Τα Ιδιωτικά Επενδυτικά Κεφάλαια (Private Equity Funds ή PE) είχαν ραγδαία ανάπτυξη την τελευταία δεκαετία. Σύμφωνα με τον πάροχο δεδομένων Preqin, η ιδιωτική πιστωτική αγορά, η οποία περιλαμβάνει δάνεια για εξαγορές επιχειρήσεων, έχει αυξηθεί σε περίπου $ 1,5 τρις από περίπου $ 440 δις, πριν από δέκα χρόνια. Η συγκέντρωση κεφαλαίων ήταν ιδιαίτερα ανθηρή, ιδιαίτερα μετά το 2019, όπου η ζήτηση κλιμακώθηκε, προσθέτοντας $ 150 δις κάθε χρόνο…
Ο σημαντικότερος παράγοντας της τεράστιας εισροής κεφαλαίων, οφείλεται στην πολιτική χαμηλών επιτοκίων που ακολούθησαν οι κεντρικές τράπεζες μετά την μεγάλη οικονομική κρίση του 2008. Παράλληλα, πυροδοτήθηκε από την προέλαση των αγορών υψηλότερα - προτού η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ αρχίσει να αυξάνει επιθετικά τα επιτόκια. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των ιδιωτών δανειστών ώθησε το κόστος δανεισμού προς τα κάτω.
Η στρατηγική των PE είναι σχετικά απλή. Αγοράζουν εταιρίες, με σκοπό την αναδιάρθρωση και εξυγίανση, τις οποίες μεταπωλούν αργότερα, κερδίζοντας τη διαφορά από την τιμή της αρχικής αγοράς. Τα κεφάλαια προέρχονται από εξωτερικούς επενδυτές, κυρίως θεσμικούς και διαπιστευμένους. Συνήθως οι εξαγορές χρηματοδοτούνται συμπληρωματικά από δανεισμό. Η μέση διάρκεια μιας επένδυσης κυμαίνεται γύρω στα πέντε χρόνια.
Η συμμετοχή των συνταξιοδοτικών ταμείων στο ενεργητικό των PE απέκτησε ορμή μετά την κρίση του 2008. Όπως υποστήριξε σε εργασία της για το Columbia Business School, η υποψήφια για διδακτορικό Vrinda Mittal, τα δημόσια συνταξιοδοτικά αποτελούν το 31,3% του συνόλου των επενδυτών σε PE και συνεισφέρουν το 67% του κεφαλαίου τους. Η εκτίμηση της είναι τι μεταξύ 2006 και 2018, το κεφάλαιο που επενδύθηκε σε PE από τα πιο υποχρηματοδοτούμενα ταμεία τριπλασιάστηκε στο 15,6% του συνόλου των δεσμευμένων κεφαλαίων.
Όπως αναφέρεται σε άρθρο της στο Bloomberg, η Allison Schrager, όλα τα δημόσια κυρίως υποχρηματοδοτούμενα ταμεία είχαν έναν καλό λόγο να επενδύσουν σε ιδιωτικά κεφάλαια. Τα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια της τελευταίας δεκαπενταετίας, πρόσθεσαν το χαρακτήρα του επείγοντος, στην ανάγκη των ταμείων να ενισχύσουν τις αποδόσεις, καθώς δεν είχαν αρκετά περιουσιακά στοιχεία για να πληρώσουν όλες τις μελλοντικές υποχρεώσεις τους.
Τα τρέχοντα λογιστικά πρότυπα όχι μόνο αγνοούν τον κίνδυνο, αλλά δημιουργούν ένα κίνητρο για επένδυση σε περιουσιακά στοιχεία με μεγαλύτερο κίνδυνο, κυνηγώντας υψηλότερες αποδόσεις με μικρή διαφάνεια. Τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια είναι τέλεια, γιατί κλειδώνουν τα χρήματα των συνταξιοδοτικών ταμείων για χρόνια. Στο μεταξύ, μπορούν να διεκδικήσουν υψηλή και σταθερή απόδοση, επειδή οι επενδύσεις ιδιωτικών κεφαλαίων δεν έχουν αντικειμενική αγοραία αξία. Εάν είστε υποχρηματοδοτούμενο δημόσιο συνταξιοδοτικό ταμείο, είναι η ιδανική λύση. Επειδή η υψηλότερη (στα χαρτιά, τουλάχιστον) απόδοση ιδιωτικού μετοχικού κεφαλαίου θα αυξήσει τη συνολική αναμενόμενη απόδοση σας και ως δια μαγείας, το ταμείο εμφανίζεται πολύ καλύτερα χρηματοδοτούμενο.
Οι αποτιμήσεις των PE υστερούν αρκετούς μήνες πίσω από τις αποδόσεις των αγορών. Σύμφωνα με εκτίμηση του Equable Institute, όταν τα συνταξιοδοτικά ταμεία κατέγραψαν τις αποδόσεις τους για το οικονομικό έτος 2022 στις 30 Ιουνίου πέρυσι, δεν αντιπροσώπευαν πλήρως τη φθίνουσα αξία των χαρτοφυλακίων PE. Κατά συνέπεια, όταν τα περισσότερα συνταξιοδοτικά ταμεία τελειώσουν το οικονομικό τους έτος στις 30 Ιουνίου 2023, θα συνυπολογίσουν ζημίες στις επενδύσεις τους σε PE που πραγματικά συνέβησαν το 2022, αλλά απλώς δεν έχουν καταγραφεί ακόμη.
Όταν ληφθούν υπόψη τα τελευταία οικονομικά αποτελέσματα , ο μέσος δείκτης χρηματοδότησης – ή το ποσοστό των περιουσιακών στοιχείων που απαιτούνται για την πληρωμή των μελλοντικών δικαιούχων – θα μειωθεί από 83,9% το 2021 σε 77,3%.
Σύμφωνα με στοιχεία της Invest Europe, τα ιδιωτικά επενδυτικά και επιχειρηματικά κεφάλαια έχουν γίνει ένα διαρκώς αυξανόμενο χαρακτηριστικό του μείγματος κατανομής των θεσμικών επενδυτών, συμπεριλαμβανομένων των συνταξιοδοτικών ταμείων. Σε έκθεση της Greenwich Associates που χρονολογείται το 2014 για τα επενδυτικά προγράμματα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Συντάξεων, ένα 62% είχαν δημιουργήσει ένα πρόγραμμα ιδιωτικών κεφαλαίων/εταιρειών επιχειρηματικού κινδύνου, με ένα περαιτέρω 33% να ξεκινά αυτή τη διαδικασία.
Τα συνταξιοδοτικά ταμεία αντιπροσωπεύουν πλέον το μεγαλύτερο ποσοστό του κεφαλαίου που αντλείται από ιδιωτικά επενδυτικά και επιχειρηματικά κεφάλαια. Στην Ευρώπη – τα τελευταία τρία χρόνια - έχουν προσφέρει το ένα τρίτο του συνόλου των κεφαλαίων που αντλήθηκαν.
Η Bethany Mclean αρθρογράφος του Vanity Fair, έχει στηλιτεύσει συχνά τις πρακτικές των Private Equity, Όπως γράφει, κρατούν για τον εαυτό τους τις παχυλές αμοιβές, στέλνοντας το λογαριασμό των κακών επιλογών στους φορολογούμενους. Ταυτόχρονα επισημαίνει μια άλλη διάταση του ηθικού κινδύνου του διλλήματος «πολύ μεγάλος για να αποτύχει».
«Μέρος του προβλήματος φαίνεται πως είναι οι περιπτώσεις των κολοσσών του PE, που έχουν φροντίσει να πάρουν αρκετούς φουκαράδες στο λαιμό τους και σημαντικά κομμάτια της οικονομίας. Τότε, εξασφαλίζουν ότι θα διασωθούν ότι και αν γίνει»
Τον αντίκτυπο των ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων στα ανθρώπινα δικαιώματα, αναλύουν οι καθηγητές David Birchall & Nadia Bernaz, σε κοινό άρθρο στο “Conversation”
Μια πρακτική ταχείας άντλησης κεφαλαίων, περιλαμβάνει «εξαγορές με μόχλευση», όπου η τιμή αγοράς μιας εταιρείας χρηματοδοτείται εν μέρει από ένα δάνειο που έχει ληφθεί έναντι αυτής της εταιρείας. Μια άλλη κοινή μέθοδος είναι η «ανακεφαλαιοποίηση μερισμάτων», που σημαίνει δανεισμός για την πληρωμή μερισμάτων στους επενδυτές.
Αλλά αυτές οι στρατηγικές – γνωστές ως «εξαγωγή αξίας» - όταν αποδίδουν αποδόσεις στους επενδυτές αποδυναμώνοντας την εταιρεία – συχνά οδηγούν σε μη βιώσιμα επίπεδα χρέους και χαμηλότερης ποιότητας υπηρεσίες. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να έχει καταστροφικές επιπτώσεις στη ζωή των ανθρώπων και σημαντικό αντίκτυπο στα ανθρώπινα δικαιώματά τους, συμπεριλαμβανομένων των εργασιακών δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων στην υγεία και τη στέγαση.
Σφοδρός πολέμιος των Private Equity είναι ο ομοσπονδιακός εισαγγελέας και ειδικός σύμβουλος στο Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, Brendan Ballou. Όπως σημειώνει στο Reuters, τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια ευνοούν τις επιχειρήσεις με δεσμευμένο κοινό και ισχυρές ταμειακές ροές, οι οποίες μπορούν να υποστηρίξουν μεγάλα ποσά μόχλευσης. Αλλά όταν οι εταιρείες αναλαμβάνουν χρέη πέρα των δυνατοτήτων τους, σύντομα καταρρέουν. Οι εταιρείες εξαγοράς, συχνά προτρέπουν τις εταιρείες του χαρτοφυλακίου τους να πουλήσουν και να εκμισθώσουν τα ακίνητά τους.
Τέτοιες πράξεις χρηματοοικονομικής μηχανικής, παράγουν ένα γρήγορο κέρδος, αλλά μπορούν να αφήσουν τις επιχειρήσεις ξεκρέμαστες με αδυναμία να αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους, όταν η οικονομία πέφτει. Όπως ισχυρίζεται, περισσότερα από τα δύο τρίτα των λιανοπωλητών των ΗΠΑ που πτώχευσαν το 2019 ανήκαν σε ιδιωτικά κεφάλαια. Υπαινίσσεται μάλιστα ότι ο κλάδος έχει επιτρέψει σε ορισμένες περιπτώσεις στις επιχειρήσεις να αποτύχουν, ώστε να απαλλαγούν από τις συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις.
Η άποψη της απέναντι πλευράς, είναι ότι η βιομηχανία των PE είναι τεράστια και είναι σχετικά εύκολο να απομονωθούν μερικά «σάπια μήλα» που παρουσιάζονται ως αντιπροσωπευτικά, ενώ δεν είναι παρά μεμονωμένες περιπτώσεις. Ο Howard Marks της Oaktree, που διαχειρίζεται $172 δις, έχει πάντως κρούσει τον κώδωνα κινδύνου. Σε ερώτηση των FT, εξέφρασε τον προβληματισμό του, για την φρενίτιδα της διετίας 2020-2021. Υπογραμμίζει, πως σύντομα θα μάθουμε αν οι επενδύσεις και τα δάνεια δόθηκαν με δέουσα επιμέλεια και περιλαμβάνουν κατάλληλες εγγυήσεις. Είτε δόθηκαν βιαστικά και απρόσεκτα επειδή αναπληρώνονταν γρήγορα και άκοπα.
Σε περιβάλλον αύξησης επιτοκίων και χαμηλότερης ανάπτυξης, οι αντοχές του συστήματος πρόκειται να δοκιμαστούν. Οι κίνδυνοι που περιβάλλουν το σύστημα, ίσως δεν είναι ακόμα ορατοί. Πάντως θεωρεί το σημερινό περιβάλλον γόνιμο και τα επιτόκια επιτέλους βγάζουν νόημα. Οι εταιρείες που διαθέτουν χρήματα, έχουν ένα διαπραγματευτικό ατού που είχαν απωλέσει την προηγούμενη περίοδο.
ΥΓ. Την ώρα που γραφόταν το συγκεκριμένο άρθρο, το Calpers, το μεγαλύτερο αμερικανικό συνταξιοδοτικό ταμείο, που έχει έδρα την Καλιφόρνια, με υπό διαχείριση κεφάλαια $442 δις, αποφάσισε να αυξήσει τις επενδύσεις σε Private Equity, αγνοώντας τις σειρήνες. Οι επενδύσεις του εν λόγω ταμείου, ήδη ανέρχεται σε $ 52 δις. Η Δ/νων επενδυτικός σύμβουλος, έχει δηλώσει πως ο δισταγμός και οι φόβοι για την συγκεκριμένη επενδυτική κατηγορία της περιόδου 2009-2018 έχει κοστίσει στο ταμείο $18 δις διαφυγόντα κέρδη…
