Της Νίκης Κ. Κεραμέως*
Παραφράζοντας το γνωστό θεατρικό έργο του Ιρλανδού δραματουργού, Σάμιουελ Μπέκετ, εδώ και 8 μήνες περιμέναμε με προσμονή και ειλικρινή θετική διάθεση το νομοσχέδιο για τη δημόσια διοίκηση, το οποίο ήρθε, συζητήθηκε, ψηφίστηκε, ωστόσο πόρρω απέχει από ουσιαστική μεταρρύθμιση στο χώρο της δημόσιας διοίκησης.
Παρά τις διακηρύξεις της πολιτικής ηγεσίας και τις πομπώδεις εκφράσεις της εισηγητικής έκθεσης, το νομοθέτημα δεν κατορθώνει να φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα και εν πολλοίς καθίσταται ψευδεπίγραφο. Με προμετωπίδα έννοιες - πυλώνες ενός σύγχρονου κράτους, μέσα από πλήθος διατάξεων και σωρεία τροπολογιών είδαμε να ανακυκλώνονται όλες οι παθογένειες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης: η αναξιοκρατία, η κακονομία, η γραφειοκρατία και οι πελατειακές σχέσεις.
Δίχως να αποποιείται τα λάθη και τις παραλείψεις του παρελθόντος, η Νέα Δημοκρατία θέλει μια σύγχρονη δημόσια διοίκηση για τη χώρα, η οποία θα αποτελεί το κατάλληλο εργαλείο για την υλοποίηση των πολιτικών του κράτους, με μοναδικό στόχο τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών σε πολίτες και επιχειρήσεις, την ενίσχυση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και μέσα από τη διασφάλιση των ατομικών και οικονομικών δικαιωμάτων, τελικά την επιστροφή στην ανάπτυξη. Και προς αυτή την κατεύθυνση τη διετία 2012-2014 έγιναν τομές από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.
Στη Νέα Δημοκρατία θέλουμε την αποπολιτικοποίηση της διοίκησης, καθώς θεωρούμε ότι η διαρκής εμπλοκή της πολιτικής εξουσίας στο χώρο της Δημόσιας Διοίκησης αποτελεί μια από τις σοβαρότερες πηγές κακοδαιμονίας, που συνέπεια έχει η διοίκηση να μην λειτουργεί για την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, αλλά για την ικανοποίηση σκοπών συγκεκριμένων ομάδων. Αν βλέπαμε ότι με το νομοθέτημα, που εισήγαγε η Κυβέρνηση, επιχειρείτο η αποπολιτικοποίηση ουσιαστικά και με ειλικρίνεια, θα ήμασταν πραγματικά διατεθειμένοι να το στηρίξουμε. Ωστόσο, τόσο οι όροι και οι λεπτομέρειες της σύστασης και εφαρμογής του Εθνικού Μητρώου Επιτελικών Στελεχών, όσο και το άσχετο πέμπτο κεφάλαιο των λοιπών διατάξεων αποδεικνύουν ότι οι ωραίες έννοιες δεν είναι ταυτόσημες των καλών προθέσεων της Κυβέρνησης και ότι το νομοθέτημα απέχει πολύ από τις ειλικρινείς και ουσιαστικές παρεμβάσεις που έχει ανάγκη η διοίκηση.
Η σύσταση του Μητρώου αποτελεί, πράγματι, καινοτομία για τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης και υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε να συμβάλει στην ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού του Δημοσίου. Ορίζονται συγκεκριμένα κριτήρια για την εγγραφή στο Μητρώο, θεσπίζεται υποχρέωση προκήρυξης με προσόντα συναφή προς τα προσόντα της θέσεως και διαδικασία πρόκρισης των τριών επικρατέστερων από τους οποίους στη συνέχεια θα επιλέξει ο Υπουργός, και ακόμα προβλέπεται 4ετής θητεία για τις θέσεις αυτές. Ωστόσο, το εν λόγω Μητρώο έχει 4 σημαντικότατα δομικά προβλήματα, τα οποία δυστυχώς το ακυρώνουν εν τη γενέσει του και τα οποία η Κυβέρνηση δεν ήταν διατεθειμένη να επανεξετάσει:
- Πρώτον, ο αποκλεισμός του έμπειρου και καταξιωμένου ανθρώπινου δυναμικού από τον ιδιωτικό τομέα. Ο σχεδιασμός του Μητρώου δημιουργεί μια διοίκηση εσωστρεφή, περιορισμένη στα στεγανά του δημοσίου τομέα, χωρίς δυνατότητες εισροής βέλτιστων πρακτικών και νέων γνώσεων.
- Δεύτερον, η εξαίρεση από το πεδίο εφαρμογής του Μητρώου των θέσεων των υπηρετούντων σε αυτοτελείς Γενικές Γραμματείες και, με τις αναιτιολόγητες τροπολογίες της τελευταίας στιγμής, επιπλέον εξαίρεση των θέσεων των υπηρετούντων σε ορισμένους οργανισμούς και φορείς του δημοσίου, λ.χ. του ΕΟΤ, στους οποίους θα διορίζονται κομματικά στελέχη.
- Τρίτον, με «νομοτεχνική βελτίωση» στο παρά πέντε της ολοκλήρωσης της διαδικασίας, η Κυβέρνηση προχώρησε στην προκλητική σύσταση 33 επιπλέον θέσεων Διοικητικών Γραμματέων. Ένας Διοικητικός Γραμματέας για κάθε Υπουργό και Αναπληρωτή Υπουργό. Βεβαίως, η σχετική τροποποίηση κατατέθηκε στη Βουλή χωρίς έκθεση από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους παρά το γεγονός ότι η ενδεχόμενη οικονομική επιβάρυνση είναι μεγάλη. Η διακηρυκτική και μεγαλόστομη αποκομματικοποίηση της διοίκησης παραμένει κενό γράμμα στις σελίδες της εισηγητικής έκθεσης, καθώς οι 63 Γενικοί και Ειδικοί Γραμματείς παραμένουν και επιλέγονται με καθαρά κομματικά κριτήρια, εξαιρούμενοι από το πεδίο εφαρμογής του Μητρώου, επιπλέον όμως η Κυβέρνηση δημιουργεί ένα πρόσθετο επίπεδο στη διοικητική ιεραρχία, χωρίς αρμοδιότητες, χωρίς ρόλο.
- Τέταρτον, ο χρόνος εφαρμογής. Προβλέπεται η άμεση εφαρμογή του Μητρώου μόνο για τις κενές θέσεις – που όλοι ξέρουμε ότι δεν υπάρχουν πλέον – ενώ η γενική εφαρμογή του παραπέμπεται στον Ιούλιο του 2018. Με αυτόν τον τρόπο η Κυβέρνηση θα διορίσει «ημετέρους» σε όλες τις θέσεις, όπως ήδη έχει κάνει μέχρι τώρα, οι οποίοι θα είναι οι μόνοι που θα έχουν αξιολογηθεί (απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσει κανείς να επιλεγεί εν συνεχεία από το Μητρώο) και άρα θα υποχρεώσει την επόμενη Κυβέρνηση να θέσει σε εφαρμογή ένα Μητρώο, του οποίου στελέχη θα είναι αποκλειστικά αυτοί που θα έχουν οριστεί από την Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ.
Και έρχομαι στο Ε' κεφάλαιο, το οποίο, μαζί με τις τροπολογίες, αποτελεί την μεγαλύτερη απόδειξη ότι το νομοθέτημα για τη Δημόσια Διοίκηση συνιστά άλλη μια έκφανση της διγλωσσίας της Κυβέρνησης. Κάτω από τον τίτλο «Λοιπές διατάξεις» σωρεύτηκαν άσχετες διατάξεις, ένα συμπίλημα ρυθμίσεων, κάποιων φωτογραφικών, απόσπασμα του παράλληλου προγράμματος, όπως εισήχθη στη Βουλή τον Δεκέμβριο και αποσύρθηκε κατ' εντολή των δανειστών. Λίθοι, πλίνθοι και κέραμοι ατάκτως ερριμμένα. Έτσι, χαρακτηρίζω το πέμπτο κεφάλαιο των πάσης φύσεως τακτοποιήσεων, το οποίο εισήχθη στη Βουλή χωρίς πρότερη διαβούλευση και χωρίς- σε πολλές περιπτώσεις- οικονομική αποτίμηση των αποτελεσμάτων του από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, κατά παράβαση του Κανονισμού της Βουλής και του Συντάγματος.
Η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ ξεχνάει συστηματικά ότι είναι η Κυβέρνηση του συνόλου της ελληνικής κοινωνίας και όχι μόνο των υποστηρικτών της. Το νομοθέτημα για τη δημόσια διοίκηση αποδείχτηκε άλλη μια έκφανση της διγλωσσίας της Κυβέρνησης, η οποία ντύνει με κομψές έννοιες/«κράχτες» ευαισθησίας τα νομοθετήματά της για να μπορεί να θεσπίζει εν κρυπτώ και παραβύστω τις επιθυμίες της κομματικής της πελατείας: πέρυσι τον Απρίλιο ο «κράχτης» ευαισθησίας ήταν η «αποκατάσταση αδικιών», την προηγούμενη εβδομάδα ήταν η «επιτάχυνση του κυβερνητικού έργου», σήμερα είναι η «αξιοκρατία και διαφάνεια».
* Η Νίκη Κ. Κεραμέως είναι Κοινοβουλευτική Εκπρόσωπος της ΝΔ, Βουλευτής Επικρατείας, Δικηγόρος
