Μηνύματα προς την ελληνική κυβέρνηση και τους επενδυτές στέλνει με συνέντευξή του στο Liberal ο Filippo Taddei, εκτελεστικός διευθυντής της Goldman Sachs, ανώτερος οικονομολόγος για την Ευρώπη και επικεφαλής για τη Νότια Ευρώπη. Περιγράφει τις προκλήσεις για την ελληνική οικονομία, αναλύει τις ευκαιρίες αλλά και τους κινδύνους για τις τράπεζες, μιλάει για την επενδυτική βαθμίδα και το Χρηματιστήριο Αθηνών.
Συνέντευξη στον Νικόλα Ταμπακόπουλο
Κύριε Taddei το Ελληνικό Χρηματιστήριο έχει σημειώσει ράλι από την αρχή του έτους, αν και τις τελευταίες εβδομάδες κυριαρχούν οι πωλητές. Ποιες οι προοπτικές του;
Παρά την επιβράδυνση των τελευταίων δύο μηνών, βλέπουμε δύο βασικούς παράγοντες πίσω από την ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας. Ο πρώτος είναι ότι είναι ότι η ελληνική οικονομία συνεχίζει να αντέχει και το δεύτερο είναι ότι η πολιτική αβεβαιότητα παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Για μια οικονομία όπως η Ελλάδα, την οποία στο παρελθόν «στοίχειωναν» η αργή οικονομική ανάπτυξη και η αβέβαιη πολιτική κατάσταση, οι εξελίξεις των τελευταίων ετών ήταν μια ευπρόσδεκτη αλλαγή.
Περιττό να πούμε ότι ήταν ένας αγώνας, αλλά μόλις τα δύο παγκόσμια σοκ -covid και οι τιμές της ενέργειας- άρχισαν να εξασθενούν, η ελληνική οικονομία άρχισε να απελευθερώνεται. Η κεφαλαιαγορά αποτελεί μια κατηγορία περιουσιακών στοιχείων που επικεντρώνεται περισσότερο στην ανάπτυξη και, ως εκ τούτου, βρίσκεται σε καλύτερη θέση σε ό,τι αφορά την αξιολόγηση αυτών των διαρθρωτικών αλλαγών.
Πολλοί αναφέρουν πως η ελληνική οικονομία στις νέες αξιολογήσεις που έρχονται μπορεί να κατακτήσει την επενδυτική βαθμίδα και από άλλους οίκους. Ποια η γνώμη σας;
Δεν θα ήθελα να κάνω εικασίες σχετικά με το πότε το ελληνικό δημόσιο χρέος θα αποκτήσει επενδυτική βαθμίδα. Αλλά θα ήθελα να επικεντρωθώ στη σταθερή πορεία της ελληνικής οικονομίας. Η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει το 75% του χρέους της «κλειδωμένο» σε προγράμματα οικονομικής βοήθειας που παρέχονται από ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και, ως εκ τούτου, οι πληρωμές τόκων της είναι λιγότερο εκτεθειμένες στην πολιτική που ακολουθεί η ΕΚΤ σε σχέση με άλλους ευρωπαϊκούς εταίρους της.
Επιπλέον, η χώρα απολαμβάνει ρυθμό ανάπτυξης που ενδέχεται να παραμείνει διπλάσιος από την υπόλοιπη Ευρωζώνη, που έρχεται να προστεθεί σε μια προσεκτική δημοσιονομική στάση. Ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες, κατά μέσο όρο, τα επόμενα τρία χρόνια και με πολύ μεγάλες πιθανότητες να πέσει κάτω από το ιταλικό επίπεδο έως το 2026. Δύσκολο να βρεθεί μια χώρα με καλύτερες προοπτικές στην Ευρώπη.
Πώς αξιολογείτε το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι και οι προοπτικές;
Οι αναλυτές των μετοχών, μας έχουν τονίσει πως το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι μεταξύ των πρώτων ευνοούμενων της συνεχιζόμενης αλλαγής στο μακροοικονομικό τοπίο. Ταυτόχρονα, η ενίσχυση του χρηματοπιστωτικού τομέα είναι απαραίτητο βήμα για την επιτάχυνση της προόδου της οικονομίας. Η πίστωση ήταν υποτονική στην ελληνική οικονομία μετά την κρίση του δημόσιου χρέους και οι χαμηλές πιστωτικές ροές ήταν η κύρια επιβάρυνση των κεφαλαιουχικών δαπανών. Οι χαμηλές επενδύσεις είναι η υπ’ αριθμόν ένα αδυναμία της ελληνικής οικονομίας και ένα τραπεζικό σύστημα που ανακάμπτει μπορεί να βοηθήσει τη χώρα να εκμεταλλευθεί, επιτέλους, τους παράγοντες «πιο σταθερές τράπεζες» και «Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης», που μπορούν να αυξήσουν τις κεφαλαιουχικές δαπάνες.
Ποιες είναι οι μεταρρυθμίσεις που πρέπει να εφαρμόσει η Ελλάδα για να αναβαθμίσει το status της στις αγορές;
Κάθε χώρα μπορεί να γίνει καλύτερη με την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Αλλά αν ήθελα να τονίσω ένα χαρακτηριστικό που πρέπει να διατηρήσει η ελληνική μεταρρυθμιστική διαδικασία, αυτό θα ήταν η συνέπεια.
Οι συμμετέχοντες στην αγορά, οι επενδυτές και οι αναλυτές αναζητούν όλους τους παράγοντες που μπορούν να κρατήσουν μια χώρα στην τροχιά των μεταρρυθμίσεων. Επομένως, αντί να επιμείνουμε για μια μεταρρύθμιση, νομίζω ότι θα πρέπει να επικεντρωθούμε στη σωστή σειρά, συνεχίζοντας την προσπάθεια και τηρώντας την υπόσχεση για μεταρρυθμίσεις. Αυτό που έχει σημασία από εδώ και πέρα είναι η αίσθηση ότι η μεταρρυθμιστική προσπάθεια που μόλις ξεκίνησε δεν ήταν «ατύχημα».
Τέλος, ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι και προκλήσεις της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια;
Για πρώτη φορά, ως εξαίρεση, δεν είναι η έλλειψη πόρων ή δημοσιονομικής στήριξης. Ενώ η επιβάρυνση της ιδιωτικής οικονομίας από τα υψηλότερα επιτόκια εμποδίζει την ανάκαμψη, η υποστήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης σε ένα ύψος, περί το 3% του ΑΕΠ, σε ετήσια βάση παρέχει πρωτοφανή θεμέλια για συσσώρευση κεφαλαίου. Ένας βασικός κίνδυνος είναι η αλλαγή της αντίληψης. Η χώρα βρίσκεται αυτήν τη στιγμή στο επίκεντρο των οικονομικών εξελίξεων και υπάρχουν έντονες προσδοκίες για την πρόοδό της.
Ωστόσο, τέτοιες προσδοκίες πρέπει να τροφοδοτούνται με αδιαμφισβήτητα στοιχεία για να διαρκέσουν στο χρόνο. Και αυτό γιατί, όλος ο κόσμος θα εξετάσει την ανάκαμψη των επενδύσεων και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης για να παρακολουθήσουν την πρόοδο της χώρας.
Η αρχική ανάκαμψη της Ελλάδας πρόκειται να ολοκληρωθεί και το επόμενο βήμα είναι η διαρθρωτική στροφή ώστε να καταστεί μια χώρα πιο πλούσια σε κεφάλαια που μπορεί να υποστηρίξουν την παραγωγικότητα της εργασίας και την αύξηση του εισοδήματος. Επειδή θα ήταν κρίμα να χάσουμε μια τόσο ισχυρή δυναμική θα πρέπει να επικεντρωθούμε στην οικονομία.
