Η προεδρική χρυσή μετοχή και ο νέος αμερικανικός παρεμβατισμός

Η προεδρική χρυσή μετοχή και ο νέος αμερικανικός παρεμβατισμός

Τελικά οι πληροφορίες του αμερικανικού και του ιαπωνικού Τύπου αποδείχθηκαν ακριβείς. Η ιαπωνική χαλυβουργία Nippon Steel (5401 TOKYO), η τέταρτη μεγαλύτερη από πλευράς όγκου παραγωγής στον κόσμο, αποκτά τον έλεγχο της αμερικανικής U.S. Steel (X NYSE), η οποία είναι επίσης τέταρτη, χρησιμοποιώντας το ίδιο κριτήριο, μέσα στις ΗΠΑ όμως.

Η αμερικανική είναι η πιο ιστορική χαλυβουργία στον κόσμο, αφού για πολλά χρόνια, στο τέλος του 19ου και στην αρχή του 20ου αιώνα, ήταν η μεγαλύτερη εταιρεία παγκοσμίως. Τα πράγματα αλλάζουν βέβαια, και τώρα είναι αμφίβολο αν περιλαμβάνεται στις 25 μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο από πλευράς όγκου παραγωγής.

Εξακολουθεί όμως να διαθέτει εργοστάσια στις ΗΠΑ και να είναι μία αξιόλογη επιχείρηση για τα αμερικανικά δεδομένα. Βρέθηκε ξαφνικά στην επικαιρότητα τον Δεκέμβριο του 2023, όταν η Nippon κέρδισε τον διαγωνισμό πώλησης της εταιρείας που διοργάνωσε η διοίκησή της μετά την εκδήλωση ενδιαφέροντος από διάφορους μνηστήρες.

Η μετοχή της ανέβηκε σε μερικούς μήνες από τα 20 στα 55 δολάρια, δηλαδή το επίπεδο της προσφοράς της Nippon. Από εκεί και πέρα όμως ξεκίνησε ένα μεγάλο σίριαλ, το οποίο μόλις έφθασε στο τέλος του.

Δεν θα πούμε πολλά σχετικά με το ιστορικό αυτής της υπόθεσης, καθώς το liberal.gr έχει ασχοληθεί αρκετές φορές με αυτό το ενδιαφέρον ζήτημα.

Την τελευταία φορά, δηλαδή πριν σχεδόν είκοσι μέρες, είχαμε αναφερθεί στις πληροφορίες σχετικά με κάποια ειδικά δικαιώματα που απαίτησε η αμερικανική πολιτική ηγεσία προκειμένου να δώσει την ευλογία της σε αυτή την συμφωνία (Η χρυσή μετοχή της US Steel και η αμερικανική στροφή στον παρεμβατισμό | Liberal.gr).

Τελικά, οι πληροφορίες περί χρυσής μετοχής επιβεβαιώθηκαν πλήρως με την ανάρτηση του υπουργού εμπορίου Χάουαρντ Λάτνικ το Σάββατο 14 Ιουνίου, μία ημέρα μετά την ανακοίνωση των δύο εταιρειών σχετικά με την υπογραφή της συμφωνίας τους.

Πριν προχωρήσουμε στην ουσία της ανάρτησης του υπουργού, πρέπει να αναφέρουμε πως η πρόβλεψη περί χρυσής μετοχής περιλαμβάνεται μέσα στο «σύμφωνο ασφαλείας» που υπέγραψαν οι δύο επιχειρήσεις την Παρασκευή 13 Ιουνίου.

Η μετοχή αυτή θα είναι προνομιούχος, και δεν θα έχει δικαίωμα στο μέρισμα που θα διανέμει η εταιρεία. Επίσης, δεν θα μπορεί να μεταβιβαστεί ούτε να πουληθεί από τον τωρινό ή τον οποιονδήποτε μελλοντικό πρόεδρο.

Προβλέπει επίσης πως η προνομιούχος μετοχή κλάσης G (όπως gold, χρυσός) και τα δικαιώματα που δίνει στον Αμερικανό πρόεδρο θα ισχύουν εις το διηνεκές. Για το συγκεκριμένο θέμα μάλιστα, οι New York Times ανέφεραν, σε σχετικό άρθρο της 15ης Ιουνίου, πως η ιαπωνική πλευρά είχε ζητήσει συγκεκριμένο «χρόνο ζωής» για αυτή την μετοχή, τριών ή τεσσάρων ετών συγκεκριμένα, αλλά ο υπουργός Λάτνικ ήταν ανένδοτος. 

Ας περάσουμε όμως στην ανάρτηση του υπουργού Λάτνικ. Αφού πρώτα αναφέρεται στην πολύ μεγάλη και καλή συμφωνία που θα αναζωογονήσει μία εμβληματική αμερικανική επιχείρηση, συμφωνία που εξασφάλισε ο πρόεδρος Τραμπ, επισημαίνει πως η χρυσή μετοχή που κρατούν στα χέρια τους οι ΗΠΑ έχει πολύ ισχυρούς όρους που ωφελούν και προστατεύουν άμεσα τις ΗΠΑ, την πολιτεία της Πενσυλβάνια, τους εξαιρετικούς χαλυβουργούς της U.S. Steel και την αμερικανική μεταποιητική βιομηχανία που θα έχει πρόσβαση σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες εγχώρια παραγόμενου χάλυβα.

Στην συνέχεια μπαίνει σε λεπτομέρειες, λέγοντας πως η χρυσή μετοχή εξασφαλίζει πως τίποτα από τα παρακάτω δεν θα μπορεί να γίνει χωρίς την έγκριση του Αμερικανού προέδρου ή του αντιπροσώπου που θα έχει ορίσει:

Η μεταφορά των κεντρικών εγκαταστάσεων της U.S. Steel από το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια. 

Η αλλαγή έδρας της εταιρείας εντός των ΗΠΑ

Η αλλαγή της επωνυμίας της εταιρείας

Η καθυστέρηση, μείωση ή ματαίωση των επενδύσεων ύψους 11 δισεκατομμυρίων δολαρίων, οι οποίες θα πρέπει να γίνουν μέχρι το 2028 στην U.S. Steel.

Η μεταφορά μέρους της παραγωγής ή του εργατικού δυναμικού εκτός ΗΠΑ

Το κλείσιμο ή η απενεργοποίηση εργοστασίων πριν περάσουν συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα, εκτός αν σχετίζονται με θέματα ασφαλείας, αναβάθμιση των εγκαταστάσεων κ.α. 

Η τροποποίηση των αμοιβών των εργαζομένων, η πώληση προϊόντων σε τιμή κάτω του κόστους, η αγορά πρώτων υλών και άλλων προμηθειών από προμηθευτές εκτός ΗΠΑ, πιθανές εξαγορές και άλλα πολλά. 

Πέρα από το περιεχόμενο της ανάρτησης του υπουργού, οι πληροφορίες των New York Times αναφέρουν πως ο πρόεδρος θα μπορεί να διορίζει το ένα από τα τρία ανεξάρτητα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της επιχείρησης και θα έχει δικαίωμα έγκρισης ή απόρριψης για τα άλλα δύο.

Αυτοί οι όροι ακούγονται εξαιρετικά δεσμευτικοί, όχι μόνο για τις ΗΠΑ, όπου είναι σχεδόν πρωτάκουστοι αλλά και για τις χώρες που έχουν παράδοση στον θεσμό της χρυσής μετοχής στην Ευρώπη και την Λατινική Αμερική. Πέρα από αυτό, αποτελούν μία σαφή αλλαγή στάσης της αμερικανικής ηγεσίας, η οποία παραδοσιακά εδώ και πολλές δεκάδες χρόνια πάντα προτιμούσε να αποφεύγει την ανάμειξή της στην ιδιωτική οικονομία, με εξαιρέσεις σε πολύ ειδικές περιπτώσεις, όπως στην χρεωκοπία της General Motors το 2009.

Η Una Galani του Reuters Breakingviews, σε άρθρο της την 17η Ιουνίου, εκτίμησε πως με αυτούς τους όρους θα είναι πολύ δύσκολο για την ιαπωνική εταιρεία να προχωρήσει γρήγορα και αποτελεσματικά την απαραίτητη αναδιάρθρωση της U.S. Steel και ακόμα πιο δύσκολο να πετύχει ικανοποιητικές αποδόσεις για τα χρήματα που θα επενδύσει.

Η Nippon θα ξοδέψει σχεδόν 15 δισεκατομμύρια δολάρια για να αποκτήσει τον έλεγχο της U.S. Steel και άλλα περίπου 11 για τις επενδύσεις εκσυγχρονισμού της. Η αρθρογράφος αναγνώρισε βέβαια πως η πολιτική υψηλών δασμών πρέπει να έχει παίξει ρόλο στην απόφαση της Nippon να δεχθεί αυτούς τους μάλλον επαχθείς όρους, προκειμένου να αποκτήσει ισχυρή παρουσία εντός ΗΠΑ. 

Το ενδιαφέρον εδώ είναι πως οι εργαζόμενοι στην αμερικανική εταιρεία δεν είναι καθόλου χαρούμενοι με την εξέλιξη. Ο πρόεδρος της συνδικαλιστικής ένωσης των εργαζομένων στον τομέα της χαλυβουργίας, σε μήνυμά του προς τα μέλη της ένωσης, εξέφρασε την απογοήτευσή του για την αλλαγή στάσης του Τραμπ, ο οποίος μέχρι πρότινος ήταν φανατικός εχθρός αυτής της συμφωνίας και τον κατηγόρησε πως βάζει σε κίνδυνο ολόκληρη την αμερικανική χαλυβουργική βιομηχανία. 

Εδώ γεννώνται δύο βασικά ερωτήματα. Αυτή η συμφωνία θα αποδειχθεί ένα μεμονωμένο γεγονός ή θα είναι η πρώτη από πολλές που θα απαιτήσει στο μέλλον η αμερικανική ηγεσία;

Ήδη ακούγεται πως θα μπορούσε να αποτελέσει το πρότυπο για μία συμφωνία που θα αφήσει το περίφημο Tik Tok να συνεχίσει να λειτουργεί στις ΗΠΑ.

Δύσκολο να πούμε αλλά κρίνοντας από την γενικότερη συμπεριφορά του Ντόναλντ Τραμπ, δεν θα μας προκαλέσει έκπληξη παρόμοια παρέμβασή του στην περίπτωση που ο ίδιος εκτιμά πως μία σκληρή στάση θα του δώσει πολιτικά οφέλη.

Επίσης, είναι δυνατόν να λειτουργήσει αποτρεπτικά σε όποιες διεθνείς επιχειρήσεις θα προσπαθήσουν να διευρύνουν την παρουσία τους στις ΗΠΑ μέσω της εξαγοράς τοπικών εταιρειών;

Ο δικηγόρος Stephen Heifetz, εταίρος στην εταιρεία Wilson Sonsini Goodrich & Rosati, μιλώντας στους New York Times, εκτίμησε πως το μήνυμα που δίνει στην αγορά η χρυσή μετοχή της U.S. Steel είναι πως η αμερικανική κυβέρνηση αυξάνει κατά πολύ το επίπεδο παρεμβατικότητας σε εταιρικούς συνδυασμούς που δεν φαίνεται, με τον παραδοσιακό τρόπο εκτίμησης, να εγείρουν σοβαρά ζητήματα εθνικής ασφαλείας.

Ο Heifetz πρόσθεσε πως αυτό το μήνυμα θα κάνει όσους σκέφτονται να επενδύσουν στην αμερικανική αγορά να σκεφθούν πολύ πιο σοβαρά από πριν τα εμπόδια που θα βρουν μπροστά τους. Και, προσθέτουμε εμείς, τον χρόνο που θα χάσουν και το αυξημένο κόστος της οποιασδήποτε κίνησής τους. 

Δεκαοκτώ μήνες μετά την επικράτησή της στον διαγωνισμό πώλησης της U.S. Steel, η Nippon πέτυχε τον στόχο της, αλλά με μεγάλη επιβάρυνσή της.

Το γεγονός πως η μετοχή της άρχισε να πέφτει σημαντικά όταν φάνηκε πως ο πρόεδρος Τραμπ θα μπορούσε τελικά να εγκρίνει την εξαγορά, δείχνει τον προβληματισμό των μετόχων της. Αυτό και μόνο το γεγονός είναι σίγουρο πως θα μετριάσει καταλυτικά τον ενθουσιασμό οποιουδήποτε διευθύνοντος συμβούλου διεθνούς επιχείρησης που σκέφτεται να επεκτείνει την παρουσία του στις ΗΠΑ μέσω μίας εξαγοράς.

Αν αυτό είναι καλό ή όχι για τις ΗΠΑ δεν είμαστε σε θέση να το πούμε εμείς.