Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ αναμένεται να καταθέσει ως βασικός μάρτυρας σε μια ασυνήθιστη δίκη ύψους 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων, η οποία ξεκινά αυτή την εβδομάδα, με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Meta να κατηγορείται ότι λειτουργούσε το Facebook ως παράνομη επιχείρηση, επιτρέποντας τη συλλογή δεδομένων χρηστών χωρίς τη συγκατάθεσή τους.
Σύμφωνα με το Reuters, μέτοχοι της Meta Platforms, μητρικής εταιρείας του Facebook, του Instagram και του WhatsApp, μήνυσαν τον Ζούκερμπεργκ και άλλα νυν και πρώην ηγετικά στελέχη της εταιρείας, υποστηρίζοντας ότι παραβίαζαν συστηματικά μια συμφωνία του 2012 ανάμεσα στο Facebook και την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου των ΗΠΑ (FTC), η οποία προέβλεπε την προστασία των προσωπικών δεδομένων των χρηστών.
Η υπόθεση χρονολογείται από το 2018, όταν αποκαλύφθηκε ότι τα δεδομένα εκατομμυρίων χρηστών του Facebook είχαν αποκτηθεί από την Cambridge Analytica, μια πλέον ανενεργή εταιρεία πολιτικών συμβούλων που είχε συνεργαστεί με την επιτυχημένη προεκλογική εκστρατεία του Ντόναλντ Τραμπ το 2016.
Οι μέτοχοι ζητούν από τον Ζούκερμπεργκ και τους άλλους κατηγορούμενους να αποζημιώσουν την εταιρεία για περισσότερα από 8 δισεκατομμύρια δολάρια σε πρόστιμα και άλλα κόστη που πλήρωσε η Meta μετά το ξέσπασμα του σκανδάλου της Cambridge Analytica, περιλαμβανομένου και ενός ιστορικού προστίμου ύψους 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων που επιβλήθηκε από την FTC το 2019 λόγω παραβίασης της συμφωνίας του 2012.
Μεταξύ των κατηγορουμένων είναι η πρώην διευθύνουσα σύμβουλος Σέριλ Σάντμπεργκ, ο επενδυτής επιχειρηματικού κεφαλαίου και μέλος του διοικητικού συμβουλίου Μαρκ Αντρέσεν, καθώς και οι πρώην σύμβουλοι Πίτερ Τιλ, συνιδρυτής της Palantir Technologies, και Ριντ Χάστινγκς, συνιδρυτής του Netflix.
Ο Ζούκερμπεργκ και οι υπόλοιποι κατηγορούμενοι, οι οποίοι αρνήθηκαν να σχολιάσουν, έχουν απορρίψει τις κατηγορίες σε δικαστικά έγγραφα χαρακτηρίζοντάς τις ως «υπερβολικές αξιώσεις». Η Meta, η οποία δεν είναι κατηγορούμενη στην υπόθεση, επίσης αρνήθηκε να σχολιάσει.
Η δίκη, η οποία θα διεξαχθεί χωρίς την παρουσία ενόρκων στο Γουίλμινγκτον του Ντέλαγουερ, ξεκινά την Τετάρτη και αναμένεται να διαρκέσει οκτώ ημέρες. Θα επικεντρωθεί κυρίως σε γεγονότα και συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου που χρονολογούνται περίπου μία δεκαετία πίσω, ώστε να διαπιστωθεί πώς η ηγεσία του Facebook εφάρμοσε τη συμφωνία του 2012.
Παρότι η δίκη αφορά παλαιότερες πολιτικές, έρχεται σε μια περίοδο όπου τα ζητήματα προστασίας προσωπικών δεδομένων συνεχίζουν να βαραίνουν τη Meta, η οποία βρίσκεται υπό αυξημένο έλεγχο λόγω της εκπαίδευσης των μοντέλων Τεχνητής Νοημοσύνης της.
Η εταιρεία αναφέρει ότι από το 2019 έχει επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια για την ενίσχυση της προστασίας της ιδιωτικότητας των χρηστών.
Ο Τζέισον Κιντ, επικεφαλής του Digital Content Next, μιας εμπορικής ένωσης παρόχων ψηφιακού περιεχομένου, δήλωσε ότι η υπόθεση θα αποκαλύψει τι γνώριζε το διοικητικό συμβούλιο — και πότε — σχετικά με τα δεδομένα των χρηστών, οι οποίοι σήμερα ξεπερνούν τα 3 δισεκατομμύρια καθημερινούς χρήστες σε όλες τις πλατφόρμες της Meta.
«Υπάρχει το επιχείρημα ότι δεν μπορούμε να αποφύγουμε το Facebook και το Instagram στη ζωή μας», είπε. «Μπορούμε να εμπιστευτούμε τον Μαρκ Ζούκερμπεργκ;».
Πριν από δύο χρόνια, οι κατηγορούμενοι προσπάθησαν να απορριφθεί η υπόθεση πριν την έναρξη της δίκης, κάτι που ο δικαστής αρνήθηκε.
«Πρόκειται για μια υπόθεση που αφορά κατηγορίες για παρατυπίες σε πραγματικά κολοσσιαία κλίμακα», είχε δηλώσει τότε ο δικαστής Τράβις Λάστερ, ο οποίος είχε αναλάβει τότε την υπόθεση. Η δίκη στο Δικαστήριο Προστασίας Επιχειρηματικών Συμφερόντων (Court of Chancery) θα διεξαχθεί υπό την εποπτεία της δικαστού Καθαλίν ΜακΚόρμικ.
Οι ενάγοντες — μεμονωμένοι επενδυτές και συνταξιοδοτικά ταμεία εργαζομένων, όπως το Συνταξιοδοτικό Ταμείο Δασκάλων της Καλιφόρνια — πρέπει τώρα να αποδείξουν αυτό που θεωρείται η πιο δύσκολη κατηγορία στο εταιρικό δίκαιο: ότι τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου απέτυχαν πλήρως στο καθήκον της εποπτείας τους. Νομικοί ειδικοί αναφέρουν ότι αυτή είναι η πρώτη φορά που τέτοια κατηγορία φτάνει στο στάδιο της δίκης.
Ο Ζούκερμπεργκ και η Σάντμπεργκ φέρονται να ενήργησαν με πλήρη γνώση ώστε να παραβιάσει η εταιρεία τον νόμο. Αν και το εταιρικό δίκαιο του Ντέλαγουερ προστατεύει τα διευθυντικά στελέχη από κακές επιχειρηματικές αποφάσεις, δεν τους προστατεύει από παράνομες ενέργειες — ακόμη και αν αυτές είναι κερδοφόρες.
Οι κατηγορούμενοι υποστηρίζουν σε δικαστικά έγγραφα ότι οι ενάγοντες δεν μπορούν να προσκομίσουν τα απαιτούμενα αποδεικτικά στοιχεία.
Οι μέτοχοι, σε προδικαστικά έγγραφα, αναφέρουν ότι μπορούν να αποδείξουν πως μετά τη συμφωνία του 2012, το Facebook συνέχισε να εφαρμόζει παραπλανητικές πρακτικές όσον αφορά την ιδιωτικότητα, υπό την καθοδήγηση του Ζούκερμπεργκ.
Από την πλευρά τους, οι κατηγορούμενοι υποστηρίζουν ότι τα στοιχεία θα αποδείξουν πως η εταιρεία δημιούργησε ομάδα για την εποπτεία της ιδιωτικότητας, προσέλαβε εξωτερική εταιρεία συμμόρφωσης και ότι το Facebook υπήρξε θύμα της «μεθοδευμένης παραπλάνησης» από την Cambridge Analytica.
Πέρα από τις βασικές κατηγορίες για την προστασία της ιδιωτικότητας, οι ενάγοντες ισχυρίζονται επίσης ότι όταν ο Ζούκερμπεργκ αντιλήφθηκε πως το σκάνδαλο της Cambridge Analytica επρόκειτο να ξεσπάσει και να πλήξει τη μετοχή της εταιρείας, παρακινήθηκε να πουλήσει μετοχές του και αποκόμισε τουλάχιστον 1 δισεκατομμύριο δολάρια σε κέρδος.
Σημειώνεται ότι, οι κατηγορούμενοι απαντούν ότι τα στοιχεία θα αποδείξουν πως ακολούθησε προκαθορισμένο επενδυτικό πλάνο που μπορεί να τον προστατεύσει από κατηγορίες για κατάχρηση εμπιστευτικής πληροφορίας (insider trading) και ότι τα έσοδα από τις πωλήσεις προορίζονταν για φιλανθρωπικούς σκοπούς.
