Η κοινωνική πίεση για γρήγορο αδυνάτισμα, σε συνδυασμό με την ψευδαίσθηση του ελέγχου που δίνει το διαδίκτυο, δημιουργεί το τέλειο περιβάλλον για εξαπάτηση. Όμως η πραγματικότητα είναι σκληρή: η λήψη φαρμάκων χωρίς ιατρική καθοδήγηση, από άγνωστες πηγές, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές βλάβες στην υγεία ή ακόμη και στον θάνατο.
Μια παγκόσμια υγειονομική κρίση φαίνεται να ξεδιπλώνεται πίσω από τη φαινομενικά ακίνδυνη τάση για τα «ενέσιμα αδυνατίσματος». Φάρμακα τύπου GLP-1, που βασίζονται στη δραστική ουσία σεμαγλουτίδη, έχουν γίνει αντικείμενο ανεξέλεγκτης εμπορικής εκμετάλλευσης από κυκλώματα μαύρης αγοράς, οδηγώντας ρυθμιστικές αρχές από τις ΗΠΑ μέχρι την Ευρώπη να σημάνουν συναγερμό.
Σκευάσματα όπως τα Ozempic, Wegovy και Mounjaro, που έχουν αναπτυχθεί για τη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2 και την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, κυκλοφορούν νόμιμα στην Ελλάδα και σε πολλές ακόμη χώρες. Ωστόσο, η υψηλή ζήτηση έχει γεννήσει μια παράλληλη αγορά πλαστών ή μη εγκεκριμένων προϊόντων που πωλούνται διαδικτυακά, με τη μορφή «θεραπειών εξπρές» για αδυνάτισμα.
Ανώνυμα φαρμακεία, επικίνδυνα σκευάσματα
Στις ΗΠΑ, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) και η National Consumers League (NCL) έχουν εκδώσει επανειλημμένες ανακοινώσεις προειδοποιώντας για «ηλεκτρονικά φαρμακεία» που προσφέρουν παραποιημένα GLP-1. Σε πολλές περιπτώσεις, τα προϊόντα αυτά είτε δεν περιέχουν τη δραστική ουσία σεμαγλουτίδη, είτε περιλαμβάνουν ουσίες που δεν έχουν εγκριθεί για ανθρώπινη χρήση, όπως η semaglutide sodium.
«Οι καταναλωτές παρασύρονται νομίζοντας ότι αγοράζουν ασφαλή φάρμακα, ενώ στην πραγματικότητα παίρνουν κάτι εντελώς άγνωστο, που μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνο», τονίζει η πρόεδρος της NCL, Sally Greenberg.
Το διαδίκτυο ως γόνιμο έδαφος απάτης
Η παραπληροφόρηση και οι ελκυστικές εικόνες στα social media έχουν ενισχύσει το φαινόμενο. Σε πλατφόρμες όπως το TikTok, influencers παρουσιάζουν ενέσιμα σκευάσματα που υποτίθεται ότι προσφέρουν θεαματική απώλεια βάρους, παραλείποντας να αναφέρουν τους κινδύνους ή την αβεβαιότητα γύρω από την προέλευση των προϊόντων.
Μάλιστα, βίντεο με το hashtag #ozempic έχουν ξεπεράσει τα 250 εκατομμύρια προβολές, με πολλούς χρήστες να ενθαρρύνουν τη χρήση τέτοιων ουσιών χωρίς καμία ιατρική καθοδήγηση.
Επικίνδυνες επιπτώσεις και σοβαρές παρενέργειες
Όλο και περισσότερα περιστατικά καταγράφονται διεθνώς με παρενέργειες από μη εγκεκριμένα σκευάσματα, που περιλαμβάνουν υπογλυκαιμία, σοβαρές γαστρεντερικές διαταραχές, τοπικές φλεγμονές, ακόμη και καρδιαγγειακές επιπλοκές. Οι ουσίες αυτές συχνά δεν πληρούν ούτε βασικά στάνταρ παρασκευής και αποστείρωσης.
Η καθηγήτρια ενδοκρινολογίας του Πανεπιστημίου Κολοράντο, Dr. Cecilia Low Wang, μέλος της επιτροπής του FDA, προειδοποιεί:
«Η χρήση μη εγκεκριμένων εκδοχών των GLP-1 είναι ένας αχρείαστος και σοβαρός κίνδυνος. Δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς περιέχουν, ούτε μπορούμε να εγγυηθούμε την ασφάλειά τους».
Το ελληνικό πρόβλημα: Έλλειψη για τους ασθενείς, υπερπροσφορά για τους «καταναλωτές»
Στην Ελλάδα, η εκτίναξη της ζήτησης για φάρμακα GLP-1 ως μέσο απώλειας βάρους έχει δημιουργήσει σοβαρές ελλείψεις για διαβητικούς ασθενείς, που βασίζονται σε αυτά για τη ρύθμιση της υγείας τους. Την ίδια στιγμή, σελίδες στο Instagram, e-shops και TikTok λογαριασμοί προσφέρουν σκευάσματα χωρίς άδεια, με δυνατότητα αποστολής μέσω courier και πληρωμή με αντικαταβολή.
Τα «πακέτα» αυτά υπόσχονται ταχύτατα αποτελέσματα, αλλά έχουν οδηγήσει ήδη άτομα στα επείγοντα, με συμπτώματα όπως σπασμούς, εμετούς, αφυδάτωση και υπογλυκαιμικά επεισόδια, σύμφωνα με μαρτυρίες γιατρών.
Ανάγκη για διεθνή δράση και κανονιστικό έλεγχο
Η National Consumers League προτείνει συντονισμένες ενέργειες για την αντιμετώπιση της απειλής:
Απαγόρευση της online πώλησης GLP-1 χωρίς ιατρική συνταγή
Ενημερωτικές καμπάνιες για την προστασία των καταναλωτών
Συνεργασία φαρμακευτικών εταιρειών και κρατικών αρχών για τον εντοπισμό και την απόσυρση πλαστών φαρμάκων από την αγορά
Ο FDA, από την πλευρά του, προειδοποιεί με κατηγορηματικό τόνο:
«Οι πολίτες δεν πρέπει να προμηθεύονται σεμαγλουτίδη ή τιρζεπατίδη από μη εγκεκριμένες πηγές. Η υγεία τους διακυβεύεται σοβαρά».
