Πέθανε ο Νάνος Βαλαωρίτης

Πέθανε ο Νάνος Βαλαωρίτης

Απεβίωσε το βράδυ της Πέμπτης ο σημαντικός Έλληνας ποιητής, πεζογράφος, δοκιμιογράφος και θεωρητικός της λογοτεχνίας, Νάνος Βαλαωρίτης, σε ηλικία 98 ετών.

Τη δυσάρεστη είδηση έκανε γνωστή μέσω του προσωπικού του λογαριασμού στο Facebook ο ποιητής, δημοσιογράφος και εκδότης, Ντίνος Σιώτης.

Ο Νάνος Βαλαωρίτης γεννήθηκε στη Λωζάνη της Ελβετίας το 1921. Σπούδασε φιλολογία και νομικά στα πανεπιστήμια Αθηνών, Λονδίνου και Σορβόνης. Την πρώτη του εμφάνιση στα ελληνικά Γράμματα την έκανε δημοσιεύοντας στο περιοδικό Νέα Γράμματα το 1939. Το 1944 έφυγε από την -υπό γερμανική κατοχή- Ελλάδα μέσω Αιγαίου για την Τουρκία, και από εκεί στη Μέση Ανατολή για να φτάσει στην Αίγυπτο όπου συναντήθηκε με τον Γιώργο Σεφέρη, ο οποίος υπηρετούσε την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση ως γραμματέας της ελληνικής πρεσβείας στο Κάιρο.

Το 1944 μετά από προτροπή του Σεφέρη ο Βαλαωρίτης ταξίδεψε στο Λονδίνο για να βοηθήσει στην ανάπτυξη λογοτεχνικών δεσμών μεταξύ Ελλάδας και Βρετανίας και εκεί γνωρίστηκε με τους λογοτέχνες Τ.Σ. Έλιοτ, Γ.Χ. Όντεν, Ντύλαν Τόμας, ενώ εργάστηκε για το BBC.

Εκτός από τη μελέτη αγγλικής λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου, έκανε και μεταφράσεις στα αγγλικά Ελλήνων μοντερνιστών ποιητών, όπως των Σεφέρη, Ελύτη, Εμπειρίκου, Εγγονόπουλου και Γκάτσου. Το 1947 εξέδωσε την «Τιμωρία των Μάγων», την πρώτη του ποιητική συλλογή, στο Λονδίνο. Από το 1954 μέχρι το 1960 συμμετείχε στην ομάδα των υπερρεαλιστών του Παρισιού, ενώ στη γαλλική πρωτεύουσα γνώρισε την μετέπειτα σύζυγό του, Αμερικανίδα Μαρί Γουίλσον (1922-2017).

Το 1960 επέστρεψε στην Ελλάδα, και από το 1963 έως 1967 εξέδιδε και διηύθυνε το λογοτεχνικό περιοδικό Πάλι. Το 1967, αυτοεξορίστηκε λόγω της Χούντας, και το 1968 μετέβη στις ΗΠΑ όπου και δίδαξε συγκριτική λογοτεχνία και δημιουργικό γράψιμο στο πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο, για 25 χρόνια, ενώ το 2004 επέστρεψε μόνιμα στην Ελλάδα.

Το 1983 βραβεύθηκε με το Α'' Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή του «Μερικές γυναίκες», ενώ είχε αρνηθεί ανάλογη βράβευση το 1958. Από το 1989 έως το 1995 διηύθυνε με τον ποιητή Αντρέα Παγουλάτο το περιοδικό «Συντέλεια», το οποίο επανεκδόθηκε το 2004 με τίτλο «Νέα Συντέλεια».

Το 1998 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Χρονικού - Μαρτυρίας, ενώ έλαβε κι ένα βραβείο του Ν.Ρ.Α. [National Poetry Association (Αμερικανική Εταιρεία Ποίησης)] το 1996, βραβείο που είχε δοθεί προηγουμένως στους Φερλινγκέττι, και Γκίνσμπεργκ μεταξύ άλλων. Επίσης το 2006 έλαβε το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το ποιητικό του έργο . Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας του απένειμε τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος Τιμής την ίδια χρονιά. Τον Δεκέμβριο του 2009 του απονεμήθηκε το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολo του έργου του.

Βιβλία του εκδόθηκαν στο εξωτερικό σε αγγλικές και γαλλικές μεταφράσεις. Έργα ανέβηκαν σε θεατρικές σκηνές στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ είχε συνεργαστεί με τα λογοτεχνικά περιοδικά Τετράδιο, Σήμα, Horizon, New Writing και Daylight.

Στα πιο σημαντικά έργα του περιλαμβάνονται τα ποιητικά βιβλία: «Η τιμωρία των μάγων», Λονδίνο 1947 - «Ανώνυμο ποίημα του Φωτεινού Αηγιάννη», Ίκαρος 1978 - «Στο κάτω κάτω της γραφής", Νεφέλη 1984 - οι συγκεντρωτικοί τόμοι «Ποιήματα Ι», Ύψιλον 1987, «Ποιήματα ΙΙ», Ύψιλον 1987 - «Η κάθοδος των Μ», Ύψιλον 2002 - «Το ξανανοιγμένο κουτί της Πανδώρας", Άγκυρα 2006. Επίσης τα πεζά του έργα: «Ο προδότης του γραπτού λόγου», Ίκαρος 1980 - «Μερικές γυναίκες», Θεμέλιο 1982 - «Ο θησαυρός του Ξέρξη», Εστία 1984, Άγκυρα 2008 - «Ο σκύλος του Θεού», Καστανιώτης 1998, β΄ έκδοση 2004 - «Τα σπασμένα χέρια της Αφροδίτης της Μήλου», Άγρα 2002 και τα δοκίμια: «Ανδρέας Εμπειρίκος», Ύψιλον 1989 - «Για μια θεωρία της γραφής», Εξάντας 1990 - «Μοντερνισμός, πρωτοπορία και πάλι», Καστανιώτης 1997 - «Αλληλογραφία Γ. Σεφέρη - Ν. Βαλαωρίτη 1945-1958», Ύψιλον 2004 - «Για μια θεωρία της γραφής», Β", Ηλέκτρα 2006.