Αναμφίβολα, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα παραδείγματα της παγκόσμιας οικονομίας, είναι αυτό της Ελβετίας. Ειδικά κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαπενταετίας, όπου παρά το γεγονός ότι το Ελβετικό Φράγκο έχει ανατιμηθεί έναντι του ευρώ κατά 25%, η ελβετική βιομηχανική παραγωγή όχι μόνο δεν έχει συρρικνωθεί, αλλά αντίθετα έχει αυξηθεί κατά 40%.
Το ελβετικό παράδειγμα, ίσως σε πολλούς συμπολίτες μας να φαίνεται παράδοξο. Και αυτό διότι δίνει δυσάρεστες απαντήσεις. Διαψεύδοντας μια σειρά από θεωρίες και στερεότυπα που στοιχειώνουν την πολιτική και οικονομική σκέψη στη χώρα μας.
Παράλληλα το ελβετικό +40% στη βιομηχανική παραγωγή, που κακά τα ψέματα αποτελεί τη μοναδική σταθερή παράμετρο πλούτου και ευημερίας σε μια κοινωνία, αποδεικνύει το αναποτελεσματικό μοντέλο ανάπτυξης των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ειδικότερα της Γερμανίας, οι οποίες όπως βλέπουμε στο ακόλουθο γράφημα, έχουν αποτύχει οικτρά.
Καθώς η ΕΕ εμφανίζει άνοδο της βιομηχανικής παραγωγής μόλις κατά +1,5% και η Γερμανία μείωση της τάξης του -5%, από το 2011 μέχρι σήμερα. Δηλαδή κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαπέντε ετών. Με τη σάλπιγγα της υποχώρησης να μην κινητοποιεί το πολιτικό κατεστημένο, που παραμένει βυθισμένο στον σχεδιασμό κανονιστικών και ρυθμιστικών πλαισίων.
Η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής και οι εξαγωγές ποιοτικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας, έχουν οδηγήσει την Ελβετία σε ένα εμπορικό πλεόνασμα ύψους 60 δισ. (CHF), το οποίο αντιστοιχεί στον εντυπωσιακό αριθμό των 10.000 ευρώ ανά εργαζόμενο.
Διαψεύδοντας με πανηγυρικό τρόπο όλους όσοι υποστηρίζουν ότι ένα «σκληρό» και «ακριβό» νόμισμα αποτελεί εμπόδιο στις εξαγωγές και ότι το μοναδικό εργαλείο για την αύξηση των εξαγωγών είναι η υποτίμηση του νομίσματος μια χώρας. Ώστε τα προϊόντα να καταστούν «φθηνά».
Η διαχρονική επιτυχία της Ελβετίας που τη φέρνει στην κορυφή της ευημερίας, οφείλεται σε μια εξαιρετικά σταθερή και αποδοτική δημόσια διοίκηση, ένα οικονομικό πλαίσιο προσανατολισμένο στην οικονομική ελευθερία, σε μια δυναμική, φιλελεύθερη και ευέλικτη αγορά εργασίας με χαμηλή ανεργία και υψηλή συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό και σε ένα εξαιρετικό εκπαιδευτικό σύστημα.
Το οποίο από τη μια πλευρά έχει παγκόσμιας κλάσης τεχνικά Πανεπιστήμια όπως το ΕΤΗ της Ζυρίχης και το EPFL της Λωζάνης και από την άλλη πλευρά μια εξειδικευμένη θεωρητική εκπαίδευση με πρακτική κατάρτιση, που παράγει εξειδικευμένους εργαζόμενους οι οποίοι καλύπτουν τις ανάγκες της βιομηχανίας.
Η ισχυροποίηση του ελβετικού φράγκου
Από το 2011, το ελβετικό φράγκο (CHF) έχει ενισχυθεί σημαντικά έναντι του ευρώ, καταγράφοντας αύξηση της αξίας του κατά περίπου 25%. Αυτή η ανατίμηση αποδίδεται στη φήμη του φράγκου ως ευρωπαϊκού «ασφαλούς καταφυγίου» σε περιόδους οικονομικής αβεβαιότητας, καθώς και στην πολιτική σταθερότητα και τη χαμηλή έκθεση της Ελβετίας σε διεθνείς κρίσεις.
Το 2011, η Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας (SNB) είχε επιβάλει ένα ανώτατο όριο ισοτιμίας (1,20 CHF ανά ευρώ) για να περιορίσει την υπερβολική ενίσχυση του νομίσματος της, το οποίο πίεζε τις εξαγωγές της.
Ωστόσο, το 2015, η SNB άφησε ελεύθερη τη διακύμανση του CHF, με αποτέλεσμα το ελβετικό φράγκο να εκτοξευθεί, δημιουργώντας προβλήματα στις εξαγωγικές βιομηχανίες.
Παρά την πίεση αυτή, η Ελβετία κατάφερε να προσαρμοστεί, διατηρώντας την ανταγωνιστικότητά της. Μέχρι σήμερα το ελβετικό φράγκο παραμένει ισχυρό, με την ισοτιμία να κυμαίνεται γύρω στο 0,94 CHF ανά ευρώ.
Η σταθερότητα του νομίσματος, σε συνδυασμό με τη χαμηλή πληθωριστική πίεση - πολύ χαμηλότερη από τα ποσοστά άλλων προηγμένων οικονομιών -, έχει επιτρέψει στην Ελβετία να εισάγει πρώτες ύλες και αγαθά με χαμηλότερο κόστος, ενισχύοντας την οικονομική της ανθεκτικότητα και ανταγωνιστικότητα.
Η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής
Η Ελβετία δεν επαναπαύθηκε ποτέ στις δάφνες των τραπεζικών υπηρεσιών, των υπηρεσιών διαχείρισης πλούτου και συγκέντρωσης επενδυτικών κεφαλαίων.
Μεγιστοποίησε τις προσπάθειές της για τη διατήρηση και επέκταση μιας εξαιρετικά εξειδικευμένης και υψηλής υπεραξίας βιομηχανικής βάσης, εστιάζοντας σταθερά στην ποιότητα, την καινοτομία και την ακρίβεια, αντί για τη μαζική παραγωγή και τον ανταγωνισμό των τιμών.
Παράλληλα επένδυσε στον τομέα της καινοτομίας και των πατεντών. Δηλαδή των νομικών δικαιωμάτων που χορηγούνται σε νέες, πρωτότυπες και βιομηχανικά εφαρμόσιμες εφευρέσεις, σε φάρμακα, σε μηχανές, σε μεθόδους παραγωγής, σε τεχνολογικά εξαρτήματα και άλλα.
Η Ελβετία κατέχει την πρώτη θέση παγκοσμίως σε διπλώματα ευρεσιτεχνίας ανά κάτοικο, γεγονός που αντικατοπτρίζει την έντονη εστίαση στην έρευνα και ανάπτυξη. Μεγάλα ερευνητικά κέντρα όπως το CERN στη Γενεύη και το Ινστιτούτο Πάουλ Σέρερ, πιστοποιούν την επιστημονική υπεροχή της χώρας.
Η επιτυχία της Ελβετίας και η εκπληκτική άνοδος της Βιομηχανικής Παραγωγής της, αποδίδεται στη στρατηγική της, να επικεντρωθεί σε εξειδικευμένους, υψηλής προστιθέμενης αξίας τομείς.
Όπως, στα φαρμακευτικά προϊόντα, όπου εταιρείες όπως η Novartis και η Roche έχουν καταστήσει την Ελβετία παγκόσμιο ηγέτη στον τομέα, με σημαντικές επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη, το γνωστό R&D.
Στα εργαλεία υψηλής ακρίβειας και ιατρικά όργανα, όπου η Ελβετία εξάγει προϊόντα υψηλής τεχνολογικής αξίας, τα οποία δεν ανταγωνίζονται σε επίπεδο τιμής, αλλά σε επίπεδο ποιότητας.
Καθώς οι αγοραστές εμμένουν στην υψηλή ποιότητα και αξιοπιστία. Στα εξειδικευμένα εξαρτήματα, όπου η Ελβετία κατέχει ηγετική θέση στις παγκόσμιες αγορές για εξαρτήματα υψηλής τεχνολογίας.
Δεν θα μπορούσε από τις ελβετικές προτεραιότητες να λείπει ο τομέας της ψηφιακής τεχνολογίας. Σήμερα το κέντρο υψηλής τεχνολογίας της Ζυρίχης, «Hightech - Zentrum Zürich», φιλοξενεί ερευνητικά κέντρα των μεγαλύτερων τεχνολογικών κολοσσών του πλανήτη, όπως της Google, της Meta /Facebook, της IBM, της Huawei, της OpenAI, της Revolut, της NVIDIA, του TikTok, της Salesforce, της Oracle, της Adobe, της Apple, της Disney Research, της Palantir και άλλων.
Η οικονομία της Ελβετίας, δεν ακολούθησε το μοντέλο της μερικής αποβιομηχάνισης που ακολούθησε η υπόλοιπο Ευρώπη. Δεν επαναπαύθηκε στην «ευκολία» της παροχής υπηρεσιών. Ούτε ανέπτυξε το μοντέλο του εμπορικού ανταγωνισμού στο πεδίο των τιμών.
Συνέχισε να κάνει αυτό που γνωρίζει καλύτερα. Να αποκομίζει κέρδη από τις μέγιστες δυνατότητες που της προσφέρει το εκπαιδευτικό της σύστημα, ώστε να μπορεί να υποστηρίξει ανταγωνιστικά και καινοτόμα βιομηχανικά προϊόντα υψηλής υπεραξίας.
Προσφέροντας στην αγορά εργασίας επιστήμονες υψηλών προδιαγραφών, μαζί με άριστα εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό για τις βιομηχανίες.
Το ελβετικό οικονομικό θαύμα της βιομηχανικής παραγωγικής έκρηξης, αποτελεί το άξιο τέκνο μιας φιλελεύθερης οικονομικής αντίληψης και μιας αποδοτικής δημόσιας διοίκησης. Καμία σχέση δηλαδή με το δικό μας παρακμιακό μοντέλο λειτουργίας της οικονομίας.
