Τα αποτελέσματα του διαγωνισμού PISA 2022, που αποτυπώνουν το χαμηλό επίπεδο των βασικών μαθητικών δεξιοτήτων της χώρας μας, προκάλεσαν όπως ήταν αναμενόμενο μια προσωρινή αναστάτωση στην ελληνική κοινωνία, αφού η υπόθεση «παιδεία» αποτελεί προτεραιότητα, όχι μόνο για τους στόχους κάθε οικογένειας, αλλά και για τον οικονομικό προϋπολογισμό κάθε νοικοκυριού.
Tο γεγονός ότι το 47% των μαθητών από την Ελλάδα κατατάχθηκαν στη χαμηλότερη κατηγορία βαθμολογίας που υπάρχει στα μαθηματικά, πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορούν να ανταποκριθούν ούτε στις απλούστερες καταστάσεις με μαθηματικούς όρους, είναι εφιαλτικό. Σχεδόν οι μισοί 15χρονοι μαθητές στην Ελλάδα αποδεικνύεται ότι είναι ανίκανοι να κάνουν απλά πράγματα και να λύσουν απλά αριθμητικά προβλήματα της καθημερινότητας. Όπως είναι για παράδειγμα η μετατροπή ποσών από το ένα νόμισμα σε άλλο και η σύγκριση ομοειδών μεγεθών που παρουσιάζονται με διαφορετικό τρόπο. Έτσι, μόλις το 53% των μαθητών διαθέτει τουλάχιστον τις βασικές μαθηματικές δεξιότητες, όταν ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ βρίσκεται στο 69%.
Το ανησυχητικό δεν είναι ότι οι μαθητές δεν ανταποκρίθηκαν με επιτυχία σε εξετάσεις που αφορούσαν προχωρημένες μαθηματικές έννοιες, ή σύνθετα προβλήματα. Το ανησυχητικό είναι ότι απέτυχαν για παράδειγμα να βρουν το ετήσιο κόστος συντήρησης ενός αυτοκινήτου, όταν στα δεδομένα του προβλήματος υπήρχε ο αριθμός χιλιομέτρων που θα καλυφθεί, η τιμή του καυσίμου ανά χιλιόμετρο και το ετήσιο κόστος του service. Επιπλέον, σε άλλα ερωτήματα απέτυχαν να βρουν ποσοστά, μέσους όρους ή ακόμα και να υπολογίσουν αποστάσεις.
Αν στο προαναφερθέν ποσοστό συνυπολογίσουμε και το 37% των μαθητών που αδυνατούν να εξηγήσουν, να ερμηνεύσουν ή να σχολιάσουν απλά φυσικά ή χημικά φαινόμενα με τα οποία ερχόμαστε σε επαφή στην καθημερινή ζωή μας, τότε τα πράγματα αποκτούν εφιαλτικές διαστάσεις.
Τέλος, το 38% δεν μπορεί να διαβάσει ένα κείμενο, να κατανοήσει το κεντρικό του νόημα, να εξάγει συμπεράσματα και πληροφορίες και να εξηγήσει τι είναι αυτό που διάβασε και τι κατάλαβε μέσα από το κείμενο. Και τα κείμενα τα οποία κλήθηκαν να διαβάσουν οι μαθητές, δεν αφορούσαν τίποτα περισσότερο από κείμενα της καθημερινής ζωής. Με βάση αυτά τα στοιχεία μόλις το 62% των μαθητών διαθέτει τουλάχιστον τις βασικές δεξιότητες κατανόησης κειμένου, όταν ο αντίστοιχος μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ βρίσκεται στο 74%.
Και ενώ στη χώρα μας τα οδυνηρά αυτά αποτελέσματα ήδη ξεχάστηκαν μετά από μια εβδομάδα, στη Γερμανία που και αυτή, γνώρισε μείωση των επιδόσεων των μαθητών της, το γνωστό Ifo Institute εκτίμησε ότι οι χαμηλότερες κατά 25 μονάδες PISA, επιδόσεις των Γερμανών μαθητών, θα κοστίσουν στη γερμανική οικονομία περίπου 14 τρισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το τέλος του αιώνα. Μάλιστα, δεκατέσσερα τρισεκατομμύρια ευρώ! Δηλαδή είναι σαν να εξανεμίζονται σε βάθος χρόνου περισσότερα από τρία γερμανικά ΑΕΠ.
Προτού όμως εμείς οι αναμάρτητοι ρίξουμε τον «λίθο» στους 15χρονους μαθητές, καλό θα είναι να μελετήσουμε και τα αντίστοιχα ευρήματα του PIAAC (Programme for the International Assessment of Adult Competencies), που είναι το Πρόγραμμα για τη Διεθνή Αποτίμηση των Ικανοτήτων των Ενηλίκων. Το PIAAC έχει σχεδιαστεί από τον ΟΟΣΑ με σκοπό την επιστημονική καταγραφή και ανάλυση πληροφοριών σχετικά με τις δεξιότητες και ικανότητες του ενήλικου πληθυσμού.
Η τελευταία έρευνα για τις δεξιότητες των ενηλίκων είχε πραγματοποιηθεί το 2015 καλύπτοντας την ηλικιακή ομάδα από 16 έως 65 ετών. Τι έδειξαν τα αποτελέσματα της έρευνας; Πού βρίσκονται οι ενήλικοι της Ελλάδας όσον αφορά βασικές δεξιότητες όπως είναι η κατανόηση κειμένου και η επίλυση μαθηματικών προβλημάτων; Πνιγμένοι στο βυθό.
Μόλις το 5% των ενηλίκων εμφάνισε υψηλού επιπέδου δεξιότητες στην κατανόηση κειμένου, ενώ ο αντίστοιχος μέσος όρος των 40 χωρών του ΟΟΣΑ βρίσκεται στο 10,6%. Δηλαδή δεν καταλαβαίνουμε τι διαβάζουμε και τι ακούμε. Δεν μπορούμε να δομήσουμε ένα συγκροτημένο διάλογο. Και προφανώς γινόμαστε ευεπίφοροι στην «ευκολία» του λαϊκισμού και της συνωμοσιολογίας.
Μόλις το 5,6% των ενηλίκων πέτυχε στο 4ο από τα συνολικά 5 επίπεδα δυσκολίας των μαθηματικών. Ποσοστό που είναι πολύ χαμηλότερο από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, που είναι στο 11,2%. Δηλαδή αδυνατούμε να αντιληφθούμε σημαντικές οικονομικές έννοιες, να προβούμε σε αριθμητικές συγκρίσεις και να υπολογίσουμε βασικές μαθηματικές και οικονομικές παραμέτρους της καθημερινής ζωής μας. Πόσω μάλλον ευρύτερα οικονομικά θέματα που αφορούν το μέλλον της πατρίδας μας και απαιτούν γνώση, αντίληψη και ευθυκρισία.
Στον ακόλουθο πίνακα βλέπουμε τη βαθμολογία που συγκέντρωσαν οι επιδόσεις των ενηλίκων στην Ελλάδα. Η χώρα μας βρίσκεται 6η από το τέλος.
Αλήθεια, τι μέλλον μπορεί να έχει μια χώρα με γερασμένους και ημιεγγράμματους πολίτες; Πόσο μακριά μπορεί να πάει; Για ακόμα πόσα χρόνια μπορεί να επιζήσει;
