Τραπεζικός ο... 13ος άθλος του «Ηρακλή»

Του Κωνσταντίνου Μαριόλη

Με ταχύτατες ενέργειες η κυβέρνηση κάνει το πρώτο σημαντικό βήμα για να εφαρμοστεί μετά από πολλά χρόνια καθυστερήσεων και ατολμίας μια λύση που θα βοηθήσει τις τράπεζες να απελευθερωθούν από το ρίσκο των «κόκκινων» δανείων και να χρηματοδοτήσουν την οικονομία. Το «πράσινο φως» για την λειτουργία του project «Ηρακλής», μέσω του οποίου οι ελληνικές τράπεζες θα «ξεφορτωθούν» μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPEs) συνολικού ύψους έως και 30 δισ. ευρώ, θα δοθεί όπως όλα δείχνουν ταχύτερα από το αναμενόμενο. Όλα θα πρέπει να είναι έτοιμα πριν το τέλος του 2019 καθώς το 2020 είναι έτος stress tests με ότι αυτό συνεπάγεται…

Ο βασικός παράγοντας που «ξεκλειδώνει» την εφαρμογή της λύσης κεντρικής διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων είναι η ταχεία αποκατάσταση της επενδυτικής εμπιστοσύνης, η οποία αποτυπώνεται τόσο στην αποκλιμάκωση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων όσο και στη μεγάλη βελτίωση του κλίματος τους τελευταίους μήνες. Οι επενδυτές βλέπουν πλέον την Ελλάδα διαφορετικά ενώ στις Βρυξέλλες επικρατεί η πεποίθηση ότι τώρα είναι η ώρα θα λυθούν τα όποια εκκρεμή ζητήματα που συγκρατούν την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.

Η ελληνική πλευρά έχει δεσμευτεί να χρησιμοποιήσει κρατικές εγγυήσεις της τάξης των 9 δισ. ευρώ ενώ ο σκόπελος της «κρατικής βοήθειας» αναμένεται να ξεπεραστεί καθώς τα… ελληνικά κόκκινα δάνεια αποτελούν εδώ και χρόνια σημαντικό εμπόδιο για την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης.

Είναι ενδεικτικό ότι η προμήθεια που θα κληθούν να πληρώσουν οι τράπεζες στο δημόσιο έναντι των κρατικών εγγυήσεων ύψους 9 δισ. ευρώ, έχει μειωθεί από την αρχή του έτους κατά περίπου 55% και 43% από τον Απρίλιο. Θεωρητικά, αν το σχέδιο εφαρμοζόταν στις αρχές του 2019 κάθε τράπεζα θα πλήρωνε ετησίως ένα ποσό κοντά στα 100 εκατ. ευρώ ενώ με βάση τα σημερινά δεδομένα η προμήθεια δεν θα ξεπερνά για κάθε τράπεζα τα 50 εκατ. ευρώ.

Αντιστρόφως, μειώνονται μέσω των ίδιων εξελίξεων τα έσοδα του ελληνικού δημοσίου. Ωστόσο τα έσοδα που θα έχει το δημόσιο δεν είναι το βασικό ζήτημα, αλλά το να δοθεί λύση στα «κόκκινα» δάνεια χωρίς να ζημιωθεί το δημόσιο, χωρίς δηλαδή να βάλουν το χέρι στην τσέπη οι φορολογούμενοι.

Αναμφίβολα, η μεγάλη μείωση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων – και κατ' επέκταση η μείωση των CDS με τα οποία θα είναι συνδεδεμένη η προμήθεια – θα πρέπει να συνοδευτεί από αναβαθμίσεις του ελληνικού αξιόχρεου για να γίνει ακόμη πιο «βατή» η διαδικασία και να έχει το όλο εγχείρημα περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας.

Ουσιαστικά οι τράπεζες δεν θα ξεφορτωθούν εντελώς τα δάνεια αλλά μόνο το ρίσκο που τα συνοδεύει, σε ένα μηχανισμό που θα είναι έτσι δομημένος για να μπορέσουν οι πιστωτικοί όμιλοι να ωφεληθούν από πιθανή υπεραπόδοση της διαχείρισης. Και μπορεί το όνομα του project να παραπέμπει στο μεγαλύτερο ήρωα της ελληνικής μυθολογίας, όμως η μείωση των «κόκκινων» δανείων για τις τράπεζες αλλά κυρίως για το σύνολο της οικονομίας είναι κάτι περισσότερο από «άθλος».

Στα του μηχανισμού, τα «κόκκινα» δάνεια θα μεταφερθούν σε έναν ειδικό λογαριασμό και θα εκδίδονται senior, mezzanine και junior ομόλογα για τις τιτλοποιήσεις. Οι εγγυήσεις του «Ηρακλή» θα αφορούν στα senior ομόλογα τα οποία θα παραμείνουν στους τραπεζικούς ισολογισμούς και θα είναι τα τελευταία που θα «γράψουν» απώλειες στην περίπτωση που η ανάκτηση των δανείων είναι χαμηλότερη των προσδοκιών. Η εγγύηση του δημοσίου αποτελεί επιπλέον εχέγγυο για την υψηλότερη αξιολόγηση των senior ομολόγων και πιθανές αναβαθμίσεις τους επόμενους μήνες θα παίξουν καταλυτικό ρόλο.

Δεν θα πρέπει επίσης να αποκλειστεί η εφαρμογή και του σχεδίου της Τράπεζας της Ελλάδος που προβλέπει την αξιοποίηση του αναβαλλόμενου φόρου, ωστόσο οι τελικές αποφάσεις για το θέμα αναμένεται να ληφθούν τους πρώτους μήνες του 2020. Και αυτό γιατί ο εγχώριος τραπεζικός κλάδος χρειάζεται άμεσα μία συστημική λύση που θα οδηγήσει σε ταχεία μείωση του ποσοστού των επισφαλειών στους τραπεζικούς ισολογισμούς.