«Πρέπει να δουλέψουμε συνειδητά με αυτοπειθαρχία. Στην ενωμένη Ευρώπη που αποτελεί τον κοινό εθνικό μας στόχο. Στην Ευρώπη του κοινού νομίσματος της ενιαίας οικονομίας, οι κακές μας συνήθειες δεν έχουν θέση στο τραπέζι. Είναι ανάγκη να προσαρμοστούμε. Να αλλάξουμε νοοτροπία. Στο νέο κόσμο που γεννιέται οι ορίζοντες είναι ανοικτοί αλλά ο ανταγωνισμός είναι αμείλικτος και οι δυνατότητες πολύ μεγάλες. Σ' αυτό το περιβάλλον οι Έλληνες το έχουμε αποδείξει ότι μπορούμε να πετύχουμε φτάνει να προσπαθήσουμε», ανέφερε μεταξύ άλλων, στο μήνυμα της Πρωτοχρονιάς προς τους πολίτες το 1992 ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.
Λίγες μέρες αργότερα, στις 7 Φεβρουαρίου το 1992 υπεγράφη στην Ολλανδία η Συνθήκη του Μάαστριχτ γνωστή και ως Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Με πλατιά χαμόγελα, σαμπάνιες αλλά και ενδόμυχους φόβους για το μέλλον και την κοινή πλέον μοίρα τους, οι εκπρόσωποι των "Δώδεκα" υπέγραψαν χθες στο Μάαστριχτ τη συμφωνία - ορόσημο για την πολιτική και νομισματική ένωση των χωρών τους, την οποία είχαν αποφασίσει στην ιστορική σύνοδό τους, τον περασμένο Δεκέμβριο, σ’ αυτήν την ολλανδική πόλη, οι ηγέτες των χωρών - μελών της ΕΟΚ», έγραφε στο πρωτοσέλιδό της η Καθημερινή.
Πρόκειται για μία ιστορική συμφωνία μεταξύ 12 ηγετών της Ευρώπης που δήλωσαν «αποφασισμένοι να προχωρήσουν σε ένα νέο στάδιο της διαδικασίας προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση που άρχισε με τη δημιουργία των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, αλλά και να επιτύχουν την ενίσχυση και τη σύγκλιση των οικονομιών τους, και την ίδρυση οικονομικής και νομισματικής ένωσης, η οποία θα συμπεριλαμβάνει, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας συνθήκης, ένα ενιαίο και σταθερό νόμισμα».
Υπογράφηκε παρουσία του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Egon Klepsch και εκ μέρους της Ελλάδας υπεγράφη από τον υπουργό Εξωτερικών Αντώνη Σαμαρά και τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας Ευθύμιο (Τίμο) Χριστοδούλου.
Οι 3 βασικοί πυλώνες της ιδρυτικής συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης:
- Είναι η πρώτη Συνθήκη που εισήγαγε την ευρωπαϊκή ιθαγένεια, η οποία επιτρέπει στους πολίτες να διαμένουν και να μετακινούνται ελεύθερα στα κράτη μέλη.
- Θέσπισε μια κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας, με σκοπό «τη διαφύλαξη των κοινών αξιών, των θεμελιωδών συμφερόντων και της ανεξαρτησίας της Ένωσης».
- Ανέπτυξε τη στενή συνεργασία σε θέματα δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων, με σκοπό τη διαφύλαξη της ασφάλειας και της προστασίας των Ευρωπαίων πολιτών.
Ποια κράτη την υπέγραψαν:
Η Συνθήκη υπογράφηκε από τους εκπροσώπους των ακόλουθων 12 χωρών: Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Λουξεμβούργο και Πορτογαλία.
Τα κοινοβούλια των εν λόγω χωρών επικύρωσαν στη συνέχεια τη Συνθήκη, σε ορισμένες περιπτώσεις κατόπιν δημοψηφίσματος, η οποία τέθηκε σε ισχύ την 1η Νοεμβρίου 1993, θεσπίζοντας επισήμως την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Έκτοτε, 16 ακόμη χώρες εντάχθηκαν στην ΕΕ και υιοθέτησαν τους κανόνες της Συνθήκης του Μάαστριχτ ή των συνθηκών που ακολούθησαν. Τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι πλέον 27 μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ.
Έθεσε τα θεμέλια για το ευρώ
Η Συνθήκη του Μάαστριχτ άνοιξε το δρόμο για τη δημιουργία ενός ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος, του ευρώ. Με τη Συνθήκη ιδρύθηκε επίσης η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών και σε αυτή περιγράφονται οι στόχοι τους με σκοπό τη διατήρηση της σταθερότητας των τιμών.
Η Συνθήκη ήταν το αποκορύφωμα διαβουλεύσεων που διήρκεσαν αρκετές δεκαετίες σχετικά με την ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας στην Ευρώπη. Το 1986 οι Ευρωπαίοι ηγέτες ξεκίνησαν εκ νέου τις συζητήσεις για την εισαγωγή ενός ενιαίου νομίσματος, ενώ το 1989 δεσμεύτηκαν να ακολουθήσουν μια διαδικασία μετάβασης τριών σταδίων.
Τα στάδια αυτά καθορίστηκαν επισήμως από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ.
- Πρώτο Στάδιο (από την 1η Ιουλίου 1990 έως τις 31 Δεκεμβρίου 1993): εισαγωγή ελεύθερης κίνησης κεφαλαίων μεταξύ κρατών μελών.
- Δεύτερο Στάδιο (από την 1η Ιανουαρίου 1994 έως τις 31 Δεκεμβρίου 1998): ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών κεντρικών τραπεζών και μεγαλύτερη ευθυγράμμιση των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών.
- Τρίτο Στάδιο (από την 1η Ιανουαρίου 1999 έως σήμερα): σταδιακή εισαγωγή του ευρώ σε συνδυασμό με την άσκηση ενιαίας νομισματικής πολιτικής, για την οποία είναι αρμόδια η ΕΚΤ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σήμερα, περισσότεροι από 440 εκατομμύρια πολίτες από 27 κράτη μέλη απολαμβάνουν τα οφέλη της ευρωπαϊκής συνεργασίας. Στα χρόνια που μεσολάβησαν αφότου συμφωνήθηκε ο οδικός χάρτης για το ενιαίο νόμισμα, το ευρώ βρίσκεται μεταξύ των πλέον χρησιμοποιούμενων σε συναλλαγές νομισμάτων, καθώς αποτελεί μέρος της καθημερινότητας 340 εκατομμυρίων πολιτών σε 19 χώρες.
