Του Scott Sumner
Ο Ezra Klein βλέπει ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν υποβαθμίζει τον ρόλο των οικονομολόγων:
«Ο Μπάιντεν εμπιστεύεται λιγότερο τους οικονομολόγους, όπως και οποιοσδήποτε άλλος. Το μόνιμο παράπονο του Ομπάμα ήταν ότι οι πολιτικοί δεν καταλαβαίνουν τα οικονομικά. Το μόνιμο παράπονο του Μπάιντεν είναι ότι οι οικονομολόγοι δεν καταλαβαίνουν την πολιτική.
Πολλοί οικονομολόγοι, εντός και εκτός της κυβέρνησης Μπάιντεν, μου είπαν ότι στη σημερινή κυβέρνηση οι οικονομολόγοι και οι ασχολούμενοι με τα χρηματοπιστωτικά έχουν απλώς πολύ μικρότερη επιρροή απ’ ό,τι σε προηγούμενες κυβερνήσεις. Κάποιοι ενοχλήθηκαν από αυτή την αλλαγή, κάποιοι την είδαν ως μια σωστή προσαρμογή της ισορροπίας των ρόλων. Πάντως, δεν υπάρχει σήμερα κάτι που να μοιάζει με τον άξονα επιρροής που είχαν οι Summers, Tim Geithner και Peter Orszag στο ξεκίνημα της διακυβέρνησης Ομπάμα, ή των Robert Rubin και Summers κατά τη διακυβέρνηση Κλίντον. Η Υπουργός Οικονομικών Janet Yellen έχει πραγματικό εκτόπισμα στις εσωτερικές συζητήσεις, όπως και κάποιοι άλλοι, αλλά οι οικονομολόγοι είναι μια από τις πολλές φωνές στο τραπέζι, όχι όμως οι κυρίαρχες. Αυτό εν μέρει αντανακλά και την προσωπικότητα του ίδιου του Μπάιντεν: είναι λιγότερο ακαδημαϊκά προσανατολισμένος, και περισσότερο φύσει σκεπτικιστής ως προς τον τρόπο που οι οικονομολόγοι βλέπουν τον κόσμο και την ανθρώπινη συμπεριφορά, απ’ ό,τι τόσο ο Ομπάμα, όσο και ο Κλίντον. Αλλά το πράγμα πάει ακόμη βαθύτερα.
Το πλαίσιο αναφοράς αυτής της κυβέρνησης είναι οι αποτυχίες της προηγούμενης γενιάς των οικονομικών συμβουλών. 15 χρόνια οικονομικών κρίσεων, ένα χάσμα ανισότητας και επανειλημμένοι πανικοί χρέους που ποτέ δεν αποτυπώθηκαν στα επιτόκια έχουν αφαιρέσει την αίγλη των ειδικών περί τα οικονομικά».
Θα προσθέσω ακόμη έναν παράγοντα. Μου φαίνεται ότι η μη άνοδος του πληθωρισμού συνέβαλε στη διάψευση της κυρίαρχης μακροοικονομικής θεώρησης. Στο πλαίσιο αυτής της προσέγγισης, οι παρακάτω τρεις παράμετροι συχνά θεωρείται ότι οδηγούν σε αύξηση του πληθωρισμού:
- Μια πολιτική χαμηλών επιτοκίων
- Μεγάλα ελλείμματα στον προϋπολογισμό
- Ανεργία κάτω του 4% (όπως συνέβη στο 2019).
Το γεγονός ότι ο πληθωρισμός δεν υπερέβη το 2% δεν εξηγείται εύκολα από τα συνήθη μοντέλα.
Οι αναγνώστες αυτού του μπλογκ γνωρίζουν ότι προσωπικά αποδίδω τον χαμηλό πληθωρισμό στη σχετικά περιοριστική νομισματική πολιτική που εφαρμόζεται από το 2008. Όμως δεν ανήκω ως προς αυτό στο κύριο ρεύμα. Δεν πιστεύω ότι τα επιτόκια, τα ελλείμματα του προϋπολογισμού και η ανεργία επηρεάζουν σημαντικά τον πληθωρισμό, τουλάχιστον σε μια χώρα όπως οι ΗΠΑ (όπου ο κίνδυνος στάσης πληρωμών του δημόσιου χρέους είναι μικρός).
Φυσικά αυτά τα πράγματα συνιστούν έναν κύκλο. Όταν αυτή η νέα (προοδευτική) προσέγγιση έναντι της οικονομικής πολιτικής αρχίσει να αποτυγχάνει - όπως συμβαίνει με όλες τις πολιτικές, ακόμη και τις επιτυχημένες - το εκκρεμές θα επανέλθει σε εκείνους που δίνουν έμφαση στη σημασία του κόστους ευκαιρίας και των κινήτρων.
Είναι ένας ατέρμονος κύκλος.
ΥΓ. Το ίδιο ισχύει και με άλλα ζητήματα, όπως το έγκλημα και την τιμωρία. Είναι ένας ατέρμονος κύκλος ανάμεσα στην επιείκεια και την αυστηρότητα.
ΥΓΓ. Επίσης, αυτό υπέπεσε στην αντίληψή μου:
«Οι οικονομολόγοι έχουν τις δικές τους ιδέες για την επίλυση της κλιματικής αλλαγής - μεταξύ των οποίων κυρίαρχη θέση έχει κι ένας σημαντικός φόρος άνθρακα - αλλά ο Μπάιντεν και η ομάδα του θεωρούν το πρόβλημα αυτό ως θεμελιωδώς πολιτικό. Βλέπουν πως η ιδέα ότι ένας φόρος άνθρακα είναι η κύρια απάντηση στο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής είναι τόσο αποκομμένη από την πολιτική πραγματικότητα, ώστε να καθίσταται επικίνδυνη. Ο Brian Deese μιλά με θέρμη γι’ αυτό το επιχείρημα. "Θέλω να τονίσω ότι απλώς δεν είναι κάτι το επιτακτικό από πλευράς μηνύματος και αφήγησης" μου είπε. "Πρέπει οι Αμερικανοί να δουν και να βιώσουν ότι οι επενδύσεις για την οικοδόμηση ενός πιο ανθεκτικού δικτύου ενέργειας βελτιώνουν στην πράξη τη ζωή τους και δημιουργούν ευκαιρίες απασχόλησης γι’ αυτούς ή για τους γείτονές τους".»
Ο Deese θα διαψευστεί άγρια από την πραγματικότητα. Οι πολιτικές για την κλιματική αλλαγή που είναι όντως αποδοτικές δεν πρόκειται να είναι πολιτικώς δημοφιλής. Οι φόροι άνθρακα είναι ο λιγότερο οδυνηρός τρόπος αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.
--
Ο Scott Sumner είναι οικονομολόγος, διευθυντής του προγράμματος νομισματικής πολιτικής στο Mercatus Center at George Mason University, ερευνητής στο Independent Institute και καθηγητής του Bentley University στο Waltham της Μασαχουσέτης.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 10 Απριλίου 2021 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
