Μπορεί να μην έχουμε ακόμα τηλεσκόπια ικανά να αποκαλύψουν όλα τα μυστικά των υπερμεγέθων μαύρων τρυπών, αλλά η τεχνητή νοημοσύνη έχει πλέον μπει δυναμικά στο παιχνίδι. Πρόσφατα, μια διεθνής ομάδα αστρονόμων εκπαίδευσε με επιτυχία ένα νευρωνικό δίκτυο χρησιμοποιώντας εκατομμύρια προσομοιώσεις μαύρων τρυπών, ώστε να μπορεί να ερμηνεύει τα «θολά» δεδομένα που συλλέγονται από αυτά τα μυστηριώδη αντικείμενα στο διάστημα.
Σύμφωνα με την WIRED πιο γνωστή μέθοδος μελέτης μαύρων τρυπών είναι το Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων (Event Horizon Telescope - EHT), που δεν είναι ένα μεμονωμένο όργανο, αλλά ένα παγκόσμιο δίκτυο ραδιοτηλεσκοπίων που λειτουργούν συνδυαστικά σαν ένα τεράστιο τηλεσκόπιο. Χάρη στο EHT, καταφέραμε να «δούμε» για πρώτη φορά τις υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες M87 και τον Τοξότη A*. Οι εικόνες αυτές δεν είναι φωτογραφίες με τη συμβατική έννοια, αλλά απεικονίσεις ραδιοκυμάτων που προέρχονται από τις μαύρες τρύπες.
Για να δημιουργηθούν αυτές οι εικόνες, υπερυπολογιστές σε διάφορα μέρη του κόσμου επεξεργάστηκαν τα ραδιοσήματα του EHT - αλλά στην πορεία, μεγάλο μέρος των δεδομένων απορρίφθηκε επειδή ήταν δύσκολο να ερμηνευτεί. Το νέο νευρωνικό δίκτυο, που αναπτύχθηκε από ερευνητές στο Ινστιτούτο Έρευνας Morgridge στο Ουισκόνσιν, στοχεύει να αξιοποιήσει αυτά τα παραμελημένα δεδομένα, βελτιώνοντας την ανάλυση των μετρήσεων και ενδεχομένως αποκαλύπτοντας νέα στοιχεία.
Σύμφωνα με δελτίο τύπου του ινστιτούτου, η τεχνητή νοημοσύνη κατάφερε να αναλύσει τα δεδομένα που προηγουμένως είχαν απορριφθεί και να αποκαλύψει νέα χαρακτηριστικά του Τοξότη A*, της μαύρης τρύπας που βρίσκεται στο κέντρο του Γαλαξία μας. Μάλιστα, παρήχθη μια νέα, εναλλακτική εικόνα της δομής της, που έφερε στο φως ενδιαφέροντα στοιχεία.
«Οι ερευνητές πλέον υποψιάζονται ότι η μαύρη τρύπα στο κέντρο του Γαλαξία μας περιστρέφεται σχεδόν με τη μέγιστη ταχύτητα», αναφέρουν χαρακτηριστικά. Η νέα εικόνα δείχνει επίσης ότι ο άξονας περιστροφής της δείχνει προς τη Γη και παρέχει ενδείξεις για τα αίτια και τα χαρακτηριστικά των δίσκων ύλης που την περιβάλλουν.
Αν και οι αστρονόμοι υπολόγιζαν ότι ο Τοξότης A* περιστρέφεται με μέτρια έως υψηλή ταχύτητα, το να γνωρίζουμε την ακριβή ταχύτητα είναι πολύτιμο, καθώς επηρεάζει τη συμπεριφορά της ακτινοβολίας γύρω από τη μαύρη τρύπα και μας δίνει πληροφορίες για τη σταθερότητά της.
«Το γεγονός ότι αμφισβητούμε την επικρατούσα θεωρία είναι, φυσικά, συναρπαστικό», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Μίκαελ Γιάνσεν, από το Πανεπιστήμιο Radboud της Ολλανδίας. «Ωστόσο, θεωρώ την προσέγγισή μας με τεχνητή νοημοσύνη και μηχανική μάθηση απλώς ως το πρώτο βήμα. Το επόμενο είναι να βελτιώσουμε και να επεκτείνουμε τα σχετικά μοντέλα και προσομοιώσεις».
