Της Μαριάννας Σκυλακάκη
Δεν είμαι σίγουρη τι λέει αυτό για την εποχή μας, όμως είναι δύσκολο να αρνηθεί κανείς ότι η σάτιρα στις μέρες μας έχει μεγάλες δόξες. Το υλικό που προσφέρουν οι εξελίξεις, τόσο σε εγχώριο, όσο και σε διεθνές επίπεδο, είναι τόσο πλούσιο που θα ''λεγε κανείς ότι είναι φτιαγμένο για να δώσει τροφή σε ανέκδοτα, αστεία και σατιρικές τοποθετήσεις πάσης φύσεως, που κρύβουν μέσα τους θυμό, απόγνωση, ευρηματικότητα, αλλά και ελπίδα μαζί. Μπορεί τώρα οι περιστάσεις να αλλάζουν, όμως η σάτιρα έχει διαχρονικό χαρακτήρα - αυτά που βρίσκουμε αστεία και μαζί θλιβερά, τα συναντάμε ξανά και ξανά στην ανθρώπινη ιστορία. Είναι τυχαίο άραγε το γεγονός ότι οι αρχαίες κωμωδίες είναι πιο δημοφιλείς από ποτέ στη χώρα μας στην περίοδο της κρίσης;
Για σήμερα λοιπόν, το θέμα μας είναι ένα σατιρικό λεξικό που γράφτηκε στις αρχές του προηγούμενου αιώνα και παραμένει συγκλονιστικά επίκαιρο: The Devil''s Dictionary. Το συνέταξε ο Ambrose Bierce, ένας στρατιώτης του Αμερικανικού Εμφυλίου, και θεωρείται σήμερα ένα απ'' τα σημαντικότερα συγγράμματα στην ιστορία της αμερικανικής λογοτεχνίας. Πρόκειται για συνηθισμένες λέξεις, στις οποίες αποδίδεται όμως ένα ασυνήθιστο, σατιρικό ή χιουμοριστικό νόημα. Παραδείγματος χάριν, η ευτυχία ορίζεται ως "το ευχάριστο συναίσθημα που προκαλεί η παρατήρηση της δυστυχίας των άλλων", βαρετός είναι κάποιος "που μιλάει όταν θα ήθελες να ακούει", ηλίθιος "μέλος μιας μεγάλης και δυνατής φυλής, της οποίας η επίδραση στα ανθρώπινα πράγματα ήταν ανέκαθεν ισχυρή και καθοριστική" και το χειροκρότημα είναι "ο αντίλαλος μιας κοινοτυπίας". Θα τον έλεγες και ελαφρώς πικρόχολο τον Bierce...
Στο άρθρο αυτό στο Paris Review, ο ποιητής Anthony Madrid συγκεντρώνει τους 74 αγαπημένους του ορισμούς από το λεξικό, ανοίγοντάς μας την όρεξη. Θα βρείτε εκδόσεις του βιβλίου και στα ελληνικά, όπως αυτή, σε μετάφραση του Αύγουστου Κορτώ.
Για περισσότερα άρθρα από το αθηΝΕΑ, επισκεφθείτε το www.a8inea.com.
