Το νερό μπήκε στο αυλάκι και δεν γυρίζει πίσω, καθώς το «πράσινο» υδρογόνο έχει πλέον ενταχθεί με κάθε επισημότητα στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα. Ο ενεργειακός χάρτης της χώρας μας αλλάζει και γενναίες επιδοτήσεις στηρίζουν τις επενδύσεις στο «πράσινο» υδρογόνο. Ήδη, μέχρι το 2030 προβλέπεται η εγκατάσταση στην Ελλάδα συστημάτων ηλεκτρόλυσης 300 MW, που σε πρώτη φάση θα καλύψουν τις ανάγκες των μεταφορών.
Η Ελλάδα, ως αναπόσπαστο μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όφειλε από καιρό να συνταχθεί με την ευρωπαϊκή αντίληψη για την ενέργεια, που από πολύ νωρίς «είδε» τις δυνατότητες που έχει το υδρογόνο ως καύσιμο – ενεργειακός φορέας να συνεισφέρει τον οβολό του στην υπόθεση του Grean Deal, της ενεργειακής μετάβασης και της προοπτικής μηδενισμού του ανθρακικού αποτυπώματος της γηραιάς ηπείρου. Και αυτό έπραξε, εντάσσοντας το «πράσινο» υδρογόνο στον ενεργειακό σχεδιασμό της. Κάτι που είχε σα συνέπεια τη σχετική κινητοποίηση των «παικτών» του χώρου της ενέργειας.
Είναι προφανές ότι η αρχή έγινε και στη χώρα μας θα έχουμε σύντομα τα πρώτα δείγματα μιας υποδομής υδρογόνου που θα βοηθήσει στη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος μιας σειράς δραστηριοτήτων. Για παράδειγμα – και όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) «Στον τομέα των βαρέων οδικών μεταφορών, είναι δυνατό να εφαρμοσθεί η λύση των κυψελών καυσίμου αερίου υδρογόνου … Στο πλαίσιο αυτό και σε συμφωνία με την Ενωσιακή νομοθεσία (AFIR), θα ιδρυθούν πρατήρια υδρογόνου, καταρχήν σε πιλοτική βάση, ή/και για την εξυπηρέτηση ιδιαίτερα των βαρέων μεταφορών (συνολικά τουλάχιστον 26 μέχρι το 2030), ενώ μετά το 2030 αναμένεται η περαιτέρω επέκτασή τους, αναλόγως των τεχνολογικών εξελίξεων.»
Θυμίζουμε ότι ενώ στα επιβατικά αυτοκίνητα είναι ξεκάθαρο ότι έχει προκριθεί η λύση της ηλεκτροκίνησης με μπαταρίες για τα οχήματα μηδενικών ρύπων, στο χώρο του επαγγελματικού αυτοκινήτου υπάρχει έντονο ρεύμα υπέρ της λύσης των ηλεκτροκίνητων οχημάτων με κυψέλες υδρογόνου (Fuel Cell Electric Vehicles - FCEV) – ιδίως αν πρόκειται για φορτηγά εθνικών και διεθνών μεταφορών – κατά κύριο λόγο επειδή ο χρόνος ανεφοδιασμού τους είναι αντίστοιχος με αυτόν των συμβατικών φορτηγών (5-10 λεπτά).
Δεν χρειάζεται δηλαδή να περιμένουν μία ή περισσότερες ώρες για την επαναφόρτιση των μπαταριών, όπως συμβαίνει με τα πλήρως ηλεκτρικά οχήματα μπαταρίας (Battery Electric Vehicles – BEV). Ήδη η Hyundai έχει ήδη διαθέσει τα πρώτα ηλεκτρο-υδρογονοκίνητα φορτηγά της στην Ελβετία και την Αυστρία, ενώ αξίζει να σημειώσουμε ότι η λύση των FCEV εξετάζεται και στα επιβατικά αυτοκίνητα από μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η Toyota, η Hyundai και η BMW.
Επί του πρακτέου τώρα, σημαντικοί ελληνικοί ενεργειακοί όμιλοι έχουν ήδη έτοιμα ή ετοιμάζουν σχέδια για παραγωγή «πράσινου» υδρογόνου, με πλέον χαρακτηριστικό αυτό της Hellenic Hydrogen (μιας κοινοπραξίας της ΔΕΗ με τη Motor Oil) για ένα μεγάλο έργο, το “North-1” – μια μονάδα ηλεκτρόλυσης 100 MW στις εγκαταστάσεις των πρώην λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ στο Αμύνταιο, η οποία θα παράγει 12.600 τόνους πράσινου υδρογόνου το χρόνο. Σημειώστε δε ότι η Hellenic Hydrogen έχει στόχο να διπλασιάσει σταδιακά την ισχύ της μονάδας ηλεκτρόλυσης, στα 200 MW. Ενώ ανάλογα έργα θα πραγματοποιηθούν επίσης, στη Μεγαλόπολη και στην ευρύτερη περιοχή του διυλιστηρίου της Motor Oil στην Κόρινθο.
Και δεν είναι μόνο αυτό: στο διυλιστήριο της Motor Oil θα δημιουργηθεί, στο πλαίσιο του project EPHYRA (που συγχρηματοδοτείται από το Clean Hydrogen Partnership), ακόμα μία μονάδα ηλεκτρόλυσης, ισχύος 30 MW. Συντονιστής του EPHYRA, το οποίο θα εξασφαλίζει 4.500 τόνους πράσινου υδρογόνου κάθε χρόνο είναι η Motor Oil.
Από την πλευρά της, η Helleniq Energy ετοιμάζει τη δική της μονάδα ηλεκτρόλυσης στο διυλιστήριο της Ελευσίνας, με το πράσινο υδρογόνο να εξετάζεται και ως μέσο αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και για το διυλιστήριο της Θεσσαλονίκης. Ενώ η περιοχή της Μαγνησίας έχει επιλεγεί από τον Όμιλο Κοπελούζου που θέλει να εγκαταστήσει μονάδες ΑΠΕ συνολικής ισχύος 50 MW, προκειμένου να τροφοδοτεί με καθαρή ενέργεια μία μονάδα ηλεκτρόλυσης ισχύος 10 MW.
Σημειώστε ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ετοιμάζει σχέδιο για τη στήριξη της δημιουργίας των πρώτων μονάδων παραγωγής «πράσινου» υδρογόνου (ώστε αυτό να είναι οικονομικά ανταγωνιστικό με το υδρογόνο που παράγεται από φυσικό αέριο). Σημειώστε ότι το 2030 η συνολική παραγωγή πράσινου υδρογόνου αναμένεται να φτάσει τουλάχιστον τα 0,92 TWh, ποσότητα που απαιτεί να υπάρχουν εγκατεστημένα συστήματα ηλεκτρόλυσης δυναμικότητας περίπου 300 MW.
Το δικό τους ρόλο στην δημιουργία των υποδομών του υδρογόνου – η οποία αποτελεί ευρωπαϊκή επιταγή - καλούνται να παίξουν μια σειρά ελληνικές εταιρίες που έχουν αναπτύξει δική τους τεχνογνωσία σε μια σειρά τομείς. Σε αυτές περιλαμβάνεται και η CYRUS η οποία ιδρύθηκε το 2019 ως τεχνοβλαστός του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος έχοντας δημιουργήσει μια καινοτόμο λύση θερμικής συμπίεσης του υδρογόνου, η οποία μπορεί να συμβάλλει αποφασιστικά στην ανάπτυξη της υποδομής που απαιτείται για τη διάδοση της χρήσης του καθαρού αυτού καυσίμου.
Ο πρωτοποριακός συμπιεστής υδρογόνου της CYRUS αξιοποιεί τις δυνατότητες που προσφέρουν τα μεταλλικά υδρίδια επιτυγχάνοντας τις υψηλές πιέσεις (άνω των 200 bar) που απαιτούνται για τη συμπίεση του υδρογόνου, με χαμηλή κατανάλωση ενέργειας στη μορφή εύκολα διαθέσιμης / προσβάσιμης θερμότητας (low grade heat) και μηδενικό θόρυβο. Χειροπιαστό δείγμα των δυνατοτήτων της τεχνολογίας αυτής αποτελεί ο πρώτος στην Ελλάδα, πρότυπος σταθμός ανεφοδιασμού ελαφρών οχημάτων με υδρογόνο που λειτουργεί στο χώρο των εγκαταστάσεων του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η CYRUS βασίζεται στα περισσότερα από 52 ανθρωπο-έτη τεχνογνωσίας που συγκεντρώνουν οι ιδρυτές και οι συνεργάτες της – όλοι τους διακεκριμένοι επιστήμονες και μηχανικοί, ενώ ήδη η εταιρία έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον ξένων επενδυτών.
Ο Cyrus Harding είναι ο ήρωας του μυθιστορήματος «Η μυστηριώδης νήσος» του Ιουλίου Βερν που το 1874 είχε κάνει την πρόβλεψη ότι:
«Το νερό θα είναι ο άνθρακας του μέλλοντος»
