Στο πρόγραμμα περιήγησής μου, ένα add-on απενεργοποιεί αυτόματα τα αναδυόμενα μηνύματα που αφορούν τα «cookies». Ένα άλλο επαναφέρει τη λειτουργικότητα των Χαρτών της Google στην κατάσταση που ήταν πριν από την 1η Μαρτίου 2024.
Δυστυχώς, δεν μπορώ με κάποιο αντίστοιχο πρόγραμμα να αλλάξω το κουτί του γάλακτος από το οποίο πίνω και έτσι το πλαστικό κομμάτι που δεν αφήνει το καπάκι να αποκοπεί πότε-πότε κολλάει στα χείλη μου. Αλλά αυτό είναι καλύτερο από το να λερώνω με γάλα τη μύτη μου κάθε φορά που πίνω μια γουλιά.
Ναι, αυτό το σχόλιο αφορά τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Το πράγμα ξεκίνησε με τα κυρτά αγγούρια και σήμερα δεν περνάει ούτε μια μέρα που να απευθύνω κάποιες βαριές κουβέντες προς την πρωτεύουσα του Βελγίου για κάποια μικρή αλλά ωστόσο ενοχλητική παρέμβαση στη ζωή μου.
Κάπου εκεί ψηλά, υπάρχουν κάποιες ευγενείς προθέσεις όπως η ιδιωτικότητα, η δημιουργία χώρου για τους ανταγωνιστές ή η μείωση των απορριμμάτων, αλλά στο τέλος της ημέρας αυτό που μένει είναι κάτι το καφκικό. Τα καπάκια που δεν αφαιρούνται δεν έχουν κάποιον σημαντικό αντίκτυπο στη ζωή ή την οικονομία μας – πέρα από την ταλαιπωρία που μας προκαλούν. Κάποια όμως άλλα ζητήματα έχουν και ευρύτερο αντίκτυπο. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι οι ρυθμίσεις για την τεχνητή νοημοσύνη, για τις οποίες ολόκληρη η Επιτροπή εξέφρασε ηχηρά την υπερηφάνειά της πριν από λίγους μήνες. Σήμερα στο τραπέζι βρίσκεται η «ρύθμιση του διαστήματος», και πιο συγκεκριμένα η επικείμενη νομοθεσία της ΕΕ για το διάστημα. Αυτό το σύνολο νόμων αποσκοπεί στη θέσπιση κανόνων για την προστασία, την ανθεκτικότητα και τη βιωσιμότητα της χρήσης του διαστήματος.
Αυτό είναι κάπως παράλογο, καθώς η ΕΕ βρίσκεται στην καλύτερη θέση στην πέμπτη θέση στον κόσμο τόσο στην τεχνητή νοημοσύνη, όσο και στη χρήση του διαστήματος. Άλλωστε, ανάμεσα στις 46 μεγαλύτερες εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο με βάση την τρέχουσα κεφαλαιοποίησή τους, θα βρείτε, εκτός από αμερικανικές και κινεζικές εταιρείες, εταιρείες από το Ηνωμένο Βασίλειο, το Ισραήλ, τη Βραζιλία, την Αυστραλία ή ακόμα και τα Εμιράτα, αλλά καμία απολύτως από την ΕΕ.
Και το διάστημα; Το 2023, η Ευρωπαϊκή Ένωση έστειλε 3 ωφέλιμα φορτία στο διάστημα, τον ίδιο αριθμό με τη Βόρεια Κορέα και μόνο ένα περισσότερο απ’ ό,τι το Ιράν. Οι ΗΠΑ έστειλαν 109, η Κίνα 67, και ακόμη και η Ρωσία μπόρεσε να στείλει 19 ωφέλιμα φορτία. Η πρώτη πτήση του νέου ευρωπαϊκού πυραύλου Ariane 6, που συμφωνήθηκε το 2014, έχει ήδη καθυστερήσει 4 χρόνια.
Οι φωνές που επισημαίνουν το πρόβλημα των υπερβολικών ρυθμίσεων της ΕΕ, ιδιαίτερα στους τομείς της σύγχρονης τεχνολογίας, γίνονται όλο και πιο δυνατές. Αλλά μια τίμια δέσμευση για λιγότερες ρυθμίσεις δεν θα επαρκέσει για να φύγουμε από τον καφκικό κόσμο. Η Επιτροπή είναι σήμερα ένας γιγάντιος οργανισμός 30.000 υπαλλήλων, των οποίων η περιγραφή των καθηκόντων αφορά τη δημιουργία νέας νομοθεσίας ώστε με αυτό τον τρόπο να «βελτιωθεί ο κόσμος». Το πρόβλημα λοιπόν απαιτεί μια βαθιά θεσμική αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας της ΕΕ, μια πλήρη αναθεώρηση του παραδείγματος του τρόπου με τον οποίο βλέπουμε την κοινή αγορά και του συγκεντρωτικού τρόπου λήψης αποφάσεων σε ό,τι αφορά τις ευρωπαϊκές πολιτικές.
Μέχρι στιγμής, ωστόσο, μόνο τα εξτρεμιστικά κόμματα έχουν ασχοληθεί με το ζήτημα των «υπαγορεύσεων των Βρυξελλών» και το ερμηνεύουν με τον τρόπο τους. Ως εκ τούτου, μια σοβαρή δημόσια συζήτηση για το τι πρέπει να γίνει στη συνέχεια θα άξιζε τον κόπο να διεξαχθεί πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές.
* Ο Martin Vlachynsky είναι αναλυτής στο σλοβακικό Ινστιτούτο Οικονομικών και Κοινωνικών Μελετών (INESS). Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 16 Απριλίου 2024 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του 4Liberty.eu και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
