Για… απογείωση ετοιμάζεται η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, καθώς η Κριστίν Λαγκάρντ αναμένεται την ερχόμενη Πέμπτη να δώσει από την Ολλανδία το σήμα για την πρώτη αύξηση επιτοκίων τα τελευταία 11 χρόνια, από το καλοκαίρι του 2011, όταν ανέλαβε τα ηνία ο Μάριο Ντράγκι, έως σήμερα, και την επιστροφή του επιτοκίου αποδοχής καταθέσεων στο 0% μετά από 10 χρόνια.
Η Λαγκάρντ θα στρίψει το τιμόνι της δεύτερης σημαντικότερης κεντρικής τράπεζας του πλανήτη, υπακούοντας στις ανάγκες των καιρών αλλά και υποκύπτοντας στις ασφυκτικές πιέσεις των «γερακιών» που ζητούν την επιθετική σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής. Βέβαια, αυτή την ώρα όλα τα στελέχη της συμφωνούν ότι η ΕΚΤ πρέπει να δράσει άμεσα για να στείλει μήνυμα στις αγορές. Όμως η μεγάλη διαφωνία είναι ως προς την ταχύτητα και την επιθετικότητα της στρατηγικής.
Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση να αυξηθεί το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων τον Ιούλιο, την οποία αναμένεται να «δείξει» η Λαγκάρντ στη συνέντευξη τύπου που ακολουθεί τη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου που θα λάβει χώρα την Πέμπτη 9 Ιουνίου στην Ολλανδία, σηματοδοτεί μία μεγάλη αλλαγή για την ευρωπαϊκή αγορά χρήματος.
Στην ουσία τελειώνει η δεκαετής περίοδος φθηνού χρήματος και ξεκινά μία νέα η οποία μάλιστα συνοδεύεται από εξαιρετικά περίεργες συνθήκες. Ήταν 11 Ιουλίου του 2012 όταν ο Μάριο Ντράγκι μείωσε στο 0% για πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΚΤ, το επιτόκιο με το οποίο οι τράπεζες της Ευρωζώνης «παρκάρουν» την περισσευούμενη ρευστότητα στο… σεντούκι της Ευρωτράπεζας. Μέχρι τότε, οι τράπεζες αξιοποιούσαν το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων, το οποίο είχε φτάσει στο 3,25% πριν την κατάρρευση της Lehman Brothers.
Τότε, η κίνηση του Ντράγκι θεωρήθηκε επιβεβλημένη από τη στιγμή που έπρεπε να πείσει τις τράπεζες να διαθέσουν τη ρευστότητά τους για να χορηγήσουν νέα δάνεια και να δώσουν ώθηση στην οικονομική δραστηριότητα και όχι να «κάθονται» στην ασφάλεια του χωρίς ρίσκο επιτοκίου της ΕΚΤ.
Δέκα ολόκληρα χρόνια μετά, η Λαγκάρντ αναμένεται τον Ιούλιο να προχωρήσει στην αύξηση του επιτοκίου καταθέσεων, το οποίο σήμερα βρίσκεται στο ιστορικό χαμηλό του -0,50% είτε στο -0,25% και να ακολουθήσει μία ακόμη μείωση στο 0% τον Σεπτέμβριο, είτε απευθείας στο 0%. Η πιο επιθετική επιλογή της αύξησης κατά 50 μονάδες βάσης είναι αυτό που ζητούν τα «γεράκια», με μπροστάρηδες τους κεντρικούς τραπεζίτες της Γερμανίας, της Ολλανδίας, της Αυστρίας, της Σλοβακίας και της Λετονίας.
Το λόμπι των γερακιών επιθυμεί το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων να φτάσει στο +0,25% έως το τέλος του έτους και να ακολουθήσουν νέες αυξήσεις μέσα στο 2023. Μέλη της ομάδας των περιστεριών, μεταξύ των οποίων και ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας, προσπαθούν να περάσουν μία πιο ομαλή στρατηγική. Πιστεύουν ότι ο πληθωρισμός είναι τέτοιας φύσης στην παρούσα συγκυρία που οι αυξήσεις των επιτοκίων το μόνο που θα καταφέρουν είναι να επιφέρουν σημαντικό πλήγμα στην οικονομική δραστηριότητα. Έτσι προωθούν τη στρατηγική των δύο αυξήσεων έως το τέλος του έτους στο 0% και μετά να τηρηθεί στάση αναμονής για να αξιολογηθούν οι συνθήκες.
Ο μεγάλος φόβος, φυσικά, είναι η ύφεση. Η οικονομία της Ευρωζώνης βρίσκεται ήδη σε φάση σημαντικής επιβράδυνσης και η αύξηση των επιτοκίων, σε συνδυασμό με το τέλος του QE θα τραβήξουν πολύτιμη ρευστότητα από την αγορά. Διεθνώς εκφράζονται μεγαλύτερες ανησυχίες για την ικανότητα της Fed να προσγειώσει ομαλά την αμερικανική οικονομία μετά τη δική «απογείωση» αλλά η Ευρωζώνη αφενός βρίσκεται πιο κοντά σε ύφεση και αφετέρου επηρεάζεται πιο άμεσα από τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία.
Οι εκπλήξεις: Ενώ το βασικό σενάριο θέλει την ΕΚΤ να προχωρά σε μία αύξηση κατά 0,25% τον Ιούλιο, άλλη μία κατά 0,25% τον Σεπτέμβριο και ενδεχομένως μία τρίτη του 0,25% τον Δεκέμβριο, στην αγορά κυκλοφορούν δύο εναλλακτικά σενάριο. Το πρώτο αναφέρει ότι η ΕΚΤ θα αυξήσει κατά 0,25% το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων στη συνεδρίασης της Πέμπτης και δεν θα περιμένει μέχρι τον Ιούλιο. Είναι το σενάριο που συγκεντρώνει τις λιγότερες πιθανότητες γιατί η Λαγκάρντ δεν μας έχει συνηθίσει σε τέτοιες εκπλήξεις. Το δεύτερο σενάριο, που είναι πιο πιθανό, είναι να δούμε μία αύξηση κατά 0,50% τον Ιούλιο, επαναφέροντας το στο 0% με μία επιθετική κίνηση. Είναι το σενάριο που προωθούν τα γεράκια γιατί έτσι υποστηρίζουν ότι θα δώσουν ένα πολύ πιο ξεκάθαρο μήνυμα.
