Είναι πολύ νωρίς για να εκτιμήσει κάποιος πιθανές επιπτώσεις στη διεθνή αλλά και στην ελληνική οικονομία από το ενδεχόμενο η σημερινή σύρραξη Ιράν-Ισραήλ να λάβει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις.
Και σίγουρα, είναι πολύ δύσκολο να προβλέψει κανείς τις συνέπειες στις αγορές ενέργειας, στον πληθωρισμό, στον τουρισμό. Μπορεί να φαίνεται παράδοξο αλλά υπάρχει και κάτι για το οποίο μπορεί να αισθάνεται κανείς αρκετά σίγουρος: ότι το πακέτο των μέτρων στήριξης του 2026 δεν θα επηρεαστεί –ούτε ως προς το αν θα υλοποιηθεί ή όχι ούτε ως προς το μέγεθός του- από την τροπή των πραγμάτων στο πεδίο της οικονομίας.
Είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να αναδειχθεί ο λεγόμενος «αντικυκλικός» τρόπος λειτουργίας του νέου Συμφώνου Σταθερότητας βάσει του οποίου εφαρμόζονται οι δημοσιονομικοί κανόνες στην ΕΕ. Πριν την αναθεώρησή του, η «καρδιά» του συστήματος ήταν το πρωτογενές πλεόνασμα.
Αυτό, σημαίνει ότι σε μια πιθανή οικονομική κρίση, αυτομάτως θα επηρεάζονταν τα δημόσια έσοδα άρα και το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος. Σε καθεστώς ελλειμμάτων, το προηγούμενο σύστημα δεν άφηνε κανένα περιθώριο για χρηματοδότηση μέτρων στήριξης.
Τι έχει αλλάξει; Με το νέο πλαίσιο, η «καρδιά» του Συμφώνου είναι ο ρυθμός μεταβολής των δημοσίων δαπανών. Δηλαδή, ένα μέγεθος το οποίο δεν επηρεάζεται ούτε από τον ρυθμό ανάπτυξης, ούτε από την πορεία των δημοσίων εσόδων.
Αυτό που λαμβάνεται υπόψη, είναι ο ρυθμός αύξησης των δημοσίων δαπανών, να μην ξεπερνά το επιτρεπόμενο όριο. Ποιο είναι το πλεονέκτημα αυτής της λύσης;
Ότι σε περιόδους αβεβαιότητας ή στασιμότητας, οι ευρωπαϊκές χώρες διατηρούν τη δυνατότητα να αυξήσουν τις δαπάνες τους και να τονώσουν την οικονομική δραστηριότητα.
Βεβαίως, ισχύει και το ανάποδο. Ότι σε περιόδους που η οικονομία «γεννά» υπερπλεονάσματα (σ.σ σε αυτή τη φάση βρίσκεται μέχρι στιγμής η ελληνική οικονομία), δεν υπάρχει περιθώριο για διάθεση αυτού του υπερβάλλοντος δημοσιονομικού χώρου για τη στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας και επιτρέπεται μόνο η «αποθήκευση του λίπους» ή η αξιοποίησή του για την μείωση του χρέους.
Σε κάθε περίπτωση, αν δεν υπάρξουν ακραία οικονομικά φαινόμενα μέσα στο καλοκαίρι, τον Σεπτέμβριο οι εξαγγελίες από τον πρωθυπουργό θα γίνουν κανονικά και ο λογαριασμός τους θα κινηθεί στην περιοχή των 1,5 δισ. ευρώ.
