Το χρηματοδοτικό κενό της Ουκρανίας αναμένεται να διευρυνθεί σημαντικά το επόμενο έτος, εάν η Ρωσία συνεχίσει τις σφοδρές επιθέσεις σε ολόκληρη τη χώρα και η κυβέρνηση αποτύχει να προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις που ζητούν οι διεθνείς δανειστές, σύμφωνα με αναλυτές.
Όπως αναφέρει το Reuters, η ουκρανική κυβέρνηση διαθέτει το μεγαλύτερο μέρος των κρατικών εσόδων στον στρατό, ενώ καλύπτει τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές δαπάνες μέσω ξένης βοήθειας, η οποία, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, έχει φτάσει τα 139 δισεκατομμύρια δολάρια από την έναρξη της ρωσικής εισβολής πλήρους κλίμακας τον Φεβρουάριο του 2022.
Ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, Αντρίι Πισνί, δήλωσε ότι μόνο περίπου το ένα τρίτο των 65 δισεκατομμυρίων δολαρίων που απαιτούνται τόσο για το 2026 όσο και για το 2027 έχει διασφαλιστεί μέχρι στιγμής, με τις διαπραγματεύσεις για το υπόλοιπο να βρίσκονται σε εξέλιξη.
Συγκεκριμένα, δημοσκόπηση οκτώ οικονομολόγων που διεξήχθη από το Κέντρο Οικονομικών Μελετών, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα το Κίεβο, έδειξε ότι η Ουκρανία θα χρειαστεί μεταξύ 39 δισεκατομμυρίων δολαρίων — όσο και φέτος — και περίπου 58 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε εξωτερική χρηματοδότηση μόνο για το 2026.
«Κύρια πρόκληση για την κυβέρνηση τώρα είναι να αναζητήσει 10 έως 15 δισ. δολάρια επιπλέον πέραν από τη βοήθεια που έχουν ήδη υποσχεθεί οι εταίροι για το 2026», αναφέρει σε σημείωμά του ο οίκος επενδύσεων ICU, με έδρα το Κίεβο.
Ωστόσο, αυτές οι διαπραγματεύσεις μπορεί να γίνουν πιο δύσκολες καθώς η Ουκρανία δεν πέτυχε βασικούς στόχους που είχε συμφωνήσει με τους δανειστές — συμπεριλαμβανομένου του διορισμού δικαστών και άλλων σημαντικών αξιωματούχων — ενώ ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ενίσχυσε τον έλεγχο επί των δύο βασικών υπηρεσιών καταπολέμησης της διαφθοράς.
Η κίνηση αυτή του Ζελένσκι προκάλεσε τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις εν καιρώ πολέμου στην Ουκρανία και έντονη κριτική από Ευρωπαίους συμμάχους, οι οποίοι τόνισαν ότι η αποφασιστική αντιμετώπιση της διαφθοράς αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας.
Πηγή: Shutterstock
Ο Ζελένσκι υποχώρησε και κατέθεσε νέο σχέδιο νόμου στο κοινοβούλιο, δεσμευόμενος να αποκαταστήσει την ανεξαρτησία των θεσμών που έχουν ως αποστολή την καταπολέμηση της διαφθοράς, ακόμη και σε ανώτατο επίπεδο. Η ψηφοφορία για το νομοσχέδιο έχει προγραμματιστεί για αργότερα σήμερα, Πέμπτη.
Ωστόσο, σύμφωνα με ειδικούς, η ζημιά έχει ήδη γίνει.
«Αν και είναι απίθανο η Ευρώπη να εγκαταλείψει την Ουκρανία, η μελλοντική οικονομική και στρατιωτική στήριξη πιθανότατα θα υποβληθεί σε αυστηρότερο έλεγχο, με αποτέλεσμα καθυστερήσεις που η Ουκρανία δεν έχει την πολυτέλεια να υποστεί», ανέφερε η Ευγκένια Σλεπτσόβα, ανώτερη οικονομολόγος στην Oxford Economics.
Μεταρρυθμίσεις που καθυστέρησαν
Παράλληλα, για να εκταμιευθούν οι επόμενες δόσεις από τα πολυετή προγράμματα δανεισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, η Ουκρανία πρέπει να υλοποιήσει μια σειρά μεταρρυθμίσεων, οι οποίες περιλαμβάνουν την πρόσληψη περισσότερων δικαστών στο ανώτατο αντιδιαφθοράς δικαστήριο, την αναδιοργάνωση του οργανισμού διαχείρισης των εθνικοποιημένων περιουσιακών στοιχείων και τον διορισμό επικεφαλής στο Γραφείο Οικονομικής Ασφάλειας.
Κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους, η Ουκρανία απέτυχε να εκπληρώσει αρκετούς στόχους χρηματοδότησης στο πλαίσιο του τετραετούς πακέτου «Ukraine Facility» ύψους 50 δισ. ευρώ που εγκρίθηκε από την ΕΕ πέρυσι, δήλωσαν δύο αξιωματούχοι με γνώση του θέματος.
Τον Ιούνιο, η Ουκρανία ζήτησε 3 δισ. ευρώ αντί των 4,5 δισ. που προβλεπόταν να λάβει για το δεύτερο τρίμηνο, πρόσθεσαν.
Το υπουργείο Οικονομίας, που συντονίζει το πρόγραμμα, δήλωσε ότι η Ουκρανία τηρεί όλες τις υποχρεώσεις της παρά τις δυσκολίες του πολέμου και αναμένει μια δόση περίπου 3 δισ. ευρώ τον Αύγουστο. Το υπουργείο εκφράζει την ελπίδα να λάβει και άλλη μία δόση ύψους 1,45 δισ. ευρώ σε μεταγενέστερο στάδιο.
Η Ουκρανία έχει επίσης ένα πρόγραμμα στήριξης 15,5 δισ. δολαρίων με το ΔΝΤ και σχεδιάζει διαπραγματεύσεις για ένα νέο δανειακό πρόγραμμα, σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους.
Ο Ντανίλο Χετμάντσεφ, βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος και πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής για τα φορολογικά και τα δημόσια οικονομικά, χαρακτήρισε τις καθυστερήσεις στην υλοποίηση βασικών μεταρρυθμίσεων ακατανόητες.
«Δεν μπορώ να πω ότι ανάμεσα στα εκκρεμή καθήκοντα υπήρχε κάτι εξαιρετικά δύσκολο ή αδύνατο», έγραψε στην εφαρμογή Telegram.
Αξιωματούχοι αναφέρουν ότι η κυβέρνηση εργάζεται για να εφαρμόσει όλα τα απαιτούμενα μεταρρυθμιστικά βήματα, ωστόσο ορισμένα πιο σύνθετα ζητήματα απαιτούν περισσότερο χρόνο.
Η Ουκρανία αναδιάρθρωσε την κυβέρνησή της στις 17 Ιουλίου, τοποθετώντας την έμπειρη τεχνοκράτισσα Γιούλια Σβιριντένκο στη θέση της πρωθυπουργού — τον πρώτο νέο πρωθυπουργό της χώρας εδώ και πέντε χρόνια — με στόχο την αναζωογόνηση της οικονομικής διαχείρισης.
Η οικονομία της χώρας σημείωσε ανάπτυξη 2,9% πέρυσι, αλλά για φέτος, η κεντρική τράπεζα έχει υποβαθμίσει την πρόβλεψη στο 2,1%, καθώς οι προσδοκίες για ταχεία λήξη του πολέμου, όπως είχε προβλέψει ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, έχουν εξασθενήσει.
«Ενώ πολλοί από εμάς πιστεύαμε προηγουμένως ότι το 2026 θα ήταν πιο εύκολο, τώρα αναμένουμε ότι ο πόλεμος θα συνεχιστεί και την επόμενη χρονιά», δήλωσε η Ολεξάνδρα Μπέτλι, ερευνήτρια του Ινστιτούτου Οικονομικών Μελετών στην Ουκρανία.
Ανέφερε ότι ο τομέας της εξόρυξης και η γεωργία αποτελούν αδύναμα σημεία της οικονομίας.
Καθώς οι ρωσικές δυνάμεις προελαύνουν στην ανατολική περιφέρεια του Ντονέτσκ, η Ουκρανία έχει χάσει σημαντικά περιουσιακά στοιχεία, μεταξύ των οποίων και το μοναδικό εργοστάσιο παραγωγής κοκ στην πόλη Ποκρόβσκ, που βρίσκεται υπό πολιορκία. Ρωσικές επιθέσεις έχουν επίσης προκαλέσει ζημιές στην παραγωγή φυσικού αερίου της Ουκρανίας, πρόσθεσε η Μπέτλι.
Ο Τραμπ έθεσε νέα προθεσμία τη Δευτέρα — 10 ή 12 ημέρες — ώστε η Ρωσία να σημειώσει πρόοδο προς τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, απειλώντας με νέες κυρώσεις αν αυτό δεν συμβεί.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι η Ουκρανία δεν θα μπορέσει να μειώσει σημαντικά τις αμυντικές της δαπάνες το επόμενο έτος, ακόμη και αν επιτευχθεί εκεχειρία μέσα στο 2025, καθώς η Ρωσία — ο κατά πολύ ισχυρότερος γείτονάς της — έχει ήδη αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες της σε επίπεδα ρεκόρ.
Η Ουκρανία θα δαπανήσει φέτος ποσό ρεκόρ 2,6 τρισεκατομμυρίων γρίβνια (62 δισ. δολάρια), ή περίπου το 31% του ΑΕΠ, για την άμυνα.
