρα του αιμορραγεί και καταστρέφεται και όχι η Αμερική η οποία πλην των άλλων επιδιώκει και την αποδυνάμωση της Ρωσίας!
Μπορεί και να είναι ευσεβής πόθος αλλά εκτιμούμε ότι το αναγγελθέν ταξίδι του Γάλλου Προέδρου Μακρόν στην Κίνα αρχές Απριλίου με σκοπό την ειρήνευση στην Ουκρανία ένα ακόμα θετικό βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση.
Ίσως το Πεκίνο να είναι το μόνο που θα μπορούσε να πιέσει αποτελεσματικά την Μόσχα. Είναι απολύτως αναγκαίο μαζί με την συνεχιζόμενη στήριξη της Ουκρανίας να αναζητηθεί σοβαρά η στρατηγική εξόδου όπως είχαμε επισημάνει στο προ ολίγων ημερών άρθρο μας εδώ στο Liberal αλλά πριν από την αποκλιμάκωση είναι πιθανή μία κλιμάκωση που θα μπορούσε να αποτελέσει την «μαμή των εξελίξεων».
